فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوْمِهِ إِلَّا أَن قَالُوا أَخْرِجُوا آلَ لُوطٍ مِّن قَرْيَتِكُمْ إِنَّهُمْ أُنَاسٌ يَتَطَهَّرُونَ

و[لى] پاسخ قومش غير از اين نبود كه گفتند خاندان لوط را از شهرتان بيرون كنيد كه آنها مردمى هستند كه به پاكى تظاهر می نمايند

yet the only answer of his nation was that they said: `expel the family of lot from your village, they are people who purified themselves! `

فَأَنجَيْنَاهُ وَأَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ قَدَّرْنَاهَا مِنَ الْغَابِرِينَ

پس او و خانواده اش را نجات داديم جز زنش را كه مقدر كرديم از باقی ماندگان [در خاكستر آتش] باشد

so we saved him and his family, except his wife, whom we decreed should stay behind.

وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِم مَّطَرًا فَسَاء مَطَرُ الْمُنذَرِينَ

و بارانى [از سجيل] بر ايشان فرو باريديم و باران هشدارداده شدگان چه بد بارانى بود

and we rained on them a rain (of stones); indeed it is an evil rain that rains on those that are warned.

قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَسَلَامٌ عَلَى عِبَادِهِ الَّذِينَ اصْطَفَى آللَّهُ خَيْرٌ أَمَّا يُشْرِكُونَ

بگو سپاس براى خداست و درود بر آن بندگانش كه [آنان را] برگزيده است آيا خدا بهتر ست يا آنچه [با او] شريك می گردانند

say: `praise belongs to allah and peace be upon his worshipers whom he has chosen! ` who is more worthier, allah or that which they associate!

أَمَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاء فَأَنبَتْنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ مَّا كَانَ لَكُمْ أَن تُنبِتُوا شَجَرَهَا أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ

[آيا آنچه شريك می پندارند بهتر است] يا آن كس كه آسمانها و زمين را خلق كرد و براى شما آبى از آسمان فرود آورد پس به وسيله آن باغهاى بهجت انگيز رويانيديم كار شما نبود كه درختانش را برويانيد آيا معبودى با خداست [نه] بلكه آنان قومى منحرفند

is he who created the heavens and the earth, and sent water from the sky for you and caused gardens to grow full of beauty of which its tree you could never grow, is there a god with allah? no, but they are a nation who set up equals with him!

أَمَّن جَعَلَ الْأَرْضَ قَرَارًا وَجَعَلَ خِلَالَهَا أَنْهَارًا وَجَعَلَ لَهَا رَوَاسِيَ وَجَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حَاجِزًا أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ

[آيا شريكانى كه می پندارند بهتر است] يا آن كس كه زمين را قرارگاهى ساخت و در آن رودها پديد آورد و براى آن كوه ها را [مانند لنگر] قرار داد و ميان دو دريا برزخى گذاشت آيا معبودى با خداست [نه] بلكه بيشترشان نمی دانند

who has established the earth a fixed place and set therein rivers; and set for it firm mountains and placed a barrier between the two seas, is there a god with allah? no, most of them are without knowledge.

أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاء الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قَلِيلًا مَّا تَذَكَّرُونَ

يا [كيست] آن كس كه درمانده را چون وى را بخواند اجابت می كند و گرفتارى را برطرف می گرداند و شما را جانشينان اين زمين قرار می دهد آيا معبودى با خداست چه كم پند می پذيريد

who answers the oppressed when he supplicates to him and removes evil and appoints you as inheritors of the earth, is there a god with allah? how little you remember!

أَمَّن يَهْدِيكُمْ فِي ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَن يُرْسِلُ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ تَعَالَى اللَّهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ

يا آن كس كه شما را در تاريكيهاى خشكى و دريا راه می نمايد و آن كس كه بادها[ى باران زا] را پيشاپيش رحمتش بشارتگر می فرستد آيا معبودى با خداست خدا برتر [و بزرگتر] است از آنچه [با او] شريك می گردانند

who guides you in the darkness of the land and sea, and sends the winds bearing glad tidings of his mercy, is there a god with allah? exalted is allah above what they associate.

أَمَّن يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَمَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

يا آن كس كه خلق را آغاز می كند و سپس آن را بازمی آورد و آن كس كه از آسمان و زمين به شما روزى می دهد آيا معبودى با خداست بگو اگر راست می گوييد برهان خويش را بياوريد

who originates creation, then brings it back again, who gives you sustenance from the heaven and the earth, is there a god with allah? say: `bring us your proof if you are among the truthful! `

قُل لَّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ

بگو هر كه در آسمانها و زمين است جز خدا غيب را نمی شناسند و نمی دانند كى برانگيخته خواهند شد

say: `none in the heavens or the earth knows the unseen except allah, and they are not aware when they shall be resurrected. `

بَلِ ادَّارَكَ عِلْمُهُمْ فِي الْآخِرَةِ بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِّنْهَا بَلْ هُم مِّنْهَا عَمِونَ

[نه] بلكه علم آنان در باره آخرت نارساست [نه] بلكه ايشان در باره آن ترديد دارند [نه] بلكه آنان در مورد آن كوردلند

no, their knowledge fails them as to the everlasting life; no, they are in doubt about it, no, they are blind to it.

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَئِذَا كُنَّا تُرَابًا وَآبَاؤُنَا أَئِنَّا لَمُخْرَجُونَ

و كسانى كه كفر ورزيدند گفتند آيا وقتى ما و پدرانمان خاك شديم آيا حتما [زنده از گور] بيرون آورده می شويم

the unbelievers say: `when we and our fathers are turned to dust, shall we be brought forth?

لَقَدْ وُعِدْنَا هَذَا نَحْنُ وَآبَاؤُنَا مِن قَبْلُ إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ

در حقيقت اين را به ما و پدرانمان قبلا وعده داده اند اين جز افسانه هاى پيشينيان نيست

we were promised this before, and so were our fathers. it is but the fictitious story of the ancients. `

قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ

بگو در زمين بگرديد و بنگريد فرجام گنه پيشگان چگونه بوده است

say: `journey in the land and see what was the end of the sinners. `

وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلَا تَكُن فِي ضَيْقٍ مِّمَّا يَمْكُرُونَ

و بر آنان غم مخور و از آنچه مكر می كنند تنگدل مباش

do not be sorry for them, nor be distressed for what they devise.

وَيَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

و می گويند اگر راست می گوييد اين وعده كى خواهد بود

and they ask: `when will this promise come, if what you say is true? `

قُلْ عَسَى أَن يَكُونَ رَدِفَ لَكُم بَعْضُ الَّذِي تَسْتَعْجِلُونَ

بگو شايد برخى از آنچه را به شتاب می خواهيد در پى شما باشد

say: `it may be that part of what you seek to hasten on is already riding behind you. `

وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَشْكُرُونَ

و راستى پروردگارت بر [اين] مردم داراى بخشش است ولى بيشترشان سپاس نمی دارند

surely, your lord is bountiful to the people; yet most of them do not give thanks.

وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَمَا يُعْلِنُونَ

و در حقيقت پروردگار تو آنچه را در سينه هايشان نهفته و آنچه را آشكار می دارند نيك می داند

surely, your lord knows what they hide in their hearts and what they reveal.

وَمَا مِنْ غَائِبَةٍ فِي السَّمَاء وَالْأَرْضِ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ

و هيچ پنهانى در آسمان و زمين نيست مگر اينكه در كتابى روشن [درج] است

there is not a thing hidden in the heaven and earth except that it is in a clear book.

إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَقُصُّ عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَكْثَرَ الَّذِي هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ

بی گمان اين قرآن بر فرزندان اسرائيل بيشتر آنچه را كه آنان در باره اش اختلاف دارند حكايت می كند

surely, this koran relates to the children of israel most of that which they are at variance.

وَإِنَّهُ لَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ

و به راستى كه آن رهنمود و رحمتى براى مؤمنان است

it is a guidance and a mercy to believers.

إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُم بِحُكْمِهِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْعَلِيمُ

در حقيقت پروردگار تو طبق حكم خود ميان آنان داورى می كند و اوست شكست ناپذير دانا

surely, by his judgement, your lord will decide between them. he is the mighty, the knower.

فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّكَ عَلَى الْحَقِّ الْمُبِينِ

پس بر خدا توكل كن كه تو واقعا بر حق آشكارى

therefore put your trust in allah, for you are upon a clear truth.

إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاء إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ

البته تو مردگان را شنوا نمی گردانى و اين ندا را به كران چون پشت بگردانند نمی توانى بشنوانى

you do not make the dead hear, nor do you make the deaf hear you call when they turn about, retreating.

وَمَا أَنتَ بِهَادِي الْعُمْيِ عَن ضَلَالَتِهِمْ إِن تُسْمِعُ إِلَّا مَن يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا فَهُم مُّسْلِمُونَ

و راهبر كوران [و بازگرداننده] از گمراهی شان نيستى تو جز كسانى را كه به نشانه هاى ما ايمان آورده اند و مسلمانند نمی توانى بشنوانى

nor do you guide the blind out of their error, nor do you make any to hear, except those who believe in our verses and are muslims.

وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الْأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لَا يُوقِنُونَ

و چون قول [عذاب] بر ايشان واجب گردد جنبنده اى را از زمين براى آنان بيرون می آوريم كه با ايشان سخن گويد كه مردم [چنانكه بايد] به نشانه هاى ما يقين نداشتند

and when the word falls on them, we will bring out from the earth a beast that shall speak to them: `indeed the people were not certain of our verses.`

وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ

و آن روز كه از هر امتى گروهى از كسانى را كه آيات ما را تكذيب كرده اند محشور می گردانيم پس آنان نگاه داشته می شوند تا همه به هم بپيوندند

on that day we shall gather a crowd from every nation of those who belied our verses, so they are gathered.

حَتَّى إِذَا جَاؤُوا قَالَ أَكَذَّبْتُم بِآيَاتِي وَلَمْ تُحِيطُوا بِهَا عِلْمًا أَمَّاذَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ

تا چون [همه كافران] بيايند [خدا] می فرمايد آيا نشانه هاى مرا به دروغ گرفتيد و حال آنكه از نظر علم بدانها احاطه نداشتيد آيا [در طول حيات] چه می كرديد

when they have come, he will say: `did you belie my verses, although you knew nothing, or what was it you were doing? `

وَوَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِم بِمَا ظَلَمُوا فَهُمْ لَا يَنطِقُونَ

و به [كيفر] آنكه ستم كردند حكم [عذاب] بر آنان واجب گردد در نتيجه ايشان د م برنيارند

and the word shall fall upon them because of the evil they committed, and they shall be speechless.

أَلَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِيَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

آيا نديده اند كه ما شب را قرار داده ايم تا در آن بياسايند و روز را روشنی بخش [گردانيديم] قطعا در اين [امر] براى مردمى كه ايمان می آورند مايه هاى عبرت است

have they not seen how we have made the night for them to rest in and the day to see? surely, there are signs in this for the nation who believe.

وَيَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّورِ فَفَزِعَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَمَن فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَن شَاء اللَّهُ وَكُلٌّ أَتَوْهُ دَاخِرِينَ

و روزى كه در صور دميده شود پس هر كه در آسمانها و هر كه در زمين است به هراس افتد مگر آن كس كه خدا بخواهد و جملگى با زبونى رو به سوى او آورند

on the day the horn shall be blown all who live in the heavens and earth will be terrified, except those whom allah wills. all shall come to him humbled.

وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِي أَتْقَنَ كُلَّ شَيْءٍ إِنَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ

و كوهها را می بينى [و] می پندارى كه آنها بی حركتند و حال آنكه آنها ابرآسا در حركتند [اين] صنع خدايى است كه هر چيزى را در كمال استوارى پديد آورده است در حقيقت او به آنچه انجام می دهيد آگاه است

and you will see the mountains which you think to be firm pass by like clouds. (such is the) making of allah, who has created everything well. he is aware of the things you do.

مَن جَاء بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِّنْهَا وَهُم مِّن فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُونَ

هر كس نيكى به ميان آورد پاداشى بهتر از آن خواهد داشت و آنان از هراس آن روز ايمنند

whosoever comes with a good deed shall have better than it, and shall be secure from the terrors of that day.

وَمَن جَاء بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ

و هر كس بدى به ميان آورد به رو در آتش [دوزخ] سرنگون شوند آيا جز آنچه می كرديد سزا داده می شويد

but those who come with an evil deed shall have their faces thrust into the fire: `are you recompensed except for your deeds? `

إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هَذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِي حَرَّمَهَا وَلَهُ كُلُّ شَيْءٍ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ

من مامورم كه تنها پروردگار اين شهر را كه آن را مقدس شمرده و هر چيزى از آن اوست پرستش كنم و مامورم كه از مسلمانان باشم

(say prophet muhammad): `i am only ordered to worship the lord of this country, which he has made sacred, everything belongs to him. and i am ordered to be of the muslims,

وَأَنْ أَتْلُوَ الْقُرْآنَ فَمَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَن ضَلَّ فَقُلْ إِنَّمَا أَنَا مِنَ الْمُنذِرِينَ

و اينكه قرآن را بخوانم پس هر كه راه يابد تنها به سود خود راه يافته است و هر كه گمراه شود بگو من فقط از هشداردهندگانم

and to recite the koran. whosoever is guided is only guided for himself, and to whosoever goes astray, say: `i am only a warner. `

وَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ سَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ فَتَعْرِفُونَهَا وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ

و بگو ستايش از آن خداست به زودى آياتش را به شما نشان خواهد داد و آن را خواهيد شناخت و پروردگار تو از آنچه می كنيد غافل نيست

and say: `praise belongs to allah! he will show you his signs and you will recognize them. your lord is not inattentive of what you do. `

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

In the name of Allah, Most Gracious, Most Merciful

طسم

طا سين ميم

taseenmeem.

تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْمُبِينِ

اين است آيات كتاب روشنگر

those are the verses of the clear book.

نَتْلُوا عَلَيْكَ مِن نَّبَإِ مُوسَى وَفِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

[بخشى] از گزارش [حال] موسى و فرعون را براى [آگاهى] مردمى كه ايمان می آورند به درستى بر تو می خوانيم

we shall in truth recite to you some of the news of moses and pharaoh for a nation who believe.

إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِي الْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً مِّنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءهُمْ وَيَسْتَحْيِي نِسَاءهُمْ إِنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ

فرعون در سرزمين [مصر] سر برافراشت و مردم آن را طبقه طبقه ساخت طبقه اى از آنان را زبون می داشت پسرانشان را سر می بريد و زنانشان را [براى بهره كشى] زنده بر جاى می گذاشت كه وى از فسادكاران بود

pharaoh had exalted himself in the land and had divided its people into sects, one group he abased, putting their sons to death and sparing their women, for he was one of those who corrupted.

وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ

و خواستيم بر كسانى كه در آن سرزمين فرو دست شده بودند منت نهيم و آنان را پيشوايان [مردم] گردانيم و ايشان را وارث [زمين] كنيم

but we wanted to be gracious to those abased in the land, and to make them leaders and inheritors,

وَنُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَنُرِي فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُم مَّا كَانُوا يَحْذَرُونَ

و در زمين قدرتشان دهيم و [از طرفى] به فرعون و هامان و لشكريانشان آنچه را كه از جانب آنان بيمناك بودند بنمايانيم

and to establish them in the land; and to show pharaoh and haman, and their armies, the very thing they dreaded.

وَأَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ

و به مادر موسى وحى كرديم كه او را شير ده و چون بر او بيمناك شدى او را در نيل بينداز و مترس و اندوه مدار كه ما او را به تو بازمی گردانيم و از [زمره] پيمبرانش قرار می دهيم

we revealed this to moses` mother: `suckle him, but when you fear for him cast him into the water. neither fear, nor sorrow because we shall restore him to you and make him among the messengers. `

فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا إِنَّ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ

پس خاندان فرعون او را [از آب] برگرفتند تا سرانجام دشمن [جان] آنان و مايه اندوهشان باشد آرى فرعون و هامان و لشكريان آنها خطاكار بودند

then the family of pharaoh picked him out to be an enemy and a sorrow for them, indeed pharaoh and haman, and their army were sinners.

وَقَالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَيْنٍ لِّي وَلَكَ لَا تَقْتُلُوهُ عَسَى أَن يَنفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ

و همسر فرعون گفت [اين كودك] نور چشم من و تو خواهد بود او را مكشيد شايد براى ما سودمند باشد يا او را به فرزندى بگيريم ولى آنها خبر نداشتند

pharaoh`s wife said to him: `he will be a comfort to me and you. do not slay him, perhaps he may benefit us, or we will take him for our son. ` but they were unaware.

وَأَصْبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسَى فَارِغًا إِن كَادَتْ لَتُبْدِي بِهِ لَوْلَا أَن رَّبَطْنَا عَلَى قَلْبِهَا لِتَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ

و دل مادر موسى [از هر چيز جز از فكر فرزند] تهى گشت اگر قلبش را استوار نساخته بوديم تا از ايمان آورندگان باشد چيزى نمانده بود كه آن [راز] را افشا كند

in the morning the heart of moses` mother became empty. she would have revealed (who he was) had we not settled her heart so that she might be among the believers.

وَقَالَتْ لِأُخْتِهِ قُصِّيهِ فَبَصُرَتْ بِهِ عَن جُنُبٍ وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ

و به خواهر [موسى] گفت از پى او برو پس او را از دور ديد در حالى كه آنان متوجه نبودند

she said to his sister: `follow him. ` and she watched him from a distance, but they were unaware.