قَدِ افْتَرَيْنَا عَلَى اللّهِ كَذِبًا إِنْ عُدْنَا فِي مِلَّتِكُم بَعْدَ إِذْ نَجَّانَا اللّهُ مِنْهَا وَمَا يَكُونُ لَنَا أَن نَّعُودَ فِيهَا إِلاَّ أَن يَشَاءَ اللّهُ رَبُّنَا وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا عَلَى اللّهِ تَوَكَّلْنَا رَبَّنَا افْتَحْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَأَنتَ خَيْرُ الْفَاتِحِينَ

اگر بعد از آنكه خدا ما را از آن نجات بخشيده [باز] به كيش شما برگرديم در حقيقت به خدا دروغ بسته ايم و ما را سزاوار نيست كه به آن بازگرديم مگر آنكه خدا پروردگار ما بخواهد [كه] پروردگار ما از نظر دانش بر هر چيزى احاطه دارد بر خدا توكل كرده ايم بار پروردگارا ميان ما و قوم ما به حق داورى كن كه تو بهترين داورانى

we would have invented lies about allah if we returned to your creed from which allah has saved us, it is not for us that we return into it again except if allah, our lord wills. for our lord has embraced everything with knowledge, and in allah we have put our trust. our lord, open between us and our nation with truth, you are the best of openers. `

وَقَالَ الْمَلأُ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوْمِهِ لَئِنِ اتَّبَعْتُمْ شُعَيْبًا إِنَّكُمْ إِذًا لَّخَاسِرُونَ

و سران قومش كه كافر بودند گفتند اگر از شعيب پيروى كنيد در اين صورت قطعا زيانكاريد

but the unbelieving assembly of his nation said: `if you follow shu`aib, you shall assuredly be losers.`

فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُواْ فِي دَارِهِمْ جَاثِمِينَ

پس زمين لرزه آنان را فرو گرفت و در خانه هايشان از پا درآمدند

so the earthquake seized them, at the morning they were crouched in their dwellings, dead.

الَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيْبًا كَأَن لَّمْ يَغْنَوْاْ فِيهَا الَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيْبًا كَانُواْ هُمُ الْخَاسِرِينَ

كسانى كه شعيب را تكذيب كرده بودند گويى خود در آن [ديار] سكونت نداشتند كسانى كه شعيب را تكذيب كرده بودند خود همان زيانكاران بودند

it seemed as if those who had belied shu`aib had never lived there. those who belied shu`aib were the losers.

فَتَوَلَّى عَنْهُمْ وَقَالَ يَا قَوْمِ لَقَدْ أَبْلَغْتُكُمْ رِسَالاَتِ رَبِّي وَنَصَحْتُ لَكُمْ فَكَيْفَ آسَى عَلَى قَوْمٍ كَافِرِينَ

پس [شعيب] از ايشان روى برتافت و گفت اى قوم من به راستى كه پيامهاى پروردگارم را به شما رسانيدم و پندتان دادم ديگر چگونه بر گروهى كه كافرند دريغ بخورم

he turned away from them saying: `i conveyed to you, my nation, the messages of my lord and advised you. how can i grieve for the unbelieving nation? `

وَمَا أَرْسَلْنَا فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّبِيٍّ إِلاَّ أَخَذْنَا أَهْلَهَا بِالْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ

و در هيچ شهرى پيامبرى نفرستاديم مگر آنكه مردمش را به سختى و رنج دچار كرديم تا مگر به زارى درآيند

we sent no prophet to a village but seized its inhabitants with misfortune and adversity in order that they might be humble in supplication.

ثُمَّ بَدَّلْنَا مَكَانَ السَّيِّئَةِ الْحَسَنَةَ حَتَّى عَفَواْ وَّقَالُواْ قَدْ مَسَّ آبَاءنَا الضَّرَّاء وَالسَّرَّاء فَأَخَذْنَاهُم بَغْتَةً وَهُمْ لاَ يَشْعُرُونَ

آنگاه به جاى بدى [=بلا] نيكى [=نعمت] قرار داديم تا انبوه شدند و گفتند پدران ما را [هم مسلما به حكم طبيعت] رنج و راحت می رسيده است پس در حالى كه بى خبر بودند بناگاه [گريبان] آنان را گرفتيم

then we changed evil for good, until they multiplied and said: `our fathers were indeed touched by misfortune and adversity. ` so we seized them suddenly while they were unaware.

وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَيْهِم بَرَكَاتٍ مِّنَ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ وَلَكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذْنَاهُم بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ

و اگر مردم شهرها ايمان آورده و به تقوا گراييده بودند قطعا بركاتى از آسمان و زمين برايشان می گشوديم ولى تكذيب كردند پس به [كيفر] دستاوردشان [گريبان] آنان را گرفتيم

had the people of the villages believed and been cautious, we would have opened upon them the blessings from heaven and earth. but they belied, and we seized them for what they earned.

أَفَأَمِنَ أَهْلُ الْقُرَى أَن يَأْتِيَهُمْ بَأْسُنَا بَيَاتًا وَهُمْ نَآئِمُونَ

آيا ساكنان شهرها ايمن شده اند از اينكه عذاب ما شامگاهان در حالى كه به خواب فرو رفته اند به آنان برسد

do the inhabitants of the villages feel secure from our might coming to them at night whilst they sleep?

أَوَ أَمِنَ أَهْلُ الْقُرَى أَن يَأْتِيَهُمْ بَأْسُنَا ضُحًى وَهُمْ يَلْعَبُونَ

و آيا ساكنان شهرها ايمن شده اند از اينكه عذاب ما نيمروز در حالى كه به بازى سرگرمند به ايشان دررسد

or do the inhabitants of the villages feel secure from our might coming to them in the midmorning while they play?

أَفَأَمِنُواْ مَكْرَ اللّهِ فَلاَ يَأْمَنُ مَكْرَ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخَاسِرُونَ

آيا از مكر خدا خود را ايمن دانستند [با آنكه] جز مردم زيانكار [كسى] خود را از مكر خدا ايمن نمی داند

(in reply to your devising) do they feel secure from the devising of allah? none feels secure from the devising of allah except the loosing nation.

أَوَلَمْ يَهْدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ الأَرْضَ مِن بَعْدِ أَهْلِهَا أَن لَّوْ نَشَاء أَصَبْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَنَطْبَعُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ يَسْمَعُونَ

مگر براى كسانى كه زمين را پس از ساكنان [پيشين] آن به ارث می برند باز ننموده است كه اگر می خواستيم آنان را به [كيفر] گناهانشان می رسانديم و بر دلهايشان مهر می نهاديم تا ديگر نشنوند

is it not plain to those who inherit the earth after its inhabitants that if we willed we could smite them for their sins and set a seal upon their hearts, so that they do not hear.

تِلْكَ الْقُرَى نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنبَآئِهَا وَلَقَدْ جَاءتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤْمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ مِن قَبْلُ كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللّهُ عَلَىَ قُلُوبِ الْكَافِرِينَ

اين شهرهاست كه برخى از خبرهاى آن را بر تو حكايت می كنيم در حقيقت پيامبرانشان دلايل روشن برايشان آوردند اما آنان به آنچه قبلا تكذيب كرده بودند [باز] ايمان نمی آوردند اين گونه خدا بر دلهاى كافران مهر می نهد

those villages we narrate their news to you. their messengers came to them with clear proofs, yet they would not believe what they had belied before; as such allah seals the hearts of the unbelievers.

وَمَا وَجَدْنَا لأَكْثَرِهِم مِّنْ عَهْدٍ وَإِن وَجَدْنَا أَكْثَرَهُمْ لَفَاسِقِينَ

و در بيشتر آنان عهدى [استوار] نيافتيم و بيشترشان را جدا نافرمان يافتيم

we did not find the covenant upheld by the majority of them, but we found most of them evildoers.

ثُمَّ بَعَثْنَا مِن بَعْدِهِم مُّوسَى بِآيَاتِنَا إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ فَظَلَمُواْ بِهَا فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ

آنگاه بعد از آنان موسى را با آيات خود به سوى فرعون و سران قومش فرستاديم ولى آنها به آن [آيات] كفر ورزيدند پس ببين فرجام مفسدان چگونه بود

after those we sent forth moses with our signs to pharaoh and his assembly, but with it they harmed. look at the end of the corrupters.

وَقَالَ مُوسَى يَا فِرْعَوْنُ إِنِّي رَسُولٌ مِّن رَّبِّ الْعَالَمِينَ

و موسى گفت اى فرعون بی ترديد من پيامبرى از سوى پروردگار جهانيانم

moses said: `pharaoh, i am a messenger from the lord of the worlds,

حَقِيقٌ عَلَى أَن لاَّ أَقُولَ عَلَى اللّهِ إِلاَّ الْحَقَّ قَدْ جِئْتُكُم بِبَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ فَأَرْسِلْ مَعِيَ بَنِي إِسْرَائِيلَ

شايسته است كه بر خدا جز [سخن] حق نگويم من در حقيقت دليلى روشن از سوى پروردگارتان براى شما آورده ام پس فرزندان اسرائيل را همراه من بفرست

incumbent upon me is that i say nothing of allah except the truth. i bring you a clear proof from your lord. so let the children of israel depart with me. `

قَالَ إِن كُنتَ جِئْتَ بِآيَةٍ فَأْتِ بِهَا إِن كُنتَ مِنَ الصَّادِقِينَ

[فرعون] گفت اگر معجزه اى آورده اى پس اگر راست می گويى آن را ارائه بده

he answered: `if you have come with a sign, show it to us if you are of the truthful. `

فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُّبِينٌ

پس [موسى] عصايش را افكند و بناگاه اژدهايى آشكار شد

he threw down his staff, and it was clearly a serpent.

وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاء لِلنَّاظِرِينَ

و دست خود را [از گريبان] بيرون كشيد و ناگهان براى تماشاگران سپيد [و درخشنده] بود

then he drew out his hand and it was luminous to the onlookers.

قَالَ الْمَلأُ مِن قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ عَلِيمٌ

سران قوم فرعون گفتند بی شك اين [مرد] ساحرى داناست

the assembly of pharaoh`s nation said: `this man is a wellversed sorcerer

يُرِيدُ أَن يُخْرِجَكُم مِّنْ أَرْضِكُمْ فَمَاذَا تَأْمُرُونَ

می خواهد شما را از سرزمينتان بيرون كند پس چه دستور می دهيد

who seeks to drive you from your land what do you command? `

قَالُواْ أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَأَرْسِلْ فِي الْمَدَآئِنِ حَاشِرِينَ

گفتند او و برادرش را بازداشت كن و گردآورندگانى را به شهرها بفرست

others said: `put them off a while, he and his brother, and send forth to your cities gatherers

يَأْتُوكَ بِكُلِّ سَاحِرٍ عَلِيمٍ

تا هر ساحر دانايى را نزد تو آرند

to summon every wellversed sorcerer to you. `

وَجَاء السَّحَرَةُ فِرْعَوْنَ قَالْواْ إِنَّ لَنَا لأَجْرًا إِن كُنَّا نَحْنُ الْغَالِبِينَ

و ساحران نزد فرعون آمدند [و] گفتند [آيا] اگر ما پيروز شويم براى ما پاداشى خواهد بود

the sorcerers came to pharaoh. they said: `shall we be rewarded if we are the winners? `

قَالَ نَعَمْ وَإَنَّكُمْ لَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ

گفت آرى و مسلما شما از مقربان [دربار من] خواهيد بود

`yes, ` he answered, `and you will be among those near. `

قَالُواْ يَا مُوسَى إِمَّا أَن تُلْقِيَ وَإِمَّا أَن نَّكُونَ نَحْنُ الْمُلْقِينَ

گفتند اى موسى آيا تو می افكنى و يا اينكه ما می افكنيم

they said: `moses, will you throw first or shall we be the throwers? `

قَالَ أَلْقُوْاْ فَلَمَّا أَلْقَوْاْ سَحَرُواْ أَعْيُنَ النَّاسِ وَاسْتَرْهَبُوهُمْ وَجَاءوا بِسِحْرٍ عَظِيمٍ

گفت شما بيفكنيد و چون افكندند ديدگان مردم را افسون كردند و آنان را به ترس انداختند و سحرى بزرگ در ميان آوردند

`throw, ` he replied. and when they threw, they bewitched the people`s eyes and terrified them, and produced great sorcery.

وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَلْقِ عَصَاكَ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ

و به موسى وحى كرديم كه عصايت را بينداز پس [انداخت و اژدها شد] و ناگهان آنچه را به دروغ ساخته بودند فرو بلعيد

then we revealed to moses: `now, throw down your staff. ` and thereupon it swallowed up their false invention.

فَوَقَعَ الْحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

پس حقيقت آشكار گرديد و كارهايى كه می كردند باطل شد

so, the truth prevailed and what they were doing was annulled;

فَغُلِبُواْ هُنَالِكَ وَانقَلَبُواْ صَاغِرِينَ

و در آنجا مغلوب و خوار گرديدند

they were defeated and turned belittled,

وَأُلْقِيَ السَّحَرَةُ سَاجِدِينَ

و ساحران به سجده درافتادند

and the sorcerers prostrated themselves,

قَالُواْ آمَنَّا بِرِبِّ الْعَالَمِينَ

[و] گفتند به پروردگار جهانيان ايمان آورديم

saying: `we believe in the lord of the worlds,

رَبِّ مُوسَى وَهَارُونَ

پروردگار موسى و هارون

the lord of moses and aaron. `

قَالَ فِرْعَوْنُ آمَنتُم بِهِ قَبْلَ أَن آذَنَ لَكُمْ إِنَّ هَذَا لَمَكْرٌ مَّكَرْتُمُوهُ فِي الْمَدِينَةِ لِتُخْرِجُواْ مِنْهَا أَهْلَهَا فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ

فرعون گفت آيا پيش از آنكه به شما رخصت دهم به او ايمان آورديد قطعا اين نيرنگى است كه در شهر به راه انداخته ايد تا مردمش را از آن بيرون كنيد پس به زودى خواهيد دانست

pharaoh said: `do you believe in him before i permit? this is a plot that you have contrived in the city in order to expel its people from it. now you shall know!

لأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَأَرْجُلَكُم مِّنْ خِلاَفٍ ثُمَّ لأُصَلِّبَنَّكُمْ أَجْمَعِينَ

دستها و پاهايتان را يكى از چپ و يكى از راست خواهم بريد سپس همه شما را به دار خواهم آويخت

i will cut off on opposite sides a hand and a foot, and then crucify you all! `

قَالُواْ إِنَّا إِلَى رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ

گفتند ما به سوى پروردگارمان بازخواهيم گشت

they replied: `we shall surely turn to our lord.

وَمَا تَنقِمُ مِنَّا إِلاَّ أَنْ آمَنَّا بِآيَاتِ رَبِّنَا لَمَّا جَاءتْنَا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ

و تو جز براى اين ما را به كيفر نمی رسانى كه ما به معجزات پروردگارمان وقتى براى ما آمد ايمان آورديم پروردگارا بر ما شكيبايى فرو ريز و ما را مسلمان بميران

you would take revenge on us only because we believed in the signs of our lord when they came to us. lord, pour patience upon us and let us die as submitters (muslims). `

وَقَالَ الْمَلأُ مِن قَوْمِ فِرْعَونَ أَتَذَرُ مُوسَى وَقَوْمَهُ لِيُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ وَيَذَرَكَ وَآلِهَتَكَ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبْنَاءهُمْ وَنَسْتَحْيِي نِسَاءهُمْ وَإِنَّا فَوْقَهُمْ قَاهِرُونَ

و سران قوم فرعون گفتند آيا موسى و قومش را رها می كنى تا در اين سرزمين فساد كنند و [موسى] تو و خدايانت را رها كند [فرعون] گفت بزودى پسرانشان را می كشيم و زنانشان را زنده نگاه می داريم و ما بر آنان مسلطيم

the assembly of pharaoh`s nation said: `will you allow moses and his nation to corrupt in the land and to forsake you and your gods? ` he replied: `we will put their sons to death and spare their women, indeed we are conquerors over them. `

قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللّهِ وَاصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ

موسى به قوم خود گفت از خدا يارى جوييد و پايدارى ورزيد كه زمين از آن خداست آن را به هر كس از بندگانش كه بخواهد می دهد و فرجام [نيك] براى پرهيزگاران است

moses said to his nation: `seek help from allah and be patient. the earth belongs to allah; he gives it as a heritage to whom he chooses amongst his worshipers. the outcome is for the cautious. `

قَالُواْ أُوذِينَا مِن قَبْلِ أَن تَأْتِينَا وَمِن بَعْدِ مَا جِئْتَنَا قَالَ عَسَى رَبُّكُمْ أَن يُهْلِكَ عَدُوَّكُمْ وَيَسْتَخْلِفَكُمْ فِي الأَرْضِ فَيَنظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ

[قوم موسى] گفتند پيش از آنكه تو نزد ما بيايى و [حتى] بعد از آنكه به سوى ما آمدى مورد آزار قرار گرفتيم گفت اميد است كه پروردگارتان دشمن شما را هلاك كند و شما را روى زمين جانشين [آنان] سازد آنگاه بنگرد تا چگونه عمل می كنيد

they replied: `we were hurt before you came to us, and after you came to us. ` he said: `your lord may destroy your enemies and make you inheritors in the land. then he will see how you conduct yourselves. `

وَلَقَدْ أَخَذْنَا آلَ فِرْعَونَ بِالسِّنِينَ وَنَقْصٍ مِّن الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ

و در حقيقت ما فرعونيان را به خشكسالى و كمبود محصولات دچار كرديم باشد كه عبرت گيرند

we seized pharaoh`s people with years of drought and scarcity of fruit so that they might remember.

فَإِذَا جَاءتْهُمُ الْحَسَنَةُ قَالُواْ لَنَا هَذِهِ وَإِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُواْ بِمُوسَى وَمَن مَّعَهُ أَلا إِنَّمَا طَائِرُهُمْ عِندَ اللّهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ

پس هنگامى كه نيكى [و نعمت] به آنان روى می آورد می گفتند اين براى [شايستگى] خود ماست و چون گزندى به آنان می رسيد به موسى و همراهانش شگون بد می زدند آگاه باشيد كه [سرچشمه] بدشگونى آنان تنها نزد خداست [كه آنان را به بدى اعمالشان كيفر می دهد] ليكن بيشترشان نمی دانستند

when good things came their way, they said: `it is our due, ` but when evil befell them they blamed their ill fortune on moses and those with him. indeed their ill fortune was with allah, though most of them did not know.

وَقَالُواْ مَهْمَا تَأْتِنَا بِهِ مِن آيَةٍ لِّتَسْحَرَنَا بِهَا فَمَا نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِنِينَ

و گفتند هر گونه پديده شگرفى كه به وسيله آن ما را افسون كنى براى ما بياورى ما به تو ايمان آورنده نيستيم

they said: `whatever sign you bring to us, to cast a spell upon us, we will not believe in you. `

فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ الطُّوفَانَ وَالْجَرَادَ وَالْقُمَّلَ وَالضَّفَادِعَ وَالدَّمَ آيَاتٍ مُّفَصَّلاَتٍ فَاسْتَكْبَرُواْ وَكَانُواْ قَوْمًا مُّجْرِمِينَ

پس بر آنان طوفان و ملخ و كنه ريز و غوكها و خون را به صورت نشانه هايى آشكار فرستاديم و باز سركشى كردند و گروهى بدكار بودند

so we sent upon them floods, locusts, lice, frogs, and blood. (all these were) clear signs, yet they were proud against them, for they were wicked people.

وَلَمَّا وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ قَالُواْ يَا مُوسَى ادْعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِندَكَ لَئِن كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَنِي إِسْرَائِيلَ

و هنگامى كه عذاب بر آنان فرود آمد گفتند اى موسى پروردگارت را به عهدى كه نزد تو دارد براى ما بخوان اگر اين عذاب را از ما برطرف كنى حتما به تو ايمان خواهيم آورد و بنی اسرائيل را قطعا با تو روانه خواهيم ساخت

and when the plague smote them, they said: `moses, pray to your lord for us invoking the promise he has made with you. if you lift the plague from us, we will believe in you and let the children of israel go with you. `

فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُمُ الرِّجْزَ إِلَى أَجَلٍ هُم بَالِغُوهُ إِذَا هُمْ يَنكُثُونَ

و چون عذاب را تا سررسيدى كه آنان بدان رسيدند از آنها برداشتيم باز هم پيمان شكنى كردند

but when we had lifted the plague from them for a term which they had to reach, they broke their promise.

فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا وَكَانُواْ عَنْهَا غَافِلِينَ

سرانجام از آنان انتقام گرفتيم و در دريا غرقشان ساختيم چرا كه آيات ما را تكذيب كردند و از آنها غافل بودند

so we punished them and drowned them in the sea, for they had belied our signs and gave no heed to them.

وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُواْ يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَى عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُواْ وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهُ وَمَا كَانُواْ يَعْرِشُونَ

و به آن گروهى كه پيوسته تضعيف می شدند [بخشهاى] باختر و خاورى سرزمين [فلسطين] را كه در آن بركت قرار داده بوديم به ميراث عطا كرديم و به پاس آنكه صبر كردند وعده نيكوى پروردگارت به فرزندان اسرائيل تحقق يافت و آنچه را كه فرعون و قومش ساخته و افراشته بودند ويران كرديم

we gave the persecuted nation dominion over the eastern and western lands which we had blessed. so the word of your lord, the finest, was fulfilled for the children of israel because of their patience; and we destroyed the edifices, and towers of pharaoh and whatsoever they manufactured.

وَجَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتَوْاْ عَلَى قَوْمٍ يَعْكُفُونَ عَلَى أَصْنَامٍ لَّهُمْ قَالُواْ يَا مُوسَى اجْعَل لَّنَا إِلَهًا كَمَا لَهُمْ آلِهَةٌ قَالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ

و فرزندان اسرائيل را از دريا گذرانديم تا به قومى رسيدند كه بر [پرستش] بتهاى خويش همت می گماشتند گفتند اى موسى همان گونه كه براى آنان خدايانى است براى ما [نيز] خدايى قرار ده گفت راستى شما نادانى می كنيد

and we moved the children of israel from one side of the sea to the other, and they came upon a nation zealously devoted to the idols they had. they said to moses: `make a god for us, as they have gods. ` moses replied: `you are indeed an ignorant nation.

إِنَّ هَؤُلاء مُتَبَّرٌ مَّا هُمْ فِيهِ وَبَاطِلٌ مَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

در حقيقت آنچه ايشان در آنند نابود [و زايل] و آنچه انجام می دادند باطل است

that which they are engaged upon shall be shattered and all their works are vain.

قَالَ أَغَيْرَ اللّهِ أَبْغِيكُمْ إِلَهًا وَهُوَ فَضَّلَكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ

گفت آيا غير از خدا معبودى براى شما بجويم با اينكه او شما را بر جهانيان برترى داده است

should i seek any god for you except allah? he has exalted you above the nations.

وَإِذْ أَنجَيْنَاكُم مِّنْ آلِ فِرْعَونَ يَسُومُونَكُمْ سُوَءَ الْعَذَابِ يُقَتِّلُونَ أَبْنَاءكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءكُمْ وَفِي ذَلِكُم بَلاء مِّن رَّبِّكُمْ عَظِيمٌ

و [ياد كن] هنگامى را كه شما را از فرعونيان نجات داديم كه شما را سخت شكنجه می كردند پسرانتان را می كشتند و زنانتان را زنده باقى می گذاشتند و در اين براى شما آزمايش بزرگى از جانب پروردگارتان بود

and that we saved you from pharaoh`s family, who had oppressed you cruelly, putting your sons to death and sparing your women. surely, that was a great trial from your lord. `

وَوَاعَدْنَا مُوسَى ثَلاَثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَقَالَ مُوسَى لأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلاَ تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ

و با موسى سى شب وعده گذاشتيم و آن را با ده شب ديگر تمام كرديم تا آنكه وقت معين پروردگارش در چهل شب به سر آمد و موسى [هنگام رفتن به كوه طور] به برادرش هارون گفت در ميان قوم من جانشينم باش و [كار آنان را] اصلاح كن و راه فسادگران را پيروى مكن

we appointed for moses thirty nights, and we completed them with ten more; so that the appointment with his lord took forty nights. moses said to aaron, his brother: `take my place among my nation. do what is right and do not follow the path of the corrupt doers. `

وَلَمَّا جَاء مُوسَى لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَن تَرَانِي وَلَكِنِ انظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَخَرَّ موسَى صَعِقًا فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ سُبْحَانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَأَنَاْ أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ

و چون موسى به ميعاد ما آمد و پروردگارش با او سخن گفت عرض كرد پروردگارا خود را به من بنماى تا بر تو بنگرم فرمود هرگز مرا نخواهى ديد ليكن به كوه بنگر پس اگر بر جاى خود قرار گرفت به زودى مرا خواهى ديد پس چون پروردگارش به كوه جلوه نمود آن را ريز ريز ساخت و موسى بيهوش بر زمين افتاد و چون به خود آمد گفت تو منزهى به درگاهت توبه كردم و من نخستين مؤمنانم

and when moses came at the appointed time and his lord spoke to him, he said: `lord, let me see, that i can look at you. ` he replied: `you shall not see me. but look at the mountain; if it remains firm in its place, then shall you see me. ` and when his lord was revealed to the mountain and caused it to be crushed and leveled whereupon moses fell down senseless, and when he recovered, he said: `exaltations to you! i repent to you. i am the first of believers. `

قَالَ يَا مُوسَى إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسَالاَتِي وَبِكَلاَمِي فَخُذْ مَا آتَيْتُكَ وَكُن مِّنَ الشَّاكِرِينَ

فرمود اى موسى تو را با رسالتها و با سخن گفتنم [با تو] بر مردم [روزگار] برگزيدم پس آنچه را به تو دادم بگير و از سپاسگزاران باش

he said: `moses, i have chosen you from all mankind with my messages and my words. therefore, take what i have given you, and be among the thankful.`

وَكَتَبْنَا لَهُ فِي الأَلْوَاحِ مِن كُلِّ شَيْءٍ مَّوْعِظَةً وَتَفْصِيلًا لِّكُلِّ شَيْءٍ فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَأْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُواْ بِأَحْسَنِهَا سَأُرِيكُمْ دَارَ الْفَاسِقِينَ

و در الواح [تورات] براى او در هر موردى پندى و براى هر چيزى تفصيلى نگاشتيم پس [فرموديم] آن را به جد و جهد بگير و قوم خود را وادار كن كه بهترين آن را فرا گيرند به زودى سراى نافرمانان را به شما می نمايانم

we inscribed for him upon the tablets all kinds of exhortation and clear explanations of all things. so take it forcefully, and order your nation to take what is best of it. i shall show you the home of the wicked.

سَأَصْرِفُ عَنْ آيَاتِيَ الَّذِينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي الأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَإِن يَرَوْاْ كُلَّ آيَةٍ لاَّ يُؤْمِنُواْ بِهَا وَإِن يَرَوْاْ سَبِيلَ الرُّشْدِ لاَ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا وَإِن يَرَوْاْ سَبِيلَ الْغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا وَكَانُواْ عَنْهَا غَافِلِينَ

به زودى كسانى را كه در زمين بناحق تكبر می ورزند از آياتم رويگردان سازم [به طورى كه] اگر هر نشانه اى را [از قدرت من] بنگرند بدان ايمان نياورند و اگر راه صواب را ببينند آن را برنگزينند و اگر راه گمراهى را ببينند آن را راه خود قرار دهند اين بدان سبب است كه آنان آيات ما را دروغ انگاشته و غفلت ورزيدند

from my signs i will turn away the unrightfully, arrogant in the land, so that even if they witness every sign they would not believe it. if they see the path of righteousness, they shall not take it as a path; but if they see the path of error, they shall take it for their path because they belied our signs and were inattentive towards them.

وَالَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا وَلِقَاء الآخِرَةِ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ هَلْ يُجْزَوْنَ إِلاَّ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

و كسانى كه آيات ما و ديدار آخرت را دروغ پنداشتند اعمالشان تباه شده است آيا جز در برابر آنچه می كردند كيفر می بينند

vain are the deeds of those who belie our signs and the everlasting life. shall they not be recompensed except for what they used to do?

وَاتَّخَذَ قَوْمُ مُوسَى مِن بَعْدِهِ مِنْ حُلِيِّهِمْ عِجْلًا جَسَدًا لَّهُ خُوَارٌ أَلَمْ يَرَوْاْ أَنَّهُ لاَ يُكَلِّمُهُمْ وَلاَ يَهْدِيهِمْ سَبِيلًا اتَّخَذُوهُ وَكَانُواْ ظَالِمِينَ

و قوم موسى پس از [عزيمت] او از زيورهاى خود مجسمه گوساله اى براى خود ساختند كه صداى گاو داشت آيا نديدند كه آن [گوساله] با ايشان سخن نمی گويد و راهى بدانها نمی نمايد آن را [به پرستش] گرفتند و ستمكار بودند

in his absence, the nation of moses made a calf from their ornaments, a body with a hollow sound. did they not see that it could neither speak to them, nor guide them to a path? yet they took it in worship and were harmdoers.

وَلَمَّا سُقِطَ فَي أَيْدِيهِمْ وَرَأَوْاْ أَنَّهُمْ قَدْ ضَلُّواْ قَالُواْ لَئِن لَّمْ يَرْحَمْنَا رَبُّنَا وَيَغْفِرْ لَنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ

و چون انگشت ندامت گزيدند و دانستند كه واقعا گمراه شده اند گفتند اگر پروردگار ما به ما رحم نكند و ما را نبخشايد قطعا از زيانكاران خواهيم بود

but when it landed in their hands and saw that they had strayed, they said: `if our lord does not have mercy on us and forgive us, we shall be lost. `

وَلَمَّا رَجَعَ مُوسَى إِلَى قَوْمِهِ غَضْبَانَ أَسِفًا قَالَ بِئْسَمَا خَلَفْتُمُونِي مِن بَعْدِيَ أَعَجِلْتُمْ أَمْرَ رَبِّكُمْ وَأَلْقَى الألْوَاحَ وَأَخَذَ بِرَأْسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُ إِلَيْهِ قَالَ ابْنَ أُمَّ إِنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُونِي وَكَادُواْ يَقْتُلُونَنِي فَلاَ تُشْمِتْ بِيَ الأعْدَاء وَلاَ تَجْعَلْنِي مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ

و چون موسى خشمناك و اندوهگين به سوى قوم خود بازگشت گفت پس از من چه بد جانشينى براى من بوديد آيا بر فرمان پروردگارتان پيشى گرفتيد و الواح را افكند و [موى] سر برادرش را گرفت و او را به طرف خود كشيد [هارون ] گفت اى فرزند مادرم اين قوم مرا ناتوان يافتند و چيزى نمانده بود كه مرا بكشند پس مرا دشمن شاد مكن و مرا در شمار گروه ستمكاران قرار مده

and when moses returned to his nation, angry and sorrowful, he said: `evil is what you have done in my absence! would you hasten the retribution of your lord? ` he threw down the tablets, and seizing his brother by the head, dragged him towards him. `son of my mother, ` said (aaron), `the nation weakened me, and almost killed me. do not let my enemies rejoice over me; do not number me among the harmdoers.`

قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلأَخِي وَأَدْخِلْنَا فِي رَحْمَتِكَ وَأَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ

[موسى] گفت پروردگارا من و برادرم را بيامرز و ما را در [پناه] رحمت خود درآور و تو مهربانترين مهربانانى

`lord, ` said moses, `forgive me and forgive my brother. admit us to your mercy, for you are most merciful of the merciful! `

إِنَّ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ الْعِجْلَ سَيَنَالُهُمْ غَضَبٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَذِلَّةٌ فِي الْحَياةِ الدُّنْيَا وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُفْتَرِينَ

آرى كسانى كه گوساله را [به پرستش] گرفتند به زودى خشمى از پروردگارشان و ذلتى در زندگى دنيا به ايشان خواهد رسيد و ما اين گونه دروغ پردازان را كيفر می دهيم

those who worshipped the calf incurred the anger of their lord and abasement in this life, and as such we recompense the forgers.

وَالَّذِينَ عَمِلُواْ السَّيِّئَاتِ ثُمَّ تَابُواْ مِن بَعْدِهَا وَآمَنُواْ إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ

و[لى] كسانى كه مرتكب گناهان شدند آنگاه توبه كردند و ايمان آوردند قطعا پروردگار تو پس از آن آمرزنده مهربان خواهد بود

as for those who do evil and later repent and believe, your lord is forgiving, the most merciful thereafter.

وَلَمَّا سَكَتَ عَن مُّوسَى الْغَضَبُ أَخَذَ الأَلْوَاحَ وَفِي نُسْخَتِهَا هُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلَّذِينَ هُمْ لِرَبِّهِمْ يَرْهَبُونَ

و چون خشم موسى فرو نشست الواح را برگرفت و در رونويس آن براى كسانى كه از پروردگارشان بيمناك بودند هدايت و رحمتى بود

when his anger abated, moses took up the tablets upon which was inscribed guidance and mercy to those who fear their lord.

وَاخْتَارَ مُوسَى قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلًا لِّمِيقَاتِنَا فَلَمَّا أَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ قَالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ أَهْلَكْتَهُم مِّن قَبْلُ وَإِيَّايَ أَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ السُّفَهَاء مِنَّا إِنْ هِيَ إِلاَّ فِتْنَتُكَ تُضِلُّ بِهَا مَن تَشَاء وَتَهْدِي مَن تَشَاء أَنتَ وَلِيُّنَا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَأَنتَ خَيْرُ الْغَافِرِينَ

و موسى از ميان قوم خود هفتاد مرد براى ميعاد ما برگزيد و چون زلزله آنان را فرو گرفت گفت پروردگارا اگر می خواستى آنان را و مرا پيش از اين هلاك می ساختى آيا ما را به [سزاى] آنچه كم خردان ما كرده اند هلاك می كنى اين جز آزمايش تو نيست هر كه را بخواهى به وسيله آن گمراه و هر كه را بخواهى هدايت می كنى تو سرور مايى پس ما را بيامرز و به ما رحم كن و تو بهترين آمرزندگانى

moses chose from among his nation seventy men for our appointment, and when the quake seized them, moses said: `my lord, had it been your will, you would have destroyed them before, and me. will you destroy us for that which the fools amongst us did? it is only your trial by which you leave in error whom you will, and guide whom you will. you alone are our guardian. forgive us and have mercy on us, you are the best of those who forgive.

وَاكْتُبْ لَنَا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَيْكَ قَالَ عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاء وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُم بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ

و براى ما در اين دنيا نيكى مقرر فرما و در آخرت [نيز] زيرا كه ما به سوى تو بازگشته ايم فرمود عذاب خود را به هر كس بخواهم می رسانم و رحمتم همه چيز را فرا گرفته است و به زودى آن را براى كسانى كه پرهيزگارى می كنند و زكات می دهند و آنان كه به آيات ما ايمان می آورند مقرر می دارم

write for us what is good in this life and in the everlasting life. to you alone we turn. ` he replied: `i will smite with my punishment whom i will; yet my mercy embraces all things. i will write it (my mercy) to those who are cautious, give the obligatory charity, and believe in our verses;

الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِندَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَآئِثَ وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالأَغْلاَلَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُواْ بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُواْ النُّورَ الَّذِيَ أُنزِلَ مَعَهُ أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

همانان كه از اين فرستاده پيامبر درس نخوانده كه [نام] او را نزد خود در تورات و انجيل نوشته می يابند پيروى می كنند [همان پيامبرى كه] آنان را به كار پسنديده فرمان می دهد و از كار ناپسند باز می دارد و براى آنان چيزهاى پاكيزه را حلال و چيزهاى ناپاك را بر ايشان حرام می گرداند و از [دوش] آنان قيد و بندهايى را كه بر ايشان بوده است برمی دارد پس كسانى كه به او ايمان آوردند و بزرگش داشتند و ياريش كردند و نورى را كه با او نازل شده است پيروى كردند آنان همان رستگارانند

and to those who shall follow the messenger the unlettered prophet (muhammad) whom they shall find written with them in the torah and the gospel. he will order kindness upon them and forbid them to do evil. he will make good things lawful to them and prohibit all that is foul. he will relieve them of their burdens and of the shackles that weigh upon them. those who believe in him and honor him, those who aid him and follow the light sent forth with him, shall surely prosper. `

قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعًا الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ فَآمِنُواْ بِاللّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ

بگو اى مردم من پيامبر خدا به سوى همه شما هستم همان [خدايى] كه فرمانروايى آسمانها و زمين از آن اوست هيچ معبودى جز او نيست كه زنده می كند و می ميراند پس به خدا و فرستاده او كه پيامبر درس نخوانده اى است كه به خدا و كلمات او ايمان دارد بگرويد و او را پيروى كنيد اميد كه هدايت شويد

say: `o mankind, i am the messenger of allah to you all. his is the kingdom in the heavens and the earth. there is no god except he. he revives and causes to die. therefore, believe in allah and his messenger, the unlettered prophet, who believes in allah and his words. follow him in order that you are guided.`

وَمِن قَوْمِ مُوسَى أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَبِهِ يَعْدِلُونَ

و از ميان قوم موسى جماعتى هستند كه به حق راهنمايى می كنند و به حق داورى می نمايند

yet among the people of moses there was a nation who preached the truth and acted justly.

وَقَطَّعْنَاهُمُ اثْنَتَيْ عَشْرَةَ أَسْبَاطًا أُمَمًا وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى إِذِ اسْتَسْقَاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِب بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ وَظَلَّلْنَا عَلَيْهِمُ الْغَمَامَ وَأَنزَلْنَا عَلَيْهِمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى كُلُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَكِن كَانُواْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ

و آنان را به دوازده عشيره كه هر يك امتى بودند تقسيم كرديم و به موسى وقتى قومش از او آب خواستند وحى كرديم كه با عصايت بر آن تخته سنگ بزن پس از آن دوازده چشمه جوشيد هر گروهى آبشخور خود را بشناخت و ابر را بر فراز آنان سايبان كرديم و گزانگبين و بلدرچين بر ايشان فرو فرستاديم از چيزهاى پاكيزه اى كه روزيتان كرده ايم بخوريد و بر ما ستم نكردند ليكن بر خودشان ستم می كردند

we divided them into twelve tribes, each a nation. and when his people demanded drink, we revealed to moses: `strike the rock with your staff. ` thereupon twelve springs gushed from the rock and each tribe knew its drinkingplace. we caused the clouds to cast their shadow over them, and sent down for them manna and quails, saying: `eat of the good things we have provided for you. ` indeed, they did us no wrong, but they wronged themselves.

وَإِذْ قِيلَ لَهُمُ اسْكُنُواْ هَذِهِ الْقَرْيَةَ وَكُلُواْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ وَقُولُواْ حِطَّةٌ وَادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّدًا نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطِيئَاتِكُمْ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ

و [ياد كن] هنگامى را كه بديشان گفته شد در اين شهر سكونت گزينيد و از آن هر جا كه خواستيد بخوريد و بگوييد [خداوندا] گناهان ما را فرو ريز و سجده كنان از دروازه [شهر] درآييد تا گناهان شما را بر شما ببخشاييم [و] به زودى بر [اجر] نيكوكاران بيفزاييم

when it was said to them: `dwell in this village, and eat of whatever you please; and say, "unburdening" and enter the gate prostrating, we will forgive you your sins and increase the gooddoers. `

فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنْهُمْ قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِجْزًا مِّنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُواْ يَظْلِمُونَ

پس كسانى از آنان كه ستم كردند سخنى را كه به ايشان گفته شده بود به سخن ديگرى تبديل كردند پس به سزاى آنكه ستم می ورزيدند عذابى از آسمان بر آنان فرو فرستاديم

the wicked amongst them changed what was said for other words. therefore we sent down upon them from heaven a punishment for their evil doing.

واَسْأَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتَانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعًا وَيَوْمَ لاَ يَسْبِتُونَ لاَ تَأْتِيهِمْ كَذَلِكَ نَبْلُوهُم بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ

و از اهالى آن شهرى كه كنار دريا بود از ايشان جويا شو آنگاه كه به [حكم] روز شنبه تجاوز می كردند آنگاه كه روز شنبه آنان ماهيهايشان روى آب می آمدند و روزهاى غير شنبه به سوى آنان نمی آمدند اين گونه ما آنان را به سبب آنكه نافرمانى می كردند می آزموديم

ask them about the village that overlooked the sea and what befell (its people) when they broke the sabbath. each sabbath, their fish came swimming towards the shore, but on other days they did not come to them. as such we tempted them (the people) because they had done wrong.

وَإِذَ قَالَتْ أُمَّةٌ مِّنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا اللّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا قَالُواْ مَعْذِرَةً إِلَى رَبِّكُمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ

و آنگاه كه گروهى از ايشان گفتند براى چه قومى را كه خدا هلاك كننده ايشان است يا آنان را به عذابى سخت عذاب خواهد كرد پند می دهيد گفتند تا معذرتى پيش پروردگارتان باشد و شايد كه آنان پرهيزگارى كنند

and when some asked: `why do you admonish a nation whom allah will destroy or sternly punish? ` they replied: `(seeking) a pardon from your lord, and in order that they may be cautious. `

فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِ أَنجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَأَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُواْ بِعَذَابٍ بَئِيسٍ بِمَا كَانُواْ يَفْسُقُونَ

پس هنگامى كه آنچه را بدان تذكر داده شده بودند از ياد بردند كسانى را كه از [كار] بد باز می داشتند نجات داديم و كسانى را كه ستم كردند به سزاى آنكه نافرمانى می كردند به عذابى شديد گرفتار كرديم

therefore, when they forgot that of which they were reminded, we saved those who were forbidding evil, and seized the evildoers with an evil punishment for that which they used to do of evil.

فَلَمَّا عَتَوْاْ عَن مَّا نُهُواْ عَنْهُ قُلْنَا لَهُمْ كُونُواْ قِرَدَةً خَاسِئِينَ

و چون از آنچه از آن نهى شده بودند سرپيچى كردند به آنان گفتيم بوزينگانى رانده شده باشيد

and when they had scornfully persisted in what they had been forbidden, we said to them: `be apes, despised. `

وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكَ لَيَبْعَثَنَّ عَلَيْهِمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَن يَسُومُهُمْ سُوءَ الْعَذَابِ إِنَّ رَبَّكَ لَسَرِيعُ الْعِقَابِ وَإِنَّهُ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ

و [ياد كن] هنگامى را كه پروردگارت اعلام داشت كه تا روز قيامت بر آنان [=يهوديان] كسانى را خواهد گماشت كه بديشان عذاب سخت بچشانند آرى پروردگار تو زودكيفر است و همو آمرزنده بسيار مهربان است

then your lord declared he would send against them he who would oppress them cruelly till the day of resurrection. swift is the retribution of your lord, yet surely he is forgiving, the most merciful.

وَقَطَّعْنَاهُمْ فِي الأَرْضِ أُمَمًا مِّنْهُمُ الصَّالِحُونَ وَمِنْهُمْ دُونَ ذَلِكَ وَبَلَوْنَاهُمْ بِالْحَسَنَاتِ وَالسَّيِّئَاتِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ

و آنان را در زمين به صورت گروه هايى پراكنده ساختيم برخى از آنان درستكارند و برخى از آنان جز اينند و آنها را به خوشيها و ناخوشيها آزموديم باشد كه ايشان بازگردند

we dispersed them through the earth in nations some were righteous, others were not, and tested them with good and evil in order that they return.

فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ وَرِثُواْ الْكِتَابَ يَأْخُذُونَ عَرَضَ هَذَا الأدْنَى وَيَقُولُونَ سَيُغْفَرُ لَنَا وَإِن يَأْتِهِمْ عَرَضٌ مِّثْلُهُ يَأْخُذُوهُ أَلَمْ يُؤْخَذْ عَلَيْهِم مِّيثَاقُ الْكِتَابِ أَن لاَّ يِقُولُواْ عَلَى اللّهِ إِلاَّ الْحَقَّ وَدَرَسُواْ مَا فِيهِ وَالدَّارُ الآخِرَةُ خَيْرٌ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ

آنگاه بعد از آنان جانشينانى وارث كتاب [آسمانى] شدند كه متاع اين دنياى پست را می گيرند و می گويند بخشيده خواهيم شد و اگر متاعى مانند آن به ايشان برسد [باز] آن را می ستانند آيا از آنان پيمان كتاب [آسمانى] گرفته نشده كه جز به حق نسبت به خدا سخن نگويند با اينكه آنچه را كه در آن [كتاب] است آموخته اند و سراى آخرت براى كسانى كه پروا پيشه می كنند بهتر است آيا باز تعقل نمی كنيد

then others succeeded them who inherited the book and availed themselves of the vanities of this lower world, saying: `it will be forgiven us. ` but if similar vanities came their way, they would again take them. have they not taken the covenant of the book, which they have studied, to tell nothing of allah except what is true? surely, the everlasting life is better for the cautious, do you not understand!

وَالَّذِينَ يُمَسَّكُونَ بِالْكِتَابِ وَأَقَامُواْ الصَّلاَةَ إِنَّا لاَ نُضِيعُ أَجْرَ الْمُصْلِحِينَ

و كسانى كه به كتاب [آسمانى] چنگ درمی زنند و نماز برپا داشته اند [بدانند كه] ما اجر درستكاران را تباه نخواهيم كرد

as for those who hold fast to the book and are steadfast in prayer, we do not waste the wage of the righteous.

وَإِذ نَتَقْنَا الْجَبَلَ فَوْقَهُمْ كَأَنَّهُ ظُلَّةٌ وَظَنُّواْ أَنَّهُ وَاقِعٌ بِهِمْ خُذُواْ مَا آتَيْنَاكُم بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُواْ مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

و [ياد كن] هنگامى را كه كوه [طور] را بر فرازشان سايبان آسا برافراشتيم و چنان پنداشتند كه [كوه] بر سرشان فرو خواهد افتاد [و گفتيم] آنچه را كه به شما داده ايم به جد و جهد بگيريد و آنچه را در آن است به ياد داشته باشيد شايد كه پرهيزگار شويد

when we suspended the mountain over them as though it were a shadow and they feared that it was falling down on them: (we said): `take forcefully that which we have given you and remember what it contains, in order that you keep from evil. `

وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِن بَنِي آدَمَ مِن ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَى أَنفُسِهِمْ أَلَسْتَ بِرَبِّكُمْ قَالُواْ بَلَى شَهِدْنَا أَن تَقُولُواْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِينَ

و هنگامى را كه پروردگارت از پشت فرزندان آدم ذريه آنان را برگرفت و ايشان را بر خودشان گواه ساخت كه آيا پروردگار شما نيستم گفتند چرا گواهى داديم تا مبادا روز قيامت بگوييد ما از اين [امر] غافل بوديم

when your lord brought forth descendants from the loins of adam`s children, and made them testify concerning themselves (he said): `am i not your lord.` they replied: `we bear witness (that you are). ` lest you should say on the day of resurrection: `we had no knowledge of this, `

أَوْ تَقُولُواْ إِنَّمَا أَشْرَكَ آبَاؤُنَا مِن قَبْلُ وَكُنَّا ذُرِّيَّةً مِّن بَعْدِهِمْ أَفَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ

يا بگوييد پدران ما پيش از اين مشرك بوده اند و ما فرزندانى پس از ايشان بوديم آيا ما را به خاطر آنچه باطل انديشان انجام داده اند هلاك می كنى

or you say: `our forefathers were idolaters before, and we were the descendants after them, will you destroy us for the deeds of the vaindoers? `

وَكَذَلِكَ نُفَصِّلُ الآيَاتِ وَلَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ

و اينگونه آيات [خود] را به تفصيل بيان می كنيم و باشد كه آنان [به سوى حق] بازگردند

as such we make plain our verses in order that they return.

وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ الَّذِيَ آتَيْنَاهُ آيَاتِنَا فَانسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ الشَّيْطَانُ فَكَانَ مِنَ الْغَاوِينَ

و خبر آن كس را كه آيات خود را به او داده بوديم براى آنان بخوان كه از آن عارى گشت آنگاه شيطان او را دنبال كرد و از گمراهان شد

recite to them the news of he to whom we gave our verses and who turned away from them; how satan overtook him so he was led astray.

وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ بِهَا وَلَكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الأَرْضِ وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ الْكَلْبِ إِن تَحْمِلْ عَلَيْهِ يَلْهَثْ أَوْ تَتْرُكْهُ يَلْهَث ذَّلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ

و اگر می خواستيم قدر او را به وسيله آن [آيات] بالا می برديم اما او به زمين [=دنيا] گراييد و از هواى نفس خود پيروى كرد از اين رو داستانش چون داستان سگ است [كه] اگر بر آن حمله ور شوى زبان از كام برآورد و اگر آن را رها كنى [باز هم] زبان از كام برآورد اين مثل آن گروهى است كه آيات ما را تكذيب كردند پس اين داستان را [براى آنان] حكايت كن شايد كه آنان بينديشند

had it been our will we would have raised with it, but he clung to this earthly life and succumbed to his fancies. his likeness was that of a dog, whether you chase it away or let it alone it pants. such is the example of a nation who belie our signs. recount to them these narratives, in order that they reflect.

سَاء مَثَلًا الْقَوْمُ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا وَأَنفُسَهُمْ كَانُواْ يَظْلِمُونَ

چه زشت است داستان گروهى كه آيات ما را تكذيب و به خود ستم می نمودند

evil is the example of those who belied our verses; they wronged themselves.

مَن يَهْدِ اللّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِي وَمَن يُضْلِلْ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ

هر كه را خدا هدايت كند او راه يافته است و كسانى را كه گمراه نمايد آنان خود زيانكارانند

he whom allah guides is one that is guided, but he whom allah leaves in error shall surely be the lost.

وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لاَّ يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لاَّ يَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَئِكَ كَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ

و در حقيقت بسيارى از جنيان و آدميان را براى دوزخ آفريده ايم [چرا كه] دلهايى دارند كه با آن [حقايق را] دريافت نمی كنند و چشمانى دارند كه با آنها نمی بينند و گوشهايى دارند كه با آنها نمی شنوند آنان همانند چهارپايان بلكه گمراه ترند [آرى] آنها همان غافل ماندگانند

for gehenna, we have created many jinn and many humans. they have hearts, with which they cannot understand; eyes, with which they do not see; and ears, with which they do not hear. they are like cattle, rather, they are the more misguided. such are the heedless.

وَلِلّهِ الأَسْمَاء الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُواْ الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَآئِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

و نامهاى نيكو به خدا اختصاص دارد پس او را با آنها بخوانيد و كسانى را كه در مورد نامهاى او به كژى می گرايند رها كنيد زودا كه به [سزاى] آنچه انجام می دادند كيفر خواهند يافت

to allah belongs the finest names, so call him by them, and keep away from those who pervert them. they shall be recompensed for the things they did.

وَمِمَّنْ خَلَقْنَا أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَبِهِ يَعْدِلُونَ

و از ميان كسانى كه آفريده ايم گروهى هستند كه به حق هدايت می كنند و به حق داورى می نمايند

among those whom we created there is a nation who guide with the truth and with it they are just.

وَالَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُم مِّنْ حَيْثُ لاَ يَعْلَمُونَ

و كسانى كه آيات ما را تكذيب كردند به تدريج از جايى كه نمی دانند گريبانشان را خواهيم گرفت

as for those who belie our verses, we will draw them on little by little, from where they cannot tell;

وَأُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ

و به آنان مهلت می دهم كه تدبير من استوار است

and i respite them, my stratagem is firm.

أَوَلَمْ يَتَفَكَّرُواْ مَا بِصَاحِبِهِم مِّن جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلاَّ نَذِيرٌ مُّبِينٌ

آيا نينديشيده اند كه همنشين آنان هيچ جنونى ندارد او جز هشداردهنده اى آشكار نيست

have they not reflected? there is no madness in their companion, he is but a plain warner.

أَوَلَمْ يَنظُرُواْ فِي مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا خَلَقَ اللّهُ مِن شَيْءٍ وَأَنْ عَسَى أَن يَكُونَ قَدِ اقْتَرَبَ أَجَلُهُمْ فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ

آيا در ملكوت آسمانها و زمين و هر چيزى كه خدا آفريده است ننگريسته اند و اينكه شايد هنگام مرگشان نزديك شده باشد پس به كدام سخن بعد از قرآن ايمان می آورند

will they not ponder upon the kingdom of the heavens and the earth, and all that allah created, and that it may be that their term is drawing near? so, in which speech will they believe thereafter?

مَن يُضْلِلِ اللّهُ فَلاَ هَادِيَ لَهُ وَيَذَرُهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ

هر كه را خداوند گمراه كند براى او هيچ رهبرى نيست و آنان را در طغيانشان سرگردان وا می گذارد

none can guide those whom allah leaves in error. he leaves them in their insolence, wandering blindly.

يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبِّي لاَ يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا إِلاَّ هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لاَ تَأْتِيكُمْ إِلاَّ بَغْتَةً يَسْأَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنْهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ اللّهِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ

از تو در باره قيامت می پرسند [كه] وقوع آن چه وقت است بگو علم آن تنها نزد پروردگار من است جز او [هيچ كس] آن را به موقع خود آشكار نمی گرداند [اين حادثه] بر آسمانها و زمين گران است جز ناگهان به شما نمی رسد [باز] از تو می پرسند گويا تو از [زمان وقوع] آن آگاهى بگو علم آن تنها نزد خداست ولى بيشتر مردم نمی دانند

they ask you about the hour and when it is to come. say: `none knows except my lord. he alone will reveal it at the appointed time. it is heavy in the heavens and earth. it will not come to you but suddenly. ` they will question you, as though you had full knowledge of it. say: `its knowledge is with allah, though most people are unaware. `

قُل لاَّ أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلاَ ضَرًّا إِلاَّ مَا شَاء اللّهُ وَلَوْ كُنتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ إِنْ أَنَاْ إِلاَّ نَذِيرٌ وَبَشِيرٌ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

بگو جز آنچه خدا بخواهد براى خودم اختيار سود و زيانى ندارم و اگر غيب می دانستم قطعا خير بيشترى می اندوختم و هرگز به من آسيبى نمی رسيد من جز بيم دهنده و بشارتگر براى گروهى كه ايمان می آورند نيستم

say: `i do not have the power to acquire benefits or to avert harm from myself, except by the will of allah. had i possessed knowledge of the unseen, i would have availed myself of much that is good, and no harm would have touched me. but i am only a warner and a bearer of glad tidings for a nation who believe.

هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِيَسْكُنَ إِلَيْهَا فَلَمَّا تَغَشَّاهَا حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِيفًا فَمَرَّتْ بِهِ فَلَمَّا أَثْقَلَت دَّعَوَا اللّهَ رَبَّهُمَا لَئِنْ آتَيْتَنَا صَالِحًا لَّنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ

اوست آن كس كه شما را از ن فس واحدى آفريد و جفت وى را از آن پديد آورد تا بدان آرام گيرد پس چون [آدم] با او [حوا] درآميخت باردار شد بارى سبك و [چندى] با آن [بار سبك] گذرانيد و چون سنگين بار شد خدا پروردگار خود را خواندند كه اگر به ما [فرزندى] شايسته عطا كنى قطعا از سپاسگزاران خواهيم بود

it is he who created you from a soul. from it he created its mate, so that he might reside with her. and when he had covered her, she conceived, and for a time her burden was light. she carried it with ease, but when it grew heavy, they both supplicated to allah, their lord: `grant us a goodly child and we will be among the thankful. `

فَلَمَّا آتَاهُمَا صَالِحًا جَعَلاَ لَهُ شُرَكَاء فِيمَا آتَاهُمَا فَتَعَالَى اللّهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ

و چون به آن دو [فرزندى] شايسته داد در آنچه [خدا] به ايشان داده بود براى او شريكانى قرار دادند و خدا از آنچه [با او] شريك می گردانند برتر است

yet when he gave both of them (the parents) a goodly child, they set up associates with him, in return for what he had given them. exalted be allah above that they associate with him.

أَيُشْرِكُونَ مَا لاَ يَخْلُقُ شَيْئًا وَهُمْ يُخْلَقُونَ

آيا موجوداتى را [با او] شريك می گردانند كه چيزى را نمی آفرينند و خودشان مخلوقند

will they associate that which cannot create a thing while they are created?

وَلاَ يَسْتَطِيعُونَ لَهُمْ نَصْرًا وَلاَ أَنفُسَهُمْ يَنصُرُونَ

و نمی توانند آنان را يارى كنند و نه خويشتن را يارى دهند

they cannot help them, nor can they help themselves.

وَإِن تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدَى لاَ يَتَّبِعُوكُمْ سَوَاء عَلَيْكُمْ أَدَعَوْتُمُوهُمْ أَمْ أَنتُمْ صَامِتُونَ

و اگر آنها را به [راه] هدايت فراخوانيد از شما پيروى نمی كنند چه آنها را بخوانيد يا خاموش بمانيد براى شما يكسان است

if you call them to guidance, they will not follow you. it is the same whether you call them or you are silent.

إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ عِبَادٌ أَمْثَالُكُمْ فَادْعُوهُمْ فَلْيَسْتَجِيبُواْ لَكُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

در حقيقت كسانى را كه به جاى خدا می خوانيد بندگانى امثال شما هستند پس آنها را [در گرفتاريها] بخوانيد اگر راست می گوييد بايد شما را اجابت كنند

those whom you invoke, other than allah, are worshipers like yourselves. call them, and let them answer you, if what you say is true!

أَلَهُمْ أَرْجُلٌ يَمْشُونَ بِهَا أَمْ لَهُمْ أَيْدٍ يَبْطِشُونَ بِهَا أَمْ لَهُمْ أَعْيُنٌ يُبْصِرُونَ بِهَا أَمْ لَهُمْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا قُلِ ادْعُواْ شُرَكَاءكُمْ ثُمَّ كِيدُونِ فَلاَ تُنظِرُونِ

آيا آنها پاهايى دارند كه با آن راه بروند يا دستهايى دارند كه با آن كارى انجام دهند يا چشمهايى دارند كه با آن بنگرند يا گوشهايى دارند كه با آن بشنوند بگو شريكان خود را بخوانيد سپس در باره من حيله به كار بريد و مرا مهلت مدهيد

have they feet to walk with? have they hands to punish with? have they eyes to see with? have they ears to hear with? say: `call on your partners and then try to scheme against me. give me no respite.

إِنَّ وَلِيِّيَ اللّهُ الَّذِي نَزَّلَ الْكِتَابَ وَهُوَ يَتَوَلَّى الصَّالِحِينَ

بی ترديد سرور من آن خدايى است كه قرآن را فرو فرستاده و همو دوستدار شايستگان است

my guardian is allah, who has sent down the book. he guards the righteous.

وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِهِ لاَ يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَكُمْ وَلآ أَنفُسَهُمْ يَنْصُرُونَ

و كسانى را كه به جاى او می خوانيد نمی توانند شما را يارى كنند و نه خويشتن را يارى دهند

those whom you invoke, other than him, cannot help you, nor can they help themselves. `

وَإِن تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدَى لاَ يَسْمَعُواْ وَتَرَاهُمْ يَنظُرُونَ إِلَيْكَ وَهُمْ لاَ يُبْصِرُونَ

و اگر آنها را به [راه] هدايت فرا خوانيد نمی شنوند و آنها را می بينى كه به سوى تو می نگرند در حالى كه نمی بينند

if you call them to guidance, they will not hear you. you see them looking towards you, but they cannot see.

خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ

گذشت پيشه كن و به [كار] پسنديده فرمان ده و از نادانان رخ برتاب

accept the easing, order with fine jurisprudence, and avoid the ignorant.

وَإِمَّا يَنزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ إِنَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

و اگر از شيطان وسوسه اى به تو رسد به خدا پناه ب ر زيرا كه او شنواى داناست

when satan provokes you seek refuge in allah; he is the hearing, the knowing.

إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَواْ إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ

در حقيقت كسانى كه [از خدا] پروا دارند چون وسوسه اى از جانب شيطان بديشان رسد [خدا را] به ياد آورند و بناگاه بينا شوند

indeed, when a visitation of satan touches the cautious (worshipers) they remember, and then see clearly.

وَإِخْوَانُهُمْ يَمُدُّونَهُمْ فِي الْغَيِّ ثُمَّ لاَ يُقْصِرُونَ

و يارانشان آنان را به گمراهى می كشانند و كوتاهى نمی كنند

and their brothers, they prolong them in error, and they will never stop.

وَإِذَا لَمْ تَأْتِهِم بِآيَةٍ قَالُواْ لَوْلاَ اجْتَبَيْتَهَا قُلْ إِنَّمَا أَتَّبِعُ مَا يِوحَى إِلَيَّ مِن رَّبِّي هَذَا بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

و هر گاه براى آنان آياتى نياورى می گويند چرا آن را خود برنگزيدى بگو من فقط آنچه را كه از پروردگارم به من وحى می شود پيروى می كنم اين [قرآن] رهنمودى است از جانب پروردگار شما و براى گروهى كه ايمان می آورند هدايت و رحمتى است

when you do not bring them a verse, they say, `why have you not chosen one? ` say: `i follow only what is revealed to me from my lord. this (koran) is a veritable proof from your lord, guidance and mercy for people who believe. `

وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُواْ لَهُ وَأَنصِتُواْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ

و چون قرآن خوانده شود گوش بدان فرا داريد و خاموش مانيد اميد كه بر شما رحمت آيد

when the koran is recited, listen to it in silence in order that allah has mercy upon you.

وَاذْكُر رَّبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالآصَالِ وَلاَ تَكُن مِّنَ الْغَافِلِينَ

و در دل خويش پروردگارت را بامدادان و شامگاهان با تضرع و ترس بی صداى بلند ياد كن و از غافلان مباش

remember your lord in your soul with humility and fear, and not with a loud voice, morning and evening, and do not be among the inattentive.

إِنَّ الَّذِينَ عِندَ رَبِّكَ لاَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَيُسَبِّحُونَهُ وَلَهُ يَسْجُدُونَ

به يقين كسانى كه نزد پروردگار تو هستند از پرستش او تكبر نمی ورزند و او را به پاكى می ستايند و براى او سجده می كنند

those who are with your lord are not too proud to worship him. they exalt him and to him they prostrate.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ﴿

به نام خداوند رحمتگر مهربان

In the name of Allah, Most Gracious, Most Merciful

يَسْأَلُونَكَ عَنِ الأَنفَالِ قُلِ الأَنفَالُ لِلّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُواْ اللّهَ وَأَصْلِحُواْ ذَاتَ بِيْنِكُمْ وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ

[اى پيامبر] از تو در باره غنايم جنگى می پرسند بگو غنايم جنگى اختصاص به خدا و فرستاده [او] دارد پس از خدا پروا داريد و با يكديگر سازش نماييد و اگر ايمان داريد از خدا و پيامبرش اطاعت كنيد

they ask you about the spoils (of war). say: `the spoils belong to allah and the messenger. therefore, have fear of allah and set things right between you. obey allah and his messenger, if you are believers. `

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ

مؤمنان همان كسانی اند كه چون خدا ياد شود دلهايشان بترسد و چون آيات او بر آنان خوانده شود بر ايمانشان بيفزايد و بر پروردگار خود توكل می كنند

indeed the believers are those whose hearts quake at the mention of allah, and when his verses are recited to them it increased them in faith. they are those who put their trust in their lord.

الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ

همانان كه نماز را به پا می دارند و از آنچه به ايشان روزى داده ايم انفاق می كنند

those who pray steadfastly, and spend of that which we have provided them,

أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَّهُمْ دَرَجَاتٌ عِندَ رَبِّهِمْ وَمَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ

آنان هستند كه حقا مؤمنند براى آنان نزد پروردگارشان درجات و آمرزش و روزى نيكو خواهد بود

those are, in truth, the believers. they shall have degrees with their lord and forgiveness, and a generous provision.

كَمَا أَخْرَجَكَ رَبُّكَ مِن بَيْتِكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ فَرِيقًا مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ لَكَارِهُونَ

همان گونه كه پروردگارت تو را از خانه ات به حق بيرون آورد و حال آنكه دسته اى از مؤمنان سخت كراهت داشتند

it is like when your lord caused you to leave your home with the truth, though some of the believers disliked it.

يُجَادِلُونَكَ فِي الْحَقِّ بَعْدَ مَا تَبَيَّنَ كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى الْمَوْتِ وَهُمْ يَنظُرُونَ

با تو در باره حق بعد از آنكه روشن گرديد مجادله می كنند گويى كه آنان را به سوى مرگ می رانند و ايشان [بدان] می نگرند

they argued with you about the truth after it had been made clear, as though they were being led to certain death while looking.

وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتِيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ وَيُرِيدُ اللّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ

و [به ياد آوريد] هنگامى را كه خدا يكى از دو دسته [كاروان تجارتى قريش يا سپاه ابوسفيان] را به شما وعده داد كه از آن شما باشد و شما دوست داشتيد كه دسته بی سلاح براى شما باشد و[لى] خدا می خواست حق [=اسلام] را با كلمات خود ثابت و كافران را ريشه كن كند

(remember) when allah promised to grant you one of the two parties (at badr), and you wished for the one that was not strong. allah wanted to establish the truth by his words and to sever the unbelievers to the last,

لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ

تا حق را ثابت و باطل را نابود گرداند هر چند بزهكاران خوش نداشته باشند

in order that he might verify the truth and annul the falsehood, even though the wrongdoers hated it.

إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُم بِأَلْفٍ مِّنَ الْمَلآئِكَةِ مُرْدِفِينَ

[به ياد آوريد] زمانى را كه پروردگار خود را به فرياد می طلبيديد پس دعاى شما را اجابت كرد كه من شما را با هزار فرشته پياپى يارى خواهم كرد

and when you (prophet muhammad) prayed to your lord for help, he answered: `i am sending to your aid a thousand angels in succession. `

وَمَا جَعَلَهُ اللّهُ إِلاَّ بُشْرَى وَلِتَطْمَئِنَّ بِهِ قُلُوبُكُمْ وَمَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِندِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

و اين [وعده] را خداوند جز نويدى [براى شما] قرار نداد و تا آنكه دلهاى شما بدان اطمينان يابد و پيروزى جز از نزد خدا نيست كه خدا شكست ناپذير [و] حكيم است

allah only made it to be glad tidings and so that your hearts may be satisfied; victory comes only from allah; he is almighty, wise.

إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِّنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُم مِّن السَّمَاء مَاء لِّيُطَهِّرَكُم بِهِ وَيُذْهِبَ عَنكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الأَقْدَامَ

[به ياد آوريد] هنگامى را كه [خدا] خواب سبك آرامش بخشى كه از جانب او بود بر شما مسلط ساخت و از آسمان بارانى بر شما فرو ريزانيد تا شما را با آن پاك گرداند و وسوسه شيطان را از شما بزدايد و دلهايتان را محكم سازد و گامهايتان را بدان استوار دارد

when you were overcome by sleep, as security from him, he sent down water from the sky to cleanse you and to purify you of satan`s filth, to strengthen your hearts and to steady your footsteps.

إِذْ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى الْمَلآئِكَةِ أَنِّي مَعَكُمْ فَثَبِّتُواْ الَّذِينَ آمَنُواْ سَأُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُواْ الرَّعْبَ فَاضْرِبُواْ فَوْقَ الأَعْنَاقِ وَاضْرِبُواْ مِنْهُمْ كُلَّ بَنَانٍ

هنگامى كه پروردگارت به فرشتگان وحى می كرد كه من با شما هستم پس كسانى را كه ايمان آورده اند ثابت قدم بداريد به زودى در دل كافران وحشت خواهم افكند پس فراز گردنها را بزنيد و همه سرانگشتانشان را قلم كنيد

and when allah revealed to the angels, saying: `i shall be with you. give courage to the believers. i shall cast terror into the hearts of the unbelievers. strike them above the necks, smite their finger tips. `

ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ شَآقُّواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَمَن يُشَاقِقِ اللّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ

اين [كيفر] بدان سبب است كه آنان با خدا و پيامبر او به مخالفت برخاستند و هر كس با خدا و پيامبر او به مخالفت برخيزد قطعا خدا سخت كيفر است

this is because they had made a breach with allah and his messenger. he who makes a breach with allah and his messenger indeed, allah is stern in retribution.

ذَلِكُمْ فَذُوقُوهُ وَأَنَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابَ النَّارِ

اين [عذاب دنيا] را بچشيد و [بدانيد كه] براى كافران عذاب آتش خواهد بود

`that for you, so taste it, the punishment of the fire is for the unbelievers. `

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُواْ زَحْفًا فَلاَ تُوَلُّوهُمُ الأَدْبَارَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد هر گاه [در ميدان نبرد] به كافران برخورد كرديد كه [به سوى شما] روى می آورند به آنان پشت مكنيد

believers, when you encounter unbelievers on the march do not turn your backs to them in flight.

وَمَن يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلاَّ مُتَحَرِّفًا لِّقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَاء بِغَضَبٍ مِّنَ اللّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ

و هر كه در آن هنگام به آنان پشت كند مگر آنكه [هدفش] كناره گيرى براى نبردى [مجدد] يا پيوستن به جمعى [ديگر از همرزمانش] باشد قطعا به خشم خدا گرفتار خواهد شد و جايگاهش دوزخ است و چه بد سرانجامى است

if anyone on that day turns his back to them in flight, except when maneuvering to fight, or to join another party, he shall be laden with the anger of allah and gehenna shall be his refuge an evil arrival.

فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلَكِنَّ اللّهَ قَتَلَهُمْ وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللّهَ رَمَى وَلِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلاء حَسَنًا إِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

و شما آنان را نكشتيد بلكه خدا آنان را كشت و چون [ريگ به سوى آنان] افكندى تو نيفكندى بلكه خدا افكند [آرى خدا چنين كرد تا كافران را مغلوب كند] و بدين وسيله مؤمنان را به آزمايشى نيكو بيازمايد قطعا خدا شنواى داناست

it was not you who killed them, but allah slew them, neither was it you who threw at them. allah threw at them in order that he confers on the believers a fair benefit. indeed, allah is hearing, knowing.

ذَلِكُمْ وَأَنَّ اللّهَ مُوهِنُ كَيْدِ الْكَافِرِينَ

[ماجرا] اين بود و [بدانيد كه] خدا نيرنگ كافران را سست می گرداند

allah will surely weaken the guile of the unbelievers.

إِن تَسْتَفْتِحُواْ فَقَدْ جَاءكُمُ الْفَتْحُ وَإِن تَنتَهُواْ فَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَإِن تَعُودُواْ نَعُدْ وَلَن تُغْنِيَ عَنكُمْ فِئَتُكُمْ شَيْئًا وَلَوْ كَثُرَتْ وَأَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ

[اى مشركان] اگر شما پيروزى [حق] را می طلبيد اينك پيروزى به سراغ شما آمد [و اسلام پيروز شد] و اگر [از دشمنى] بازايستيد آن براى شما بهتر است و اگر [به جنگ] برگرديد ما هم بر می گرديم و [بدانيد] كه گروه شما هر چند زياد باشد هرگز از شما چيزى را دفع نتوانند كرد و خداست كه با مؤمنان است

if you were seeking a victory, victory has now come to you. if you desist, it will be better for you. if you resume we will return, and even if your forces are numerous, they shall not help you at all. and allah is with the believers.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَلاَ تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنتُمْ تَسْمَعُونَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد خدا و فرستاده او را فرمان بريد و از او روى برنتابيد در حالى كه [سخنان او را] می شنويد

believers, obey allah and his messenger, and do not turn away from him when you are hearing.

وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ قَالُوا سَمِعْنَا وَهُمْ لاَ يَسْمَعُونَ

و مانند كسانى مباشيد كه گفتند شنيديم در حالى كه نمی شنيدند

do not be like those who say: `we hear, ` but they do not listen.

إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِندَ اللّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لاَ يَعْقِلُونَ

قطعا بدترين جنبندگان نزد خدا كران و لالانی اند كه نمی انديشند

the worst beasts before allah are those who are deaf, dumb, and do not understand.

وَلَوْ عَلِمَ اللّهُ فِيهِمْ خَيْرًا لَّأسْمَعَهُمْ وَلَوْ أَسْمَعَهُمْ لَتَوَلَّواْ وَّهُم مُّعْرِضُونَ

و اگر خدا در آنان خيرى می يافت قطعا شنوايشان می ساخت و اگر آنان را شنوا می كرد حتما باز به حال اعراض روى برمی تافتند

indeed, had allah known any good in them, he would have let them hear. but even if he had made them hear, they would have turned away, swerving aside.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اسْتَجِيبُواْ لِلّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُم لِمَا يُحْيِيكُمْ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد چون خدا و پيامبر شما را به چيزى فرا خواندند كه به شما حيات می بخشد آنان را اجابت كنيد و بدانيد كه خدا ميان آدمى و دلش حايل می گردد و هم در نزد او محشور خواهيد شد

believers, respond to allah and the messenger when he calls you to that which revives you. know that allah is between the person and his heart, and that to him you shall all be gathered.

وَاتَّقُواْ فِتْنَةً لاَّ تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنكُمْ خَآصَّةً وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ

و از فتنه اى كه تنها به ستمكاران شما نمی رسد بترسيد و بدانيد كه خدا سخت كيفر است

and be cautious against a sedition that will not smite the harmdoers alone. know that the punishment of allah is stern.

وَاذْكُرُواْ إِذْ أَنتُمْ قَلِيلٌ مُّسْتَضْعَفُونَ فِي الأَرْضِ تَخَافُونَ أَن يَتَخَطَّفَكُمُ النَّاسُ فَآوَاكُمْ وَأَيَّدَكُم بِنَصْرِهِ وَرَزَقَكُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

و به ياد آوريد هنگامى را كه شما در زمين گروهى اندك و مستضعف بوديد مى ترسيديد مردم شما را بربايند پس [خدا] به شما پناه داد و شما را به يارى خود نيرومند گردانيد و از چيزهاى پاك به شما روزى داد باشد كه سپاسگزارى كنيد

and remember how he gave you shelter when you were few in number and considered weak in the land, ever fearing that the people would snatch you away; but he gave you refuge and supported you with his victory and provided you with goodness, so that you might give thanks.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَخُونُواْ اللّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُواْ أَمَانَاتِكُمْ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد به خدا و پيامبر او خيانت مكنيد و [نيز] در امانتهاى خود خيانت نورزيد و خود می دانيد [كه نبايد خيانت كرد]

believers, do not betray allah and the messenger, nor knowingly betray your trust.

وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلاَدُكُمْ فِتْنَةٌ وَأَنَّ اللّهَ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ

و بدانيد كه اموال و فرزندان شما [وسيله] آزمايش [شما] هستند و خداست كه نزد او پاداشى بزرگ است

know that your children and your wealth are but a temptation, and that the reward with allah is great.

يِا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إَن تَتَّقُواْ اللّهَ يَجْعَل لَّكُمْ فُرْقَانًا وَيُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد اگر از خدا پروا داريد براى شما [نيروى] تشخيص [حق از باطل] قرار می دهد و گناهانتان را از شما می زدايد و شما را می آمرزد و خدا داراى بخشش بزرگ است

believers, if you fear allah, he will give you a criteria and cleanse you of your sins and forgive you. allah is the owner of great bounty.

وَإِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُواْ لِيُثْبِتُوكَ أَوْ يَقْتُلُوكَ أَوْ يُخْرِجُوكَ وَيَمْكُرُونَ وَيَمْكُرُ اللّهُ وَاللّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ

و [ياد كن] هنگامى را كه كافران در باره تو نيرنگ می كردند تا تو را به بند كشند يا بكشند يا [از مكه] اخراج كنند و نيرنگ می زدند و خدا تدبير می كرد و خدا بهترين تدبيركنندگان است

and when the unbelievers plotted against you (prophet muhammad). they sought to either take you captive or have you killed, or expelled. they plotted but allah (in reply) also plotted. allah is the best in plotting.

وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا قَالُواْ قَدْ سَمِعْنَا لَوْ نَشَاء لَقُلْنَا مِثْلَ هَذَا إِنْ هَذَا إِلاَّ أَسَاطِيرُ الأوَّلِينَ

و چون آيات ما بر آنان خوانده شود می گويند به خوبى شنيديم اگر می خواستيم قطعا ما نيز همانند اين را می گفتيم اين جز افسانه هاى پيشينيان نيست

whenever our verses are recited to them, they say: `we have heard them, if we wished, we could speak its like. they are but tales of the ancients. `

وَإِذْ قَالُواْ اللَّهُمَّ إِن كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِندِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِّنَ السَّمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ

و [ياد كن] هنگامى را كه گفتند خدايا اگر اين [كتاب] همان حق از جانب توست پس بر ما از آسمان سنگهايى بباران يا عذابى دردناك بر سر ما بياور

when they say: `o allah, if this is indeed the truth from you, rain down upon us stones from heaven or bring us a painful punishment.. `

وَمَا كَانَ اللّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنتَ فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ

و[لى] تا تو در ميان آنان هستى خدا بر آن نيست كه ايشان را عذاب كند و تا آنان طلب آمرزش می كنند خدا عذاب كننده ايشان نخواهد بود

but allah was not to punish them whilst you were living in their midst. nor would allah punish them if they repeatedly ask forgiveness of him.

وَمَا لَهُمْ أَلاَّ يُعَذِّبَهُمُ اللّهُ وَهُمْ يَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَمَا كَانُواْ أَوْلِيَاءهُ إِنْ أَوْلِيَآؤُهُ إِلاَّ الْمُتَّقُونَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ

چرا خدا [در آخرت] عذابشان نكند با اينكه آنان [مردم را] از [زيارت] مسجدالحرام باز می دارند در حالى كه ايشان سرپرست آن نباشند چرا كه سرپرست آن جز پرهيزگاران نيستند ولى بيشترشان نمی دانند

and why should allah not punish them, when they have barred others from the sacred mosque, although they were not its guardians? its only guardians are the cautious, though most of them do not know.

وَمَا كَانَ صَلاَتُهُمْ عِندَ الْبَيْتِ إِلاَّ مُكَاء وَتَصْدِيَةً فَذُوقُواْ الْعَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ

و نمازشان در خانه [خدا] جز سوت كشيدن و كف زدن نبود پس به سزاى آنكه كفر می ورزيديد اين عذاب را بچشيد

their prayers at the sacred house are nothing but whistling and clapping. therefore, taste the punishment for your disbelief.

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ لِيَصُدُّواْ عَن سَبِيلِ اللّهِ فَسَيُنفِقُونَهَا ثُمَّ تَكُونُ عَلَيْهِمْ حَسْرَةً ثُمَّ يُغْلَبُونَ وَالَّذِينَ كَفَرُواْ إِلَى جَهَنَّمَ يُحْشَرُونَ

بی گمان كسانى كه كفر ورزيدند اموال خود را خرج می كنند تا [مردم را] از راه خدا بازدارند پس به زودى [همه] آن را خرج می كنند و آنگاه حسرتى بر آنان خواهد گشت سپس مغلوب می شوند و كسانى كه كفر ورزيدند به سوى دوزخ گردآورده خواهند شد

those who disbelieve spend their wealth to bar (others) from the path of allah. they will spend it; but it will become a regret for them, then they will be overcome. the unbelievers shall be gathered in gehenna,

لِيَمِيزَ اللّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَيَجْعَلَ الْخَبِيثَ بَعْضَهُ عَلَىَ بَعْضٍ فَيَرْكُمَهُ جَمِيعًا فَيَجْعَلَهُ فِي جَهَنَّمَ أُوْلَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ

تا خدا ناپاك را از پاك جدا كند و ناپاكها را روى يكديگر نهد و همه را متراكم كند آنگاه در جهنم قرار دهد اينان همان زيانكارانند

in order that allah will separate the wicked from the good. he will heap the wicked one upon another, and then heap them together and cast them in gehenna those shall be the losers.

قُل لِلَّذِينَ كَفَرُواْ إِن يَنتَهُواْ يُغَفَرْ لَهُم مَّا قَدْ سَلَفَ وَإِنْ يَعُودُواْ فَقَدْ مَضَتْ سُنَّةُ الأَوَّلِينِ

به كسانى كه كفر ورزيده اند بگو اگر بازايستند آنچه گذشته است برايشان آمرزيده می شود و اگر بازگردند به يقين سنت [خدا در مورد] پيشينيان گذشت

tell the unbelievers that if they abandon their ways he will forgive them what is past; but, if they return, that was indeed the way of their forefathers who have passed away.

وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لاَ تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلّه فَإِنِ انتَهَوْاْ فَإِنَّ اللّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ

و با آنان بجنگيد تا فتنه اى بر جاى نماند و دين يكسره از آن خدا گردد پس اگر [از كفر] بازايستند قطعا خدا به آنچه انجام می دهند بيناست

fight them until persecution is no more and the religion of allah reigns supreme. if they desist, allah sees the things they do;

وَإِن تَوَلَّوْاْ فَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَوْلاَكُمْ نِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ

و اگر روى برتافتند پس بدانيد كه خدا سرور شماست چه نيكو سرور و چه نيكو ياورى است

but if they turn away, know that allah is your guardian, (he is) the best guardian and the best giver of victory.