بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

به نام خدا که رحمتش بی اندازه است و مهربانی اش همیشگی.

به نام خداوند بخشنده مهربان

In the name of Allah, Most Gracious, Most Merciful

شروع الله کا نام لے کر جو بڑا مہربان نہایت رحم والا ہے.

سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ

درخواست کننده ای عذابی را که واقع شدنی است درخواست کرد،

سائلی از عذاب قیامت که وقوعش حتمی است (از رسول) پرسید (که آن عذاب چه مردمی راست).

a caller supplicated about a punishment to fall on

لِّلْكَافِرينَ لَيْسَ لَهُ دَافِعٌ

[عذابی که] ویژه کافران است، [و] آن را بازدارنده ای نیست.

(بداند که) بر فرقه کافران است و هیچ کس از آنان دفع نتواند کرد.

the unbelievers which none can prevent.

مِّنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ

[این عذاب] از سوی خدای صاحب درجات است.

که آن عذاب از (قهر) خدای مالک آسمانهاست (یا مراد عذاب واقع بر نعمان بن حارث است که به نصب خلافت علی علیه السلام بر رسول صلی اللّه علیه و آله و سلّم اعتراض کرد، رسول صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمود: به امر خدا کردم. او گفت: اگر چنین است خدایا بر من عذابی فرست. فورا سنگی از آسمان بر فرقش رسید و هلاک شد).

(a punishment) from allah, the owner of the elevated passages.

تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ

فرشتگان و روح در روزی که مقدارش پنجاه هزار سال است به سوی او بالا می روند.

فرشتگان و روح الامین (برای اخذ فرمان) به سوی (عرش) خدا بالا روند در روزی که مدتش پنجاه هزار سال خواهد بود.

to him the angels and the spirit (gabriel) ascend in a day, the measure of which is fifty thousand years.

فَاصْبِرْ صَبْرًا جَمِيلًا

پس صبر کن صبری نیکو [صبری که در کنارش جزع و ناخشنودی نباشد.]

پس صبر نیکو پیش گیر.

therefore be patient, with a beautiful patience;

إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيدًا

دشمنان و مخالفان، آن [عذاب] را دور می بینند

که این مردم آن روز را بسیار دور (از امکان) بینند.

they see it as being far off;

وَنَرَاهُ قَرِيبًا

و ما آن را نزدیک می بینیم.

و ما نزدیک (به وقوع) می‌بینیم.

but we see it near.

يَوْمَ تَكُونُ السَّمَاء كَالْمُهْلِ

روزی که آسمان چون فلز گداخته گردد

روزی که آسمان چون فلز گداخته شود.

on that day the heaven shall become like molten copper,

وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ

و کوه ها مانند پشم رنگینِ حلاجی شده شود

و کوهها مانند پشم زده متلاشی گردند.

and the mountains shall be like puffs of wool.

وَلَا يَسْأَلُ حَمِيمٌ حَمِيمًا

و هیچ خویشاوند و دوست صمیمی از [اوضاع و احوال] خویشاوند و دوست صمیمی اش نپرسد!

و هیچ کس از خویش خود جویا نشود.

no loyal friend will ask another loyal friend

يُبَصَّرُونَهُمْ يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذَابِ يَوْمِئِذٍ بِبَنِيهِ

آنان را نشانشان می دهند [ولی به خاطر دل مشغولی خود هرگز به آنان توجه نکنند!] گنهکار آرزو می کند که ای کاش می توانست فرزندانش را در برابر عذاب آن روز فدیه و عوض دهد!

چون حقیقت حالشان به آنها بنمایند آن روز کافر بدکار آرزو کند که کاش توانستی فرزندانش را فدای خود سازد و از عذاب برهد.

though they are in sight of each other. to ransom himself from the punishment of that day, the sinner will wish that he might even ransom himself by his sons,

وَصَاحِبَتِهِ وَأَخِيهِ

و نیز همسر و برادرش را

و هم زن و برادرش.

his companion (wife), his brother,

وَفَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْويهِ

و قبیله و قومش را که [در دنیا] به او پناه می دادند،

و هم خویشان و قبیله‌اش را که همیشه حمایتش می‌کردند.

the kinsmen who gave him shelter,

وَمَن فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ يُنجِيهِ

و نیز همه کسانی را که در روی زمین اند تا [این فدیه و عوض] او را [از عذاب آن روز] نجات دهد!

و هر که را روی زمین است خواهد همه را فدای خویش گردند تا مگر او را (از آن عذاب) برهاند.

and whosoever is in the earth, altogether, so that it might save him.

كَلَّا إِنَّهَا لَظَى

این چنین نیست [که برایش راه نجاتی باشد] همانا آتش زبانه می کشد،

و هرگز نجات نیابد که آتش دوزخ بر او شعله‌ور است.

no, in truth, it is a furnace!

نَزَّاعَةً لِّلشَّوَى

در حالی که دست و پا و پوست سر را بر می کند!!

تا سر و صورت و اندمش پاک بسوزد.

it snatches away by the scalps,

تَدْعُو مَنْ أَدْبَرَ وَتَوَلَّى

هر که را به حق پشت کرده واز دعوت حق روی گردانده، می طلبد،

دوزخ کسی را می‌خواند که از خدا رو گردانیده و با حق مخالفت کرده.

and it shall call him who withdrew and turned his back

وَجَمَعَ فَأَوْعَى

و آن را که ثروت جمع کرده و به ذخیره سازی و انباشتن پرداخته، می خواند؛

و مال دنیا را جمع کرده و همه را ذخیره نموده است.

and amassed (riches) and hoarded.

إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا

همانا انسان حریص و بی تاب آفریده شده است؛

که انسان مخلوقی طبعا سخت حریص و بی‌صبر است.

indeed, the human was created grudging and impatient.

إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا

چون آسیبی به او رسد، بی تاب است،

چون شر و زیانی به او رسد سخت جزع و بی‌قراری کند.

when evil comes upon him he is impatient;

وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا

و هنگامی که خیر و خوشی [و مال و رفاهی] به او رسد، بسیار بخیل و بازدارنده است،

و چون مال و دولتی به او رو کند منع (احسان) نماید.

but when good comes upon him, he is grudging

إِلَّا الْمُصَلِّينَ

مگر نماز گزاران،

مگر نماز گزاران حقیقی.

except those that pray

الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ

آنان که همواره بر نمازشان مداوم و پایدارند،

آنان که دایم در نماز (و طاعت الهی) عمر گذرانند.

who are constant in prayer;

وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ

و آنان که در اموالشان حقّی معلوم است

و آنان که در مال و دایی خود حقّی معیّن و معلوم گردانند.

who, from their wealth is a known right

لِّلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ

برای درخواست کننده [تهیدست] و محروم [از معیشت و ثروت،]

تا به فقیران سائل و فقیران آبرومند محروم رسانند.

for the impoverished nonrequester and the requester,

وَالَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ

و آنان که همواره روز پاداش را باور دارند،

و آنان که روز قیامت و جزا را تصدیق کنند.

who confirm the day of reckoning

وَالَّذِينَ هُم مِّنْ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ

و آنان که از عذاب پروردگارشان بیمناکند،

و آنان که از قهر و عذاب خدای خویش سخت ترسانند.

and go in fear of the punishment of their lord,

إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمْ غَيْرُ مَأْمُونٍ

زیرا که از عذاب پروردگارشان ایمنی نیست،

که از عذاب خدا هیچ کس ایمن نتواند بود.

for none is secure from the punishment of their lord,

وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ

و آنان که دامنشان را [از آلوده شدن به شهوات حرام] حفظ می کنند،

و آنان که اندام خود را (از شهوت رانی) نگاه می‌دارند.

who guard their privates

إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ

مگر در کام جویی از همسران و کنیزانشان که آنان در این زمینه مورد سرزنش نیستند.

مگر بر زنان حلال و کنیزان ملکی خویش که (از اعمال شهوت با آنها) هیچ ملامت ندارند.

except from their wives and what their right hands own, for these they are not blameworthy.

فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاء ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْعَادُونَ

پس کسانی که در بهره گیری جنسی راهی غیر از این جویند، تجاوزکار از حدود حق اند،

و هر که غیر از این جوید اینان به حقیقت متعدی و ستمکارند.

but whosoever seeks beyond that, they are the transgressors.

وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ

و آنان که امانت ها و پیمان های خود را رعایت می کنند،

و آنان که امانت و عهد و پیمانشان را رعایت کنند.

(those) who keep their trusts and their covenant,

وَالَّذِينَ هُم بِشَهَادَاتِهِمْ قَائِمُونَ

و آنان که بر ادای گواهی های خود پای بند و متعهدند،

و آنان که برای گواهی به حق قیام کنند.

and standby their witnessing,

وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ

و آنان که همواره بر [اوقات و شرایط ظاهری و معنوی] نمازهایشان محافظت دارند.

و آنان که نماز خود را (به وقت و شرایط و حضور قلب) محافظت کنند.

and who are constant in their prayers.

أُوْلَئِكَ فِي جَنَّاتٍ مُّكْرَمُونَ

اینان در بهشت ها، مکرّم و محترم اند

آنان در باغها (ی بهشت ابد) با عزّت و احترام متنعّمند.

those are highly honored in the gardens.

فَمَالِ الَّذِينَ كَفَرُوا قِبَلَكَ مُهْطِعِينَ

کافران را چه شده که به تو چشم دوخته به سویت شتابانند؟

(ای رسول) چه شده است کافران را که (با تمسخر) به جانبت می‌شتابند؟!

but what is the matter with the unbelievers, that they strain their glances continuously towards them,

عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ عِزِينَ

از راست و چپ، گروه گروه،

از راست و چپ گروه گروه (باز پراکنده می‌شوند و به دین خدا نمی‌گروند).

on the right and on the left in groups?

أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ أَن يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ

آیا هر یک از آنان طمع دارد که او را در بهشت پرنعمت درآورند؟!

آیا هر یک طمع دارند که باز آنها را در بهشت با ناز و نعمت داخل کنند؟!

what, is every one of them eager to be admitted to the garden of bliss?

كَلَّا إِنَّا خَلَقْنَاهُم مِّمَّا يَعْلَمُونَ

این چنین نیست، ما آنان را از آنچه خود می دانند [آبی گندیده و بی مقدار] آفریدیم.

هرگز این نشود (چون) آنها خود می‌دانند که ما آنها را از چه (نطفه پستی) آفریده‌ایم (باز به آفریننده خود ایمان نمی‌آورند و به کفر می‌شتابند و طمع آن دارند که چون مؤمنان به بهشت روند).

not at all, for we have created them of what they know.

فَلَا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ إِنَّا لَقَادِرُونَ

به پروردگار مشرق ها و مغرب ها سوگند که ما تواناییم،

چنین نیست، سوگند به خدای مشرق‌ها و مغرب‌ها که ما قادریم.

no, i swear by the lord of the easts and the wests that we have the ability

عَلَى أَن نُّبَدِّلَ خَيْرًا مِّنْهُمْ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ

بر اینکه به جای آنان بهتر از آنان را بیاوریم؛ و هیچ چیز ما را مغلوب نمی کند.

که به جای آنها خلقی بهتر از آنها بیافرینیم و هرگز کسی (به قدرت و قوت) بر ما سبقت نخواهد یافت.

to exchange them with others better than they; nothing can outstrip us!

فَذَرْهُمْ يَخُوضُوا وَيَلْعَبُوا حَتَّى يُلَاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِي يُوعَدُونَ

پس آنان را واگذار تا [در گفتار باطل] فرو روند و مشغول بازی باشند، تا روزشان را که به آنان وعده داده اند دیدار کنند،

پس آنها را به کفر و ضلالت خود بگذار که به بازیچه دنیا دل بازند تا با روزی که وعده عذاب آنهاست رو به رو شوند.

so leave them alone to plunge and play, until they encounter the day which they are promised;

يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْدَاثِ سِرَاعًا كَأَنَّهُمْ إِلَى نُصُبٍ يُوفِضُونَ

روزی که شتابان از خاک بیرون آیند، گویی به سوی نشانه های نصب شده می دوند،

آن روزی که به سرعت سر از قبرها برآورده، گویی به سوی بتها (و نتیجه پرستش غیر خدا) می‌شتابند.

the day when they shall rush from their graves, as if they were hurrying to a raised flag,

خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ذَلِكَ الْيَوْمُ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ

درحالی که دیدگانشان [از شدت ترس] فرو افتاده، خواری و ذلت آنان را می پوشاند. این همان روزی است که همواره وعده داده می شدند.

در حالی که چشمهاشان (از هول و وحشت قیامت) به خواری فرو افتاده و ذلّت (کفر و عصیان) بر آنها احاطه کرده، این همان روزی است که به آنها وعده می‌دادند.

their eyes are humbled and they are covered with humiliation. such is the day that they were promised.