دمشق

دمشق پایتخت جمهوری عربی سوریه کنونی یا شام قدیم است.  

مساحت شهر دمشق185170کیلومتر مربع است.

از شمال به ترکیه از شرق به عراق از جنوب به فلسطین واردن واز غرب به لبنان ودریای مدیترانه محدود می شود

جمعیت این شهر19،314،747نفر است.

آب وهوای مناطق ساحلی مدیترانه ای ودر سایرنقاط نیمه استوایی است.درجه حرارت در نقاط مختلف این کشور متفاوت است دربعضی از نقاط آن در تابستان به حدود 42 درجه ودر زمستان به 25 درجه سانتی گراد میرسد.

 

اماکن زیارتی شهر دمشق

 

مرقد و مزار عقيله بنى هاشم زينب كبرى عليه السلام:

يكى از زيارتگاههاى بسيار مهم و مورد توجه همه مذاهب اسلامى در دمشق ، مرقد و آرامگاه زينب كبرى ، دختر اميرالمومنين عليه السلام است.قريه اى كه حضرت زينب عليهاالسلام در آن مدفون هستند در گذشته به راويه و اكنون به زينبيه مشهور است . در حال حاضر اين قريه به شهر متصل و در هفت كيلومترى شرق دمشق قديم به طرف فرودگاه واقع مى باشد.

در خيابان اصلى اين شهرك از دور، گنبد و ماذنه هاى مقبره آن بانوى گرامى و دخت امام على عليه السلام ديده مى شود. گنبد اين مرقد طلائى است و در سمت شرقى و غربى آن دو مناره كاشيكارى شده قرار دارد.

در مدخل در غربى حرم و سمت راست آن داخل اطاق كوچكى سه قبر وجود دارد كه يكى از آنها قبر آيه الله سيد حسين يوسف مكى عاملى متوفى 1397 هجرى و ديگرى مرحوم محسن الامين عاملى ، صاحب تاليف معروف اعيان الشيه و سومين آنها نيز دختر ميرزا تقى بهبهانى مى باشد.

فضاى حرم حضرت زينب و صحن آن بصورت مربع مستطيل مى باشد كه شبستان و گنبد و حرم در وسط آن قرار گرفته و داراى چهار در ورودى مى باشد سقف شبستان و حرم از سه قسمت تشكيل شده كه به صورت پله اى بر روى هم قرار دارند و گنبد نيز در وسط آن قرار يافته است . بر روى اين گنبد آياتى از قرآن نوشته شده و طلاكارى آن در سالهاى اخير به وسيله ايران انجام شده است

در سمت شرق صحن مطهر، مصلاى زينبيه به همت آيه الله فهرى زنجانى نماينده مقام معظم ولى فقيه در سوريه ساخته شده و مراسم نماز جماعت ، دعاى كميل و نماز جمعه در آن برقرار مى گردد. اين شبستان بسيار بزرگ مى باشد. مساحت كل صحن ، حرم و ساير مراكز وابسته حدود ده هزار متر مربع است . در حرم جمعا 114 اطاق وجود دارد كه 64 اطاق آن در صحن بزرگ و بقيه در صحن دوم و حسينيه هاى اطراف است

مقبره آن بانوى بزرگوار زينب كبرى عليهاالسلام در وسط حرم با ضريحى نقره اى و اطراف آن هشت ستون كاشيكارى شده كه گنبد حرم بر آن استوار شده وجود دارد. ديوارهاى حرم مطهر تا نصف آن سنگ سفيد و بقيه آئينه كارى بوده و جلوه اى از هنر و معمارى ايرانى اسلامى است . بناى داخل و خارج حرم و همچنين مناره ها و گنبد از حدود بيست سال پيش است ولى توسعه هاى اطراف صحن و تزئينات آنها همگى از سوى جمهورى اسلامى انجام شده است

 

مقام و مقبره حضرت رقيه عليهاالسلام:

 

يكى از زيارتگاههايى كه پس از مقبره حضرت زينب كبرى عليهاالسلام

مورد توجه مذاهب اسلامى و بويژه شيعه مى باشد، مقبره و حرم رقيه عليهاالسلام ، دختر معصوم و كودك خردسال امام حسين عليه السلام است

آن معصومه را كنار آن مكان كه مقبره اى عمومى به نام مقبره باب الفراديس بود به خاك سپردند. اين مقبره در شمال غربى محله قديمى دمشق و كنار باب الفراديس قرار داشت .

 

مسجد جامع اموی:یکی از مهمترین مساجد دمشق می باشدومقبره بسیاری از انبیا در این مکان واقع شده است.

این مسجد شامل چهار قبه به نام های

 قبه المال

 قبه الغواره

 قبه الساعات

 قبه النسر يا عقاب

وسه باب به نام های:

 باب الزياده

 باب جيرون

باب الناطفين

 مناره هاى جامع اموى شامل:

مناره شمالی،مناره شرقی وغربی می باشد.

 

آثار و مقام انبيا در جامع اموى عبارتند از:

 

  قبر و مقام هود عليه السلام 

 

اين مكان در سمت چپ مقام راءس يحيى يعنى در مقابل ستون چهارم در ديوار قبله از سمت شرق شبستان قرار دارد و بر سنگ ديوار، قبله به خطى زيبا در زمينه سبز نوشته شده است هذا مقام هود النبى عليه السلام

 

 مقام حضرت خضر عليه السلام

 

گويند حضرت خضر نبى عليه السلام در مسجد اموى همواره نماز مى گذاشته است مكان نماز ايشان در سمت شرقى قبله (جنوب شرقى ) نزديك مناره شرقى بوده است . اكنون نزديك به محراب اصلى مسجد و به موازات مقام هود بر ديوار قبله عنوان هذا مقام خضر النبى بر تابلويى سبز ديده مى شود

 

 مكان نزول عيسى عليه السلام 

 

مسلم از اوس بن اوس و از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل كرده است كه حضرت عيسى بن مريم ، كنار مناره شرقى دمشق يعنى جامع اموى نزول خواهد كرد و كنار آن مناره ، قطعه سنگى كه حضرت موسى در كوه طور با عصاى خود بر آن زد و دوازده چشمه جارى شده وجود دارد.

 

 مقام و محل دفن سر يحيى عليه السلام

 

حضرت يحيى عليه السلام به قدرت الهى از پدر و مادر پيرى كه اميد به فرزند نداشتند بدنيا آمد. خداوند يحيیرا در كودكى علم و حكمت عنايت فرمود و آتينا الحكم صبيا. وى از دوران جوانى با عفت و با تقوى بود، همواره در مسجد الاقصى به عبادت و رياضت مشغول و از اختلاط با اهل دنيا پرهيز مى كرد. او به هنگام بعثت عيسى عليه السلام نبوت ايشان را شهادت داد و در همين دوران بود كه به دستور پادشاه بنى اسرائيل به قتل رسيد.

 

 مقام راءس الحسين عليه السلام

 

هنگامى كه كاروان اسرا و سرهاى بريده شهدا به سمت دمشق در حركت بود، سر مبارك امام حسين عليه السلام در پايان همه سرها و مقابل زنان و اهل بيت حركت داده مى شد. آنگاه به فرمان يزيد سر مبارك را از مجلس ‍ بيرون برده و به همراه ساير سرهاى شهدا سه روز بر باب القصر آويزان كردند.پس از آن مدت ، سر مبارك امام حسين عليه السلام را پائين آورده و در گوشه شمال شرقى مسجد در اطاقكى دادند. اين سر چند روز در اين مكان قرار داشت . بعدها در آنجا بقعه اى به يادبود اين حادثه غم انگيز ساختند كه به راءس الحسين عليه السلام مشهور شد.

 

محراب و مقام حضرت زين العابدين عليه السلام

 

هنگامى كه امام سجاد عليه السلام در حال اسارت در مسجد اموى حضور داشتند، در شمال شرقى جامع و در مكانى به تهجد و عبادت مى پرداختند. اين عساكر گويد آن حضرت هر شب و روز در اين مكان هزار ركعت نماز مى گذاشته اند اين مكان مقدس در طول قرون مختلف مورد تبرك و زيارت قرار مى گرفته و مى گيرد.

 

مسجد الاقصاب = القصب

 

اين مسجد در سمت باب الفراديس و خيابان اصلى مسير حرم حضرت رقيه و حدود پانصد متر پائين تر از سوق العماره قرار دارد. در اين مكان سرهاى شهداى مرج عذرا يعنى حجر بن عدى و يارانش ‍ بخاك سپرده شده اند. شايان ذكر است بدنهاى اين شهدا در مرج عذرا كنونى در36 كيلومترى دمشق قرار دارد.

 

قبرستان باب الصغير

قبرستان باب الصغير يكى از قبرستانهاى بسيار مهم و تاريخى دمشق است . اين قبرستان در نزديكى باب الصغير كه يكى از دروازه هاى اصلى شهر قديمى دمشق است قرار داشته و وجه تسميه آن نيز به همين علت است

 

قبور فرزندان گرامى ائمه اطهار عليهم السلام در باب الصغيرشامل:

 

 قبر سكينه دختر امام حسين عليه السلام

 

سكينه يكى از دختران حضرت امام حسين عليه السلام بود كه در حادثه جان فزاى كربلا حضور داشت . قبر السكينه در باب الصغير ابتداى در اصلى است و داراى گنبدى بزرگ به رنگ سبز مى باشد كه دو گنبد ديگر نيز اطراف آن هستند. بر فراز اين مرقد مناره اى نيز برنگ سبز ديده مى شود. قبر سكينه عليهاالسلام و ام كلثوم زينب صغرى دختر امام على عليه السلام هر دو داخل يك حجره و شبستان بزرگى است .

 

 قبر ام كلثوم دختر امام على عليه السلام 

 

در كنار مرقد سكينه - دختر امام حسين عليه السلام - قبر ام كلثوم ، دختر امام على عليه السلام است

 

 قبر منسوب به فاطمه صغرى دختر امام حسين عليه السلام

 

 قبر عبدالله بن جعفر الصادق عليه السلام

 

قبر فرزند گرامى امام صادق عليه السلام ، كمى بالاتر از قبر فاطمه صغرى و در سمت چپ آن قرار دارد كه داراى گنبدى كوچك به رنگ سبز بوده و داخل آن تابوتى چوبين با محفظه اى فلزى ديده مى شود؛ اين جا قبر فرزند امام ششم شيعيان است

 .

 قبر عبدالله بن سجاد عليه السلام 

 

قبر عبدالله بن امام زين العابدين عليه السلام - معروف به عبدالله بن باهر- در كنار ديواره شرقى باب الصغير قرار دارد كه از قبرستان مستقل و راه آن پس از در اصلى قبرستان مى باشد. داراى صحن و گنبد سبز و شبستان نسبتا بزرگى است .

 

مدفن سرهاى شهداى كربلا در باب الصغير

 

پس از آنكه اهل بيت رسول خدا صلى الله عليه و آله را در كربلا به خاك و خون كشيدند، عمر بن سعد دستور داد تا سرهاى شهدا را قطع نمايند. پس ‍ از اين اقدام شنيع ، سرها را بين قبايل قسمت نمود تا آنان بدين وسيله به ابن زياد تقرب جويند.

هنگام طلوع آفتاب سرهاى مقدس شهدا و كاروان اسراست از باب الساعات وارد مسجد اموى شد. آنگاه به دستور يزيد لعنة الله ، تمامى سرها به مدت سه روز بر دروازه هاى شهر و مسجد اموى آويزان گرديد. امام زين العابدين عليه السلام پس از چندى موافقت يزيد را گرفت تا سرها را به بدنها ملحق سازد و لذا سر امام حسين عليه السلام و ساير شهدا را به كربلا برده و به اجساد مطهرشان ملحق فرمود.

در عين حال چند سر از شهداء را در باب الصغير به خاك سپردند. اين سرها عبارتند از 1- سر مقدس حضرت ابوالفضل العباس عليه السلام . 2 - سر مقدس على اكبر عليه السلام 3 - سر مقدس حبيب بن مظاهر عليه السلام

 

 مقابر صحابه رسول خدا صلى الله عليه و آله در باب الصغيرعبارتند از:

 

 قبر منسوب به بلال حبشى 

 قبر منسوب به عبد الله بن ام مكتوم 

 قبر منسوب به عبد الله بن جعفر بن ابيطالب عليه السلام 

 قبر اوس بن اوس 

واثله ابن الا سقع

 قبر ابان بن عثمان 

آرامگاه علی شریعتی هم در زینبیه واقع شده است.