وَلَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ وَلَكِن يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ مَّا يَشَاءُ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ

و اگر خدا روزى را بر بندگانش فراخ گرداند مسلما در زمين سر به عصيان برمی دارند ليكن آنچه را بخواهد به اندازه اى [كه مصلحت است] فرو می فرستد به راستى كه او به [حال] بندگانش آگاه بيناست

if allah had expanded his provision to his worshipers, they would become tyrannical in the earth, but he sends down to them what he will in due measure; he is aware and sees his worshipers.

وَهُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ الْغَيْثَ مِن بَعْدِ مَا قَنَطُوا وَيَنشُرُ رَحْمَتَهُ وَهُوَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ

و اوست كسى كه باران را پس از آنكه [مردم] نوميد شدند فرود می آورد و رحمت خويش را می گسترد و هموست سرپرست ستوده

it is he who sends down rain for them after they despaired, and he unfolds his mercy. he is the guardian, the praised.

وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَثَّ فِيهِمَا مِن دَابَّةٍ وَهُوَ عَلَى جَمْعِهِمْ إِذَا يَشَاءُ قَدِيرٌ

و از نشانه هاى [قدرت] اوست آفرينش آسمانها و زمين و آنچه از [انواع] جنبنده در ميان آن دو پراكنده است و او هرگاه بخواهد بر گردآوردن آنان تواناست

among his signs is the creation of the heavens and the earth and the crawling things which he has dispersed in them. if he will, he is able to gather all of them.

وَمَا أَصَابَكُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَن كَثِيرٍ

و هر [گونه] مصيبتى به شما برسد به سبب دستاورد خود شماست و [خدا] از بسيارى درمی گذرد

if affliction befalls you, it is what your own hands have earned, but he pardons a lot.

وَمَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ

و شما در زمين درمانده كننده [خدا] نيستيد و جز خدا شما را سرپرست و ياورى نيست

you are not able to frustrate him in the earth, nor do you have a guardian and a helper other than allah.

وَمِنْ آيَاتِهِ الْجَوَارِ فِي الْبَحْرِ كَالْأَعْلَامِ

و از نشانه هاى او سفينه هاى كوه آسا در درياست

and among his signs are the ships that run on the sea like mountains and

إِن يَشَأْ يُسْكِنِ الرِّيحَ فَيَظْلَلْنَ رَوَاكِدَ عَلَى ظَهْرِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ

اگر بخواهد باد را ساكن می گرداند و [سفينه ها] بر پشت [آب] متوقف می مانند قطعا در اين [امر] براى هر شكيباى شكرگزارى نشانه هاست

if he will, he calms the wind so that they remain motionless upon its back, surely, there are signs in this for every thankful, patient (person).

أَوْ يُوبِقْهُنَّ بِمَا كَسَبُوا وَيَعْفُ عَن كَثِيرٍ

يا به [سزاى] آنچه [كشتی نشينان] مرتكب شده اند هلاكشان كند و[لى] از بسيارى درمی گذرد

or, he wrecks them for what they have earned, but he pardons a lot.

وَيَعْلَمَ الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِنَا مَا لَهُم مِّن مَّحِيصٍ

و [تا] آنان كه در آيات ما مجادله می كنند بدانند كه ايشان را [روى] گريزى نيست

those who dispute our verses may know that they have no asylum.

فَمَا أُوتِيتُم مِّن شَيْءٍ فَمَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ وَأَبْقَى لِلَّذِينَ آمَنُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ

و آنچه به شما داده شده برخوردارى [و كالاى] زندگى دنياست و آنچه پيش خداست براى كسانى كه گرويده اند و به پروردگارشان اعتماد دارند بهتر و پايدارتر است

that which you have been given is but the enjoyment of the present life. better and more enduring is that which allah has for those who believe and put their trust in their lord.

وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ

و كسانى كه از گناهان بزرگ و زشتكاريها خود را به دور می دارند و چون به خشم درمی آيند درمی گذرند

and those who avoid the major sins and indecencies and, when angered, forgive;

وَالَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَمْرُهُمْ شُورَى بَيْنَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ

و كسانى كه [نداى] پروردگارشان را پاسخ [مثبت] داده و نماز برپا كرده اند و كارشان در ميانشان مشورت است و از آنچه روزيشان داده ايم انفاق می كنند

those who answer their lord, establish the prayers, and their affairs are by consultation; who spend of that which we have given them,

وَالَّذِينَ إِذَا أَصَابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنتَصِرُونَ

و كسانى كه چون ستم بر ايشان رسد يارى می جويند [و به انتقام بر می خيزند]

and when harmed they become victorious.

وَجَزَاء سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ

و جزاى بدى مانند آن بدى است پس هر كه درگذرد و نيكوكارى كند پاداش او بر [عهده] خداست به راستى او ستمگران را دوست نمی دارد

the recompense of a sin is a sin like it, but whosoever forgives and seeks to reform, his wage will be with allah. surely, he does not love the harmdoers.

وَلَمَنِ انتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُوْلَئِكَ مَا عَلَيْهِم مِّن سَبِيلٍ

و هر كه پس از ستم [ديدن] خود يارى جويد [و انتقام گيرد] راه [نكوهشى] بر ايشان نيست

and whosoever harms after he has been harmed there is no blame upon them.

إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَيَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ أُوْلَئِكَ لَهُم عَذَابٌ أَلِيمٌ

راه [نكوهش] تنها بر كسانى است كه به مردم ستم می كنند و در [روى] زمين به ناحق سر برمی دارند آنان عذابى دردناك [در پيش] خواهند داشت

the blame is only against those who wrong people, and are wrongfully insolent in the earth, for them there is a painful punishment.

وَلَمَن صَبَرَ وَغَفَرَ إِنَّ ذَلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ

و هر كه صبر كند و درگذرد مسلما اين [خويشتن دارى حاكى] از اراده قوى [در] كارهاست

surely, he who bears patiently and forgives indeed that is true constancy.

وَمَن يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِن وَلِيٍّ مِّن بَعْدِهِ وَتَرَى الظَّالِمِينَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ يَقُولُونَ هَلْ إِلَى مَرَدٍّ مِّن سَبِيلٍ

و هر كه را خدا بی راه گذارد پس از او يار [و ياور]ى نخواهد داشت و ستمگران را می بينى كه چون عذاب را بنگرند می گويند آيا راهى براى برگشتن [به دنيا] هست

he whom allah leads astray has none to protect him thereafter. you will see the harmdoers when they see the punishment saying: `is there a way back? `

وَتَرَاهُمْ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا خَاشِعِينَ مِنَ الذُّلِّ يَنظُرُونَ مِن طَرْفٍ خَفِيٍّ وَقَالَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ الْخَاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ وَأَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَلَا إِنَّ الظَّالِمِينَ فِي عَذَابٍ مُّقِيمٍ

آنان را می بينى [كه چون] بر [آتش] عرضه می شوند از [شدت] زبونى فروتن شده اند زيرچشمى می نگرند و كسانى كه گرويده اند می گويند در حقيقت زيانكاران كسانی اند كه روز قيامت خودشان و كسانشان را دچار زيان كرده اند آرى ستمكاران در عذابى پايدارند

you shall see them exposed before it, humbled in shame and looking upon it with a furtive glance and the believers will say: `indeed, the losers are they who lose themselves and their families on the day of resurrection. ` the harmdoers shall suffer an everlasting punishment.

وَمَا كَانَ لَهُم مِّنْ أَوْلِيَاء يَنصُرُونَهُم مِّن دُونِ اللَّهِ وَمَن يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِن سَبِيلٍ

و جز خدا براى آنان دوستانى [ديگر] نيست كه آنها را يارى كنند و هر كه را خدا بی راه كذارد هيچ راهى براى او نخواهد بود

they shall have none to protect or help them other than allah. he whom allah leads astray there is no way for him.

اسْتَجِيبُوا لِرَبِّكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لَّا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ مَا لَكُم مِّن مَّلْجَأٍ يَوْمَئِذٍ وَمَا لَكُم مِّن نَّكِيرٍ

پيش از آنكه روزى فرا رسد كه آن را از جانب خدا برگشتى نباشد پروردگارتان را اجابت كنيد آن روز نه براى شما پناهى و نه برايتان [مجال] انكارى هست

answer your lord before that day arrives which cannot be turned back from allah, for you on that day there shall be neither shelter, nor denial.

فَإِنْ أَعْرَضُوا فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا إِنْ عَلَيْكَ إِلَّا الْبَلَاغُ وَإِنَّا إِذَا أَذَقْنَا الْإِنسَانَ مِنَّا رَحْمَةً فَرِحَ بِهَا وَإِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ فَإِنَّ الْإِنسَانَ كَفُورٌ

پس اگر روى برتابند ما تو را بر آنان نگهبان نفرستاده ايم بر عهده تو جز رسانيدن [پيام] نيست و ما چون رحمتى از جانب خود به انسان بچشانيم بدان شاد و سرمست گردد و چون به [سزاى] دستاورد پيشين آنها به آنان بدى رسد انسان ناسپاسى می كند

but if they turn away, we have not sent you (prophet muhammad) to be their (compulsory) guardian. it is only for you to deliver (the message). when we give the human a taste of our mercy, he rejoices because of it; but when, because of what he has earned, evil befalls him, the human is ungrateful.

لِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ يَهَبُ لِمَنْ يَشَاءُ إِنَاثًا وَيَهَبُ لِمَن يَشَاءُ الذُّكُورَ

فرمانروايى [مطلق] آسمانها و زمين از آن خداست هر چه بخواهد می آفريند به هر كس بخواهد فرزند دختر و به هركس بخواهد فرزند پسر می دهد

to allah belongs the kingdom of the heavens and the earth. he creates what he will. he gives females to whom he will and males to whom he will.

أَوْ يُزَوِّجُهُمْ ذُكْرَانًا وَإِنَاثًا وَيَجْعَلُ مَن يَشَاءُ عَقِيمًا إِنَّهُ عَلِيمٌ قَدِيرٌ

يا آنها را پسر[ان] و دختر[انى] توام با يكديگر می گرداند و هر كه را بخواهد عقيم می سازد اوست داناى توانا

or, he couples them, both males and females, and to others, if he will, he makes them barren. surely, he is the knower, the powerful.

وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِن وَرَاء حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاءُ إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ

و هيچ بشرى را نرسد كه خدا با او سخن گويد جز [از راه] وحى يا از فراسوى حجابى يا فرستاده اى بفرستد و به اذن او هر چه بخواهد وحى نمايد آرى اوست بلندمرتبه سنجيده كار

it does not belong to any human that allah should speak to him except by revelation, or from behind a veil, or that he sent a messenger to reveal whatsoever he will by his permission. he is the high, the wise.

وَكَذَلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ رُوحًا مِّنْ أَمْرِنَا مَا كُنتَ تَدْرِي مَا الْكِتَابُ وَلَا الْإِيمَانُ وَلَكِن جَعَلْنَاهُ نُورًا نَّهْدِي بِهِ مَنْ نَّشَاء مِنْ عِبَادِنَا وَإِنَّكَ لَتَهْدِي إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ

وهمين گونه روحى از امر خودمان به سوى تو وحى كرديم تو نمی دانستى كتاب چيست و نه ايمان [كدام است] ولى آن را نورى گردانيديم كه هر كه از بندگان خود را بخواهيم به وسيله آن راه می نماييم و به راستى كه تو به خوبى به راه راست هدايت می كنى

as such we have revealed to you (prophet muhammad) a spirit (the revelation of the koran) from our ordinance. you did not know what the book was, nor belief, but we made it a light whereby we guide those of our worshipers whom we will. and you (prophet muhammad), you, surely guide to a straight path.

صِرَاطِ اللَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ أَلَا إِلَى اللَّهِ تَصِيرُ الأمُورُ

راه همان خدايى كه آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن اوست هش دار كه [همه] كارها به خدا بازمی گردد

the path of allah, to whom belongs all that is in the heavens and all that is in the earth. surely, to allah all things return.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

In the name of Allah, Most Gracious, Most Merciful

حم

حاء ميم

hameem.

وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ

سوگند به كتاب روشنگر

by the clear book

إِنَّا جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَّعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ

ما آن را قرآنى عربى قرار داديم باشد كه بينديشيد

we have made it an arabic koran in order that you understand.

وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ

و همانا كه آن در كتاب اصلى [=لوح محفوظ] به نزد ما سخت والا و پر حكمت است

it is in the origin of the book with us, sublime and wise.

أَفَنَضْرِبُ عَنكُمُ الذِّكْرَ صَفْحًا أَن كُنتُمْ قَوْمًا مُّسْرِفِينَ

آيا به [صرف] اينكه شما قومى منحرفيد [بايد] قرآن را از شما باز داريم

shall we turn away the remembrance from you because you are a sinful nation?

وَكَمْ أَرْسَلْنَا مِن نَّبِيٍّ فِي الْأَوَّلِينَ

و چه بسا پيامبرانى كه در [ميان] گذشتگان روانه كرديم

how many a prophet did we send to the ancients,

وَمَا يَأْتِيهِم مِّن نَّبِيٍّ إِلَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُون

و هيچ پيامبرى به سوى ايشان نيامد مگر اينكه او را به ريشخند می گرفتند

no prophet came to them except that they mocked him,

فَأَهْلَكْنَا أَشَدَّ مِنْهُم بَطْشًا وَمَضَى مَثَلُ الْأَوَّلِينَ

و نيرومندتر از آنان را به هلاكت رسانيديم و سنت پيشينيان تكرار شد

so we destroyed those who were mightier in courage than they. and the example of the ancients has passed away.

وَلَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ خَلَقَهُنَّ الْعَزِيزُ الْعَلِيمُ

و اگر از آنان بپرسى آسمانها و زمين را چه كسى آفريده قطعا خواهند گفت آنها را همان قادر دانا آفريده است

yet, if you ask them who created the heavens and the earth, they will answer: `the almighty, the knower created them. `

الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَجَعَلَ لَكُمْ فِيهَا سُبُلًا لَّعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ

همان كسى كه اين زمين را براى شما گهواره اى گردانيد و براى شما در آن راهها نهاد باشد كه راه يابيد

(it is) he who made the earth to be a cradle for you and made in it ways for you, in order that you are guided.

وَالَّذِي نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ فَأَنشَرْنَا بِهِ بَلْدَةً مَّيْتًا كَذَلِكَ تُخْرَجُونَ

و آن كس كه آبى به اندازه از آسمان فرود آورد پس به وسيله آن سرزمينى مرده را زنده گردانيديم همين گونه [از گورها] بيرون آورده می شويد

and (it is he), who sends down water from the sky in its measure thereby we revive the land that was dead, as such you shall be brought forth.

وَالَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ كُلَّهَا وَجَعَلَ لَكُم مِّنَ الْفُلْكِ وَالْأَنْعَامِ مَا تَرْكَبُونَ

و همان كسى كه جفتها را يكسره آفريد و براى شما از كشتيها و دامها [وسيله اى كه] سوار شويد قرار داد

and, (it is he) who has created all the pairs and appointed for you ships and the cattle on which you ride,

لِتَسْتَوُوا عَلَى ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْكُرُوا نِعْمَةَ رَبِّكُمْ إِذَا اسْتَوَيْتُمْ عَلَيْهِ وَتَقُولُوا سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ

تا بر پشت آن[ها] قرار گيريد پس چون بر آن[ها] برنشستيد نعمت پروردگار خود را ياد كنيد و بگوييد پاك است كسى كه اين را براى ما رام كرد و[گرنه] ما را ياراى [رام ساختن] آنها نبود

so that you can sit upon their backs and then remember the favors of your lord and say: `exaltations to him who has subjected these to us otherwise, we ourselves were not capable of it,

وَإِنَّا إِلَى رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ

و به راستى كه ما به سوى پروردگارمان بازخواهيم گشت

indeed, to our lord we are turning. `

وَجَعَلُوا لَهُ مِنْ عِبَادِهِ جُزْءًا إِنَّ الْإِنسَانَ لَكَفُورٌ مُّبِينٌ

و براى او بعضى از بندگان [خدا] را جزئى [چون فرزند و شريك] قرار دادندبه راستى كه انسان بس ناسپاس آشكار است

yet they assign to him some of his own (created) worshipers! clearly, the human is unthankful.

أَمِ اتَّخَذَ مِمَّا يَخْلُقُ بَنَاتٍ وَأَصْفَاكُم بِالْبَنِينَ

آيا از آنچه می آفريند خود دخترانى برگرفته و به شما پسران را اختصاص داده است

or, has he taken daughters from those he has created for himself and favored sons for you?

وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِمَا ضَرَبَ لِلرَّحْمَنِ مَثَلًا ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَهُوَ كَظِيمٌ

و چون يكى از آنان را به آنچه به [خداى] رحمان نسبت می دهد خبر دهند چهره او سياه می گردد در حالى كه خشم و تاسف خود را فرو می خورد

yet when one of them is given glad news of (a daughter) that which he likened to the merciful his face darkens and he chokes inwardly (with gloom).

أَوَمَن يُنَشَّأُ فِي الْحِلْيَةِ وَهُوَ فِي الْخِصَامِ غَيْرُ مُبِينٍ

آيا كسى [را شريك خدا می كنند] كه در زر و زيور پرورش يافته و در [هنگام] مجادله بيانش غير روشن است

(as such they attribute to allah) who is brought up among ornaments but when disputes arise are powerless.

وَجَعَلُوا الْمَلَائِكَةَ الَّذِينَ هُمْ عِبَادُ الرَّحْمَنِ إِنَاثًا أَشَهِدُوا خَلْقَهُمْ سَتُكْتَبُ شَهَادَتُهُمْ وَيُسْأَلُونَ

و فرشتگانى را كه خود بندگان رحمانند مادينه [و دختران او] پنداشتند آيا در خلقت آنان حضور داشتند گواهى ايشان به زودى نوشته می شود و [از آن] پرسيده خواهند شد

they claim that the angels, who are themselves the worshipers of the merciful, are females. did they witness their creation! their witness shall be written down and they shall be questioned.

وَقَالُوا لَوْ شَاء الرَّحْمَنُ مَا عَبَدْنَاهُم مَّا لَهُم بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ

و می گويند اگر [خداى] رحمان می خواست آنها را نمی پرستيديم آنان به اين [دعوى] دانشى ندارند [و] جز حدس نمی زنند

they say: `had it been the will of the merciful, we would never have worshipped them. ` of this they have no knowledge, they are but guessing.

أَمْ آتَيْنَاهُمْ كِتَابًا مِّن قَبْلِهِ فَهُم بِهِ مُسْتَمْسِكُونَ

آيا به آنان پيش از آن [قرآن] كتابى داده ايم كه بدان تمسك می جويند

or have we given them a book before this which they hold fast to?

بَلْ قَالُوا إِنَّا وَجَدْنَا آبَاءنَا عَلَى أُمَّةٍ وَإِنَّا عَلَى آثَارِهِم مُّهْتَدُونَ

[نه] بلكه گفتند ما پدران خود را بر آيينى يافتيم و ما [هم با] پى گيرى از آنان راه يافتگانيم

no, but they say: `we found our fathers following a creed, and by following in their footsteps we are guided.

وَكَذَلِكَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتْرَفُوهَا إِنَّا وَجَدْنَا آبَاءنَا عَلَى أُمَّةٍ وَإِنَّا عَلَى آثَارِهِم مُّقْتَدُونَ

و بدين گونه در هيچ شهرى پيش از تو هشداردهنده اى نفرستاديم مگر آنكه خوشگذرانان آن گفتند ما پدران خود را بر آيينى [و راهى] يافته ايم و ما از پى ايشان راهسپريم

as such, we never sent a warner before you to a village, except those living in luxury said: `we found our fathers following a creed, and by following in their footsteps we are guided. `