لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِّلَّذِينَ آمَنُواْ الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُواْ وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَّوَدَّةً لِّلَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ قَالُوَاْ إِنَّا نَصَارَى ذَلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لاَ يَسْتَكْبِرُونَ

مسلما يهوديان و كسانى را كه شرك ورزيده اند دشمن ترين مردم نسبت به مؤمنان خواهى يافت و قطعا كسانى را كه گفتند ما نصرانى هستيم نزديكترين مردم در دوستى با مؤمنان خواهى يافت زيرا برخى از آنان دانشمندان و رهبانانی اند كه تكبر نمی ورزند

you will find that the most people in enmity to the believers are the jews and idolaters, and that the nearest in affection to the believers are those who say: `we are nazarenes. ` that is because amongst them there are priests and monks; and because they are not proud.

وَإِذَا سَمِعُواْ مَا أُنزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُواْ مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ

و چون آنچه را به سوى اين پيامبر نازل شده بشنوند می بينى بر اثر آن حقيقتى كه شناخته اند اشك از چشمهايشان سرازير می شود می گويند پروردگارا ما ايمان آورده ايم پس ما را در زمره گواهان بنويس

when they listen to that which was sent down to the messenger, you will see their eyes fill with tears as they recognize its truth. they say: `lord, we believe. write us among the witnesses.

وَمَا لَنَا لاَ نُؤْمِنُ بِاللّهِ وَمَا جَاءنَا مِنَ الْحَقِّ وَنَطْمَعُ أَن يُدْخِلَنَا رَبَّنَا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِينَ

و براى ما چه [عذرى] است كه به خدا و آنچه از حق به ما رسيده ايمان نياوريم و حال آنكه چشم داريم كه پروردگارمان ما را با گروه شايستگان [به بهشت] درآورد

why should we not believe in allah and in the truth that has come down to us? why should we not hope for admission among the righteous? `

فَأَثَابَهُمُ اللّهُ بِمَا قَالُواْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ جَزَاء الْمُحْسِنِينَ

پس به پاس آنچه گفتند خدا به آنان باغهايى پاداش داد كه از زير [درختان] آن نهرها جارى است در آن جاودانه می مانند و اين پاداش نيكوكاران است

for their words allah has rewarded them with gardens underneath which rivers flow, where they shall live for ever. such is the recompense of the righteous.

وَالَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ

و كسانى كه كفر ورزيدند و آيات ما را دروغ پنداشتند آنان همدم آتشند

but those who disbelieve and belie our verses shall be the companions of hell.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُحَرِّمُواْ طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللّهُ لَكُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد چيزهاى پاكيزه اى را كه خدا براى [استفاده] شما حلال كرده حرام مشماريد و از حد مگذريد كه خدا از حدگذرندگان را دوست نمی دارد

believers, do not forbid the good things that allah has made lawful to you. do not transgress; allah does not love the transgressors.

وَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّهُ حَلاَلًا طَيِّبًا وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِيَ أَنتُم بِهِ مُؤْمِنُونَ

و از آنچه خداوند روزى شما گردانيده حلال و پاكيزه را بخوريد و از آن خدايى كه بدو ايمان داريد پروا داريد

eat of the lawful and good things with which allah has provided you. have fear of allah in whom you believe.

لاَ يُؤَاخِذُكُمُ اللّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ الأَيْمَانَ فَكَفَّارَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاكِينَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ ذَلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمَانِكُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ وَاحْفَظُواْ أَيْمَانَكُمْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

خدا شما را به سوگندهاى بيهوده تان مؤاخذه نمی كند ولى به سوگندهايى كه [از روى اراده] می خوريد [و می شكنيد] شما را مؤاخذه می كند و كفاره اش خوراك دادن به ده بينواست از غذاهاى متوسطى كه به كسان خود می خورانيد يا پوشانيدن آنان يا آزاد كردن بنده اى و كسى كه [هيچ يك از اينها را] نيابد [بايد] سه روز روزه بدارد اين است كفاره سوگندهاى شما وقتى كه سوگند خورديد و سوگندهاى خود را پاس داريد اين گونه خداوند آيات خود را براى شما بيان می كند باشد كه سپاسگزارى كنيد

allah will not take you to account for a slip in your oaths. but he will take you to account for the� oaths which you solemnly swear. its expiation is the feeding of ten needy (people) with such food as you normally offer to your own people; or the clothing of them; or the freeing of a slave. he who does not have must fast three days. that is the expiation of your oaths when you have sworn; but keep your oaths. allah makes plain to you his verses, in order that you are thankful.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلاَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد شراب و قمار و بتها و تيرهاى قرعه پليدند [و] از عمل شيطانند پس از آنها دورى گزينيد باشد كه رستگار شويد

believers, wine and gambling, idols and divining arrows are abominations from the work of satan. avoid them, in order that you prosper.

إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللّهِ وَعَنِ الصَّلاَةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ

همانا شيطان می خواهد با شراب و قمار ميان شما دشمنى و كينه ايجاد كند و شما را از ياد خدا و از نماز باز دارد پس آيا شما دست برمی داريد

satan seeks to stir up enmity and hatred among you by means of wine and gambling, and to bar you from the remembrance of allah and from praying. will you not abstain from them?

وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَاحْذَرُواْ فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلاَغُ الْمُبِينُ

و اطاعت خدا و اطاعت پيامبر كنيد و [از گناهان] برحذر باشيد پس اگر روى گردانديد بدانيد كه بر عهده پيامبر ما فقط رساندن [پيام] آشكار است

obey allah, and obey the messenger. beware; if you give no heed, know that our messenger`s duty is only to give the clear delivery.

لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُواْ إِذَا مَا اتَّقَواْ وَّآمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَواْ وَّآمَنُواْ ثُمَّ اتَّقَواْ وَّأَحْسَنُواْ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ

بر كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند گناهى در آنچه [قبلا] خورده اند نيست در صورتى كه تقوا پيشه كنند و ايمان بياورند و كارهاى شايسته كنند سپس تقوا پيشه كنند و ايمان بياورند آنگاه تقوا پيشه كنند و احسان نمايند و خدا نيكوكاران را دوست می دارد

no blame shall be attached to those who believe and did good works in regard to any food they have eaten, so long as they ward off (the forbidden) and believe, and do good deeds, then they fear and believe, and again, so long as they fear and do fine deeds. allah loves the generous.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللّهُ بِشَيْءٍ مِّنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ وَرِمَاحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللّهُ مَن يَخَافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد خدا شما را به چيزى از شكار كه در دسترس شما و نيزه هاى شما باشد خواهد آزمود تا معلوم دارد چه كسى در نهان از او می ترسد پس هر كس بعد از آن تجاوز كند براى او عذابى دردناك خواهد بود

believers, allah will test you by means of some hunting which you can catch with your hands and with your spears, in order that allah knows those who fear him in private. for he who transgresses thereafter shall be a painful punishment.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْتُلُواْ الصَّيْدَ وَأَنتُمْ حُرُمٌ وَمَن قَتَلَهُ مِنكُم مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاء مِّثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَو عَدْلُ ذَلِكَ صِيَامًا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ عَفَا اللّهُ عَمَّا سَلَف وَمَنْ عَادَ فَيَنتَقِمُ اللّهُ مِنْهُ وَاللّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد در حالى كه محرميد شكار را مكشيد و هر كس از شما عمدا آن را بكشد بايد نظير آنچه كشته است از چهارپايان كفاره اى بدهد كه [نظير بودن] آن را دو تن عادل از ميان شما تصديق كنند و به صورت قربانى به كعبه برسد يا به كفاره [آن] مستمندان را خوراك بدهد يا معادلش روزه بگيرد تا سزاى زشتكارى خود را بچشد خداوند از آنچه در گذشته واقع شده عفو كرده است و[لى] هر كس تكرار كند خدا از او انتقام می گيرد و خداوند توانا و صاحب انتقام است

o believers, do not kill the hunted while you are in pilgrim sanctity. whosoever of you kills it willfully there shall be a recompense, the like of what he has slain from cattle as shall be judged by two just men among you, an offering to reach the ka`bah; or expiation food for needy persons or the equivalent of that in fasting, so that he may taste the weight of the recompense of his action. allah has pardoned what is past; but whoever offends again, allah will take vengeance on him. allah is the almighty, owner of vengeance.

أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ مَتَاعًا لَّكُمْ وَلِلسَّيَّارَةِ وَحُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ مَا دُمْتُمْ حُرُمًا وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِيَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ

صيد دريا و ماكولات آن براى شما حلال شده است تا براى شما و مسافران بهره اى باشد و[لى] صيد بيابان مادام كه محرم می باشيد بر شما حرام گرديده است و از خدايى كه نزد او محشور می شويد پروا داريد

made lawful to you is the fished of the sea and its food, an enjoyment for you and for travelers. but you are forbidden the hunted of the land whilst you are on pilgrimage. have fear of allah, before whom you shall all be assembled.

جَعَلَ اللّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِّلنَّاسِ وَالشَّهْرَ الْحَرَامَ وَالْهَدْيَ وَالْقَلاَئِدَ ذَلِكَ لِتَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ وَأَنَّ اللّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ

خداوند [زيارت] كعبه بيت الحرام را وسيله به پا داشتن [مصالح] مردم قرار داده و ماه حرام و قربانيهاى بی نشان و قربانيهاى نشاندار را [نيز به همين منظور مقرر فرموده است] اين [جمله] براى آن است تا بدانيد كه خدا آنچه را در آسمانها و آنچه را در زمين است می داند و خداست كه بر هر چيزى داناست

allah has made the ka`bah the sacred house, as an establishment for people; and the sacred month, and the offering, and the necklaces, in order that you know that allah has knowledge of all that is in the heavens and the earth; and that allah has knowledge of all things.

اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ وَأَنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ

بدانيد كه خدا سخت كيفر است و [بدانيد] كه خدا آمرزنده مهربان است

know that allah is stern in retribution, and that allah is the forgiver and the most merciful.

مَّا عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّ الْبَلاَغُ وَاللّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ

بر پيامبر [خدا وظيفه اى] جز ابلاغ [رسالت] نيست و خداوند آنچه را آشكار و آنچه را پوشيده می داريد می داند

the duty of the messenger is only the delivery (of the message). allah knows what you reveal and what you hide.

قُل لاَّ يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَالطَّيِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ فَاتَّقُواْ اللّهَ يَا أُوْلِي الأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

بگو پليد و پاك يكسان نيستند هر چند كثرت پليد[ها] تو را به شگفت آورد پس اى خردمندان از خدا پروا كنيد باشد كه رستگار شويد

say: `the evil and the good are not alike, even if the abundance of evil pleases you. have fear of allah, you who are possessed of minds, in order that you prosper. `

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَسْأَلُواْ عَنْ أَشْيَاء إِن تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ وَإِن تَسْأَلُواْ عَنْهَا حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ عَفَا اللّهُ عَنْهَا وَاللّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد از چيزهايى كه اگر براى شما آشكار گردد شما را اندوهناك می كند مپرسيد و اگر هنگامى كه قرآن نازل می شود در باره آنها سؤال كنيد براى شما روشن می شود خدا از آن [پرسشهاى بيجا] گذشت و خداوند آمرزنده بردبار است

believers, do not ask about things that if they appeared to you, would only upset you; but if you ask about them when the koran is being sent down, they shall be made plain to you. allah will pardon it; allah is forgiving, clement.

قَدْ سَأَلَهَا قَوْمٌ مِّن قَبْلِكُمْ ثُمَّ أَصْبَحُواْ بِهَا كَافِرِينَ

گروهى پيش از شما [نيز] از اين [گونه] پرسشها كردند آنگاه به سبب آن كافر شدند

a nation asked about them before you, and with it they became unbelievers.

مَا جَعَلَ اللّهُ مِن بَحِيرَةٍ وَلاَ سَآئِبَةٍ وَلاَ وَصِيلَةٍ وَلاَ حَامٍ وَلَكِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ يَفْتَرُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ وَأَكْثَرُهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ

خدا [چيزهاى ممنوعى از قبيل] بحيره و سائبه و وصيله و حام قرار نداده است ولى كسانى كه كفر ورزيدند بر خدا دروغ می بندند و بيشترشان تعقل نمی كنند

allah has not made cattle, a slit eared shecamel, nor a freely grazing shecamel, nor a shecamel that bore twins, nor an uncastrated camel (dedicated to idols), but those who disbelieve invent lies against allah. most of them do not understand.

وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْاْ إِلَى مَا أَنزَلَ اللّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ قَالُواْ حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءنَا أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ شَيْئًا وَلاَ يَهْتَدُونَ

و چون به آنان گفته شود به سوى آنچه خدا نازل كرده و به سوى پيامبر[ش] بياييد می گويند آنچه پدران خود را بر آن يافته ايم ما را بس است آيا هر چند پدرانشان چيزى نمی دانسته و هدايت نيافته بودند

when it is said to them: `come to that which allah has sent down, and to the messenger, ` they reply: `sufficient for us is what we have found our fathers upon, ` even though their fathers knew nothing and were not guided.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ عَلَيْكُمْ أَنفُسَكُمْ لاَ يَضُرُّكُم مَّن ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ إِلَى اللّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد به خودتان بپردازيد هر گاه شما هدايت يافتيد آن كس كه گمراه شده است به شما زيانى نمی رساند بازگشت همه شما به سوى خداست پس شما را از آنچه انجام می داديد آگاه خواهد كرد

believers, look after your own souls, he who goes astray cannot harm you if you are guided. you shall all return to allah, and he will inform you of what you have done.

يِا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَأَصَابَتْكُم مُّصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِن بَعْدِ الصَّلاَةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لاَ نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَلاَ نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللّهِ إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الآثِمِينَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد هنگامى كه يكى از شما را [نشانه هاى] مرگ دررسيد بايد از ميان خود دو عادل را در موقع وصيت به شهادت ميان خود فرا خوانيد يا اگر در سفر بوديد و مصيبت مرگ شما را فرا رسيد [و شاهد مسلمان نبود] دو تن از غير [همكيشان] خود را [به شهادت بطلبيد] و اگر [در صداقت آنان] شك كرديد پس از نماز آن دو را نگاه می داريد پس به خدا سوگند ياد می كنند كه ما اين [حق] را به هيچ قيمتى نمی فروشيم هر چند [پاى] خويشاوند [در كار] باشد و شهادت الهى را كتمان نمی كنيم كه [اگر كتمان حق كنيم] در اين صورت از گناهكاران خواهيم بود

believers, if you are traveling in the land and the affliction of death befalls you, at the bequeathing testimony shall be two just men from among you, or two others from other than you. you shall detain both after the prayer, and they shall swear by allah if you are doubtful: `we will not sell it for a price, even though it were a near kinsmen, nor will we hide the testimony of allah, because then we would surely be among the sinful. `

فَإِنْ عُثِرَ عَلَى أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْمًا فَآخَرَانِ يِقُومَانُ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الأَوْلَيَانِ فَيُقْسِمَانِ بِاللّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِن شَهَادَتِهِمَا وَمَا اعْتَدَيْنَا إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الظَّالِمِينَ

و اگر معلوم شد كه آن دو دستخوش گناه شده اند دو تن ديگر از كسانى كه بر آنان ستم رفته است و هر دو [به ميت] نزديكترند به جاى آن دو [شاهد قبلى] قيام كنند پس به خدا سوگند ياد می كنند كه گواهى ما قطعا از گواهى آن دو درست تر است و [از حق] تجاوز نكرده ايم چرا كه [اگر چنين كنيم] از ستمكاران خواهيم بود

but if it is discovered that both of them have been subject to sinning, then two others shall stand in their place, these being the nearest of those most concerned, and they shall swear by allah: `our testimony is truer than their testimony, and we have not transgressed, because then we would surely be among the harmdoers. `

ذَلِكَ أَدْنَى أَن يَأْتُواْ بِالشَّهَادَةِ عَلَى وَجْهِهَا أَوْ يَخَافُواْ أَن تُرَدَّ أَيْمَانٌ بَعْدَ أَيْمَانِهِمْ وَاتَّقُوا اللّهَ وَاسْمَعُواْ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ

اين [روش] براى اينكه شهادت را به صورت درست ادا كنند يا بترسند كه بعد از سوگندخوردنشان سوگندهايى [به وارثان ميت] برگردانده شود [به صواب] نزديكتر است و از خدا پروا داريد و [اين پندها را] بشنويد و خدا گروه فاسقان را هدايت نمی كند

so it is likelier that they will bear testimony in proper form, or else they will be afraid that oaths may be rejected after their oaths. fear allah, and listen; allah does not guide the people of the evildoers.