لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِّلَّذِينَ آمَنُواْ الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُواْ وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَّوَدَّةً لِّلَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ قَالُوَاْ إِنَّا نَصَارَى ذَلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لاَ يَسْتَكْبِرُونَ

مسلما يهوديان و كسانى را كه شرك ورزيده اند دشمن ترين مردم نسبت به مؤمنان خواهى يافت و قطعا كسانى را كه گفتند ما نصرانى هستيم نزديكترين مردم در دوستى با مؤمنان خواهى يافت زيرا برخى از آنان دانشمندان و رهبانانی اند كه تكبر نمی ورزند

you will find that the most people in enmity to the believers are the jews and idolaters, and that the nearest in affection to the believers are those who say: `we are nazarenes. ` that is because amongst them there are priests and monks; and because they are not proud.

وَإِذَا سَمِعُواْ مَا أُنزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُواْ مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ

و چون آنچه را به سوى اين پيامبر نازل شده بشنوند می بينى بر اثر آن حقيقتى كه شناخته اند اشك از چشمهايشان سرازير می شود می گويند پروردگارا ما ايمان آورده ايم پس ما را در زمره گواهان بنويس

when they listen to that which was sent down to the messenger, you will see their eyes fill with tears as they recognize its truth. they say: `lord, we believe. write us among the witnesses.

وَمَا لَنَا لاَ نُؤْمِنُ بِاللّهِ وَمَا جَاءنَا مِنَ الْحَقِّ وَنَطْمَعُ أَن يُدْخِلَنَا رَبَّنَا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِينَ

و براى ما چه [عذرى] است كه به خدا و آنچه از حق به ما رسيده ايمان نياوريم و حال آنكه چشم داريم كه پروردگارمان ما را با گروه شايستگان [به بهشت] درآورد

why should we not believe in allah and in the truth that has come down to us? why should we not hope for admission among the righteous? `

فَأَثَابَهُمُ اللّهُ بِمَا قَالُواْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ جَزَاء الْمُحْسِنِينَ

پس به پاس آنچه گفتند خدا به آنان باغهايى پاداش داد كه از زير [درختان] آن نهرها جارى است در آن جاودانه می مانند و اين پاداش نيكوكاران است

for their words allah has rewarded them with gardens underneath which rivers flow, where they shall live for ever. such is the recompense of the righteous.

وَالَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ

و كسانى كه كفر ورزيدند و آيات ما را دروغ پنداشتند آنان همدم آتشند

but those who disbelieve and belie our verses shall be the companions of hell.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُحَرِّمُواْ طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللّهُ لَكُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد چيزهاى پاكيزه اى را كه خدا براى [استفاده] شما حلال كرده حرام مشماريد و از حد مگذريد كه خدا از حدگذرندگان را دوست نمی دارد

believers, do not forbid the good things that allah has made lawful to you. do not transgress; allah does not love the transgressors.

وَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّهُ حَلاَلًا طَيِّبًا وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِيَ أَنتُم بِهِ مُؤْمِنُونَ

و از آنچه خداوند روزى شما گردانيده حلال و پاكيزه را بخوريد و از آن خدايى كه بدو ايمان داريد پروا داريد

eat of the lawful and good things with which allah has provided you. have fear of allah in whom you believe.

لاَ يُؤَاخِذُكُمُ اللّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ الأَيْمَانَ فَكَفَّارَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاكِينَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ ذَلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمَانِكُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ وَاحْفَظُواْ أَيْمَانَكُمْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

خدا شما را به سوگندهاى بيهوده تان مؤاخذه نمی كند ولى به سوگندهايى كه [از روى اراده] می خوريد [و می شكنيد] شما را مؤاخذه می كند و كفاره اش خوراك دادن به ده بينواست از غذاهاى متوسطى كه به كسان خود می خورانيد يا پوشانيدن آنان يا آزاد كردن بنده اى و كسى كه [هيچ يك از اينها را] نيابد [بايد] سه روز روزه بدارد اين است كفاره سوگندهاى شما وقتى كه سوگند خورديد و سوگندهاى خود را پاس داريد اين گونه خداوند آيات خود را براى شما بيان می كند باشد كه سپاسگزارى كنيد

allah will not take you to account for a slip in your oaths. but he will take you to account for the� oaths which you solemnly swear. its expiation is the feeding of ten needy (people) with such food as you normally offer to your own people; or the clothing of them; or the freeing of a slave. he who does not have must fast three days. that is the expiation of your oaths when you have sworn; but keep your oaths. allah makes plain to you his verses, in order that you are thankful.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلاَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد شراب و قمار و بتها و تيرهاى قرعه پليدند [و] از عمل شيطانند پس از آنها دورى گزينيد باشد كه رستگار شويد

believers, wine and gambling, idols and divining arrows are abominations from the work of satan. avoid them, in order that you prosper.

إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللّهِ وَعَنِ الصَّلاَةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ

همانا شيطان می خواهد با شراب و قمار ميان شما دشمنى و كينه ايجاد كند و شما را از ياد خدا و از نماز باز دارد پس آيا شما دست برمی داريد

satan seeks to stir up enmity and hatred among you by means of wine and gambling, and to bar you from the remembrance of allah and from praying. will you not abstain from them?

وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَاحْذَرُواْ فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلاَغُ الْمُبِينُ

و اطاعت خدا و اطاعت پيامبر كنيد و [از گناهان] برحذر باشيد پس اگر روى گردانديد بدانيد كه بر عهده پيامبر ما فقط رساندن [پيام] آشكار است

obey allah, and obey the messenger. beware; if you give no heed, know that our messenger`s duty is only to give the clear delivery.

لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُواْ إِذَا مَا اتَّقَواْ وَّآمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَواْ وَّآمَنُواْ ثُمَّ اتَّقَواْ وَّأَحْسَنُواْ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ

بر كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند گناهى در آنچه [قبلا] خورده اند نيست در صورتى كه تقوا پيشه كنند و ايمان بياورند و كارهاى شايسته كنند سپس تقوا پيشه كنند و ايمان بياورند آنگاه تقوا پيشه كنند و احسان نمايند و خدا نيكوكاران را دوست می دارد

no blame shall be attached to those who believe and did good works in regard to any food they have eaten, so long as they ward off (the forbidden) and believe, and do good deeds, then they fear and believe, and again, so long as they fear and do fine deeds. allah loves the generous.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللّهُ بِشَيْءٍ مِّنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ وَرِمَاحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللّهُ مَن يَخَافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد خدا شما را به چيزى از شكار كه در دسترس شما و نيزه هاى شما باشد خواهد آزمود تا معلوم دارد چه كسى در نهان از او می ترسد پس هر كس بعد از آن تجاوز كند براى او عذابى دردناك خواهد بود

believers, allah will test you by means of some hunting which you can catch with your hands and with your spears, in order that allah knows those who fear him in private. for he who transgresses thereafter shall be a painful punishment.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْتُلُواْ الصَّيْدَ وَأَنتُمْ حُرُمٌ وَمَن قَتَلَهُ مِنكُم مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاء مِّثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَو عَدْلُ ذَلِكَ صِيَامًا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ عَفَا اللّهُ عَمَّا سَلَف وَمَنْ عَادَ فَيَنتَقِمُ اللّهُ مِنْهُ وَاللّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد در حالى كه محرميد شكار را مكشيد و هر كس از شما عمدا آن را بكشد بايد نظير آنچه كشته است از چهارپايان كفاره اى بدهد كه [نظير بودن] آن را دو تن عادل از ميان شما تصديق كنند و به صورت قربانى به كعبه برسد يا به كفاره [آن] مستمندان را خوراك بدهد يا معادلش روزه بگيرد تا سزاى زشتكارى خود را بچشد خداوند از آنچه در گذشته واقع شده عفو كرده است و[لى] هر كس تكرار كند خدا از او انتقام می گيرد و خداوند توانا و صاحب انتقام است

o believers, do not kill the hunted while you are in pilgrim sanctity. whosoever of you kills it willfully there shall be a recompense, the like of what he has slain from cattle as shall be judged by two just men among you, an offering to reach the ka`bah; or expiation food for needy persons or the equivalent of that in fasting, so that he may taste the weight of the recompense of his action. allah has pardoned what is past; but whoever offends again, allah will take vengeance on him. allah is the almighty, owner of vengeance.

أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ مَتَاعًا لَّكُمْ وَلِلسَّيَّارَةِ وَحُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ مَا دُمْتُمْ حُرُمًا وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِيَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ

صيد دريا و ماكولات آن براى شما حلال شده است تا براى شما و مسافران بهره اى باشد و[لى] صيد بيابان مادام كه محرم می باشيد بر شما حرام گرديده است و از خدايى كه نزد او محشور می شويد پروا داريد

made lawful to you is the fished of the sea and its food, an enjoyment for you and for travelers. but you are forbidden the hunted of the land whilst you are on pilgrimage. have fear of allah, before whom you shall all be assembled.

جَعَلَ اللّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِّلنَّاسِ وَالشَّهْرَ الْحَرَامَ وَالْهَدْيَ وَالْقَلاَئِدَ ذَلِكَ لِتَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ وَأَنَّ اللّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ

خداوند [زيارت] كعبه بيت الحرام را وسيله به پا داشتن [مصالح] مردم قرار داده و ماه حرام و قربانيهاى بی نشان و قربانيهاى نشاندار را [نيز به همين منظور مقرر فرموده است] اين [جمله] براى آن است تا بدانيد كه خدا آنچه را در آسمانها و آنچه را در زمين است می داند و خداست كه بر هر چيزى داناست

allah has made the ka`bah the sacred house, as an establishment for people; and the sacred month, and the offering, and the necklaces, in order that you know that allah has knowledge of all that is in the heavens and the earth; and that allah has knowledge of all things.

اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ وَأَنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ

بدانيد كه خدا سخت كيفر است و [بدانيد] كه خدا آمرزنده مهربان است

know that allah is stern in retribution, and that allah is the forgiver and the most merciful.

مَّا عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّ الْبَلاَغُ وَاللّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ

بر پيامبر [خدا وظيفه اى] جز ابلاغ [رسالت] نيست و خداوند آنچه را آشكار و آنچه را پوشيده می داريد می داند

the duty of the messenger is only the delivery (of the message). allah knows what you reveal and what you hide.

قُل لاَّ يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَالطَّيِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ فَاتَّقُواْ اللّهَ يَا أُوْلِي الأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

بگو پليد و پاك يكسان نيستند هر چند كثرت پليد[ها] تو را به شگفت آورد پس اى خردمندان از خدا پروا كنيد باشد كه رستگار شويد

say: `the evil and the good are not alike, even if the abundance of evil pleases you. have fear of allah, you who are possessed of minds, in order that you prosper. `

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَسْأَلُواْ عَنْ أَشْيَاء إِن تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ وَإِن تَسْأَلُواْ عَنْهَا حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ عَفَا اللّهُ عَنْهَا وَاللّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد از چيزهايى كه اگر براى شما آشكار گردد شما را اندوهناك می كند مپرسيد و اگر هنگامى كه قرآن نازل می شود در باره آنها سؤال كنيد براى شما روشن می شود خدا از آن [پرسشهاى بيجا] گذشت و خداوند آمرزنده بردبار است

believers, do not ask about things that if they appeared to you, would only upset you; but if you ask about them when the koran is being sent down, they shall be made plain to you. allah will pardon it; allah is forgiving, clement.

قَدْ سَأَلَهَا قَوْمٌ مِّن قَبْلِكُمْ ثُمَّ أَصْبَحُواْ بِهَا كَافِرِينَ

گروهى پيش از شما [نيز] از اين [گونه] پرسشها كردند آنگاه به سبب آن كافر شدند

a nation asked about them before you, and with it they became unbelievers.

مَا جَعَلَ اللّهُ مِن بَحِيرَةٍ وَلاَ سَآئِبَةٍ وَلاَ وَصِيلَةٍ وَلاَ حَامٍ وَلَكِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ يَفْتَرُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ وَأَكْثَرُهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ

خدا [چيزهاى ممنوعى از قبيل] بحيره و سائبه و وصيله و حام قرار نداده است ولى كسانى كه كفر ورزيدند بر خدا دروغ می بندند و بيشترشان تعقل نمی كنند

allah has not made cattle, a slit eared shecamel, nor a freely grazing shecamel, nor a shecamel that bore twins, nor an uncastrated camel (dedicated to idols), but those who disbelieve invent lies against allah. most of them do not understand.

وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْاْ إِلَى مَا أَنزَلَ اللّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ قَالُواْ حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءنَا أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ شَيْئًا وَلاَ يَهْتَدُونَ

و چون به آنان گفته شود به سوى آنچه خدا نازل كرده و به سوى پيامبر[ش] بياييد می گويند آنچه پدران خود را بر آن يافته ايم ما را بس است آيا هر چند پدرانشان چيزى نمی دانسته و هدايت نيافته بودند

when it is said to them: `come to that which allah has sent down, and to the messenger, ` they reply: `sufficient for us is what we have found our fathers upon, ` even though their fathers knew nothing and were not guided.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ عَلَيْكُمْ أَنفُسَكُمْ لاَ يَضُرُّكُم مَّن ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ إِلَى اللّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد به خودتان بپردازيد هر گاه شما هدايت يافتيد آن كس كه گمراه شده است به شما زيانى نمی رساند بازگشت همه شما به سوى خداست پس شما را از آنچه انجام می داديد آگاه خواهد كرد

believers, look after your own souls, he who goes astray cannot harm you if you are guided. you shall all return to allah, and he will inform you of what you have done.

يِا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَأَصَابَتْكُم مُّصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِن بَعْدِ الصَّلاَةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لاَ نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَلاَ نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللّهِ إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الآثِمِينَ

اى كسانى كه ايمان آورده ايد هنگامى كه يكى از شما را [نشانه هاى] مرگ دررسيد بايد از ميان خود دو عادل را در موقع وصيت به شهادت ميان خود فرا خوانيد يا اگر در سفر بوديد و مصيبت مرگ شما را فرا رسيد [و شاهد مسلمان نبود] دو تن از غير [همكيشان] خود را [به شهادت بطلبيد] و اگر [در صداقت آنان] شك كرديد پس از نماز آن دو را نگاه می داريد پس به خدا سوگند ياد می كنند كه ما اين [حق] را به هيچ قيمتى نمی فروشيم هر چند [پاى] خويشاوند [در كار] باشد و شهادت الهى را كتمان نمی كنيم كه [اگر كتمان حق كنيم] در اين صورت از گناهكاران خواهيم بود

believers, if you are traveling in the land and the affliction of death befalls you, at the bequeathing testimony shall be two just men from among you, or two others from other than you. you shall detain both after the prayer, and they shall swear by allah if you are doubtful: `we will not sell it for a price, even though it were a near kinsmen, nor will we hide the testimony of allah, because then we would surely be among the sinful. `

فَإِنْ عُثِرَ عَلَى أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْمًا فَآخَرَانِ يِقُومَانُ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الأَوْلَيَانِ فَيُقْسِمَانِ بِاللّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِن شَهَادَتِهِمَا وَمَا اعْتَدَيْنَا إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الظَّالِمِينَ

و اگر معلوم شد كه آن دو دستخوش گناه شده اند دو تن ديگر از كسانى كه بر آنان ستم رفته است و هر دو [به ميت] نزديكترند به جاى آن دو [شاهد قبلى] قيام كنند پس به خدا سوگند ياد می كنند كه گواهى ما قطعا از گواهى آن دو درست تر است و [از حق] تجاوز نكرده ايم چرا كه [اگر چنين كنيم] از ستمكاران خواهيم بود

but if it is discovered that both of them have been subject to sinning, then two others shall stand in their place, these being the nearest of those most concerned, and they shall swear by allah: `our testimony is truer than their testimony, and we have not transgressed, because then we would surely be among the harmdoers. `

ذَلِكَ أَدْنَى أَن يَأْتُواْ بِالشَّهَادَةِ عَلَى وَجْهِهَا أَوْ يَخَافُواْ أَن تُرَدَّ أَيْمَانٌ بَعْدَ أَيْمَانِهِمْ وَاتَّقُوا اللّهَ وَاسْمَعُواْ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ

اين [روش] براى اينكه شهادت را به صورت درست ادا كنند يا بترسند كه بعد از سوگندخوردنشان سوگندهايى [به وارثان ميت] برگردانده شود [به صواب] نزديكتر است و از خدا پروا داريد و [اين پندها را] بشنويد و خدا گروه فاسقان را هدايت نمی كند

so it is likelier that they will bear testimony in proper form, or else they will be afraid that oaths may be rejected after their oaths. fear allah, and listen; allah does not guide the people of the evildoers.

يَوْمَ يَجْمَعُ اللّهُ الرُّسُلَ فَيَقُولُ مَاذَا أُجِبْتُمْ قَالُواْ لاَ عِلْمَ لَنَا إِنَّكَ أَنتَ عَلاَّمُ الْغُيُوبِ

[ياد كن] روزى را كه خدا پيامبران را گرد می آورد پس می فرمايد چه پاسخى به شما داده شد می گويند ما را هيچ دانشى نيست تويى كه داناى رازهاى نهانى

on a day, allah will gather all the messengers and ask them: `how were you answered? ` they will reply: `we have no knowledge, you are the knower of the unseen. `

إِذْ قَالَ اللّهُ يَا عِيسى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَى وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدتُّكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَإِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي وَتُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ بِإِذْنِي وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوتَى بِإِذْنِي وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِنْهُمْ إِنْ هَذَا إِلاَّ سِحْرٌ مُّبِينٌ

[ياد كن] هنگامى را كه خدا فرمود اى عيسى پسر مريم نعمت مرا بر خود و بر مادرت به ياد آور آنگاه كه تو را به روح القدس تاييد كردم كه در گهواره [به اعجاز] و در ميانسالى [به وحى] با مردم سخن گفتى و آنگاه كه تو را كتاب و حكمت و تورات و انجيل آموختم و آنگاه كه به اذن من از گل [چيزى] به شكل پرنده می ساختى پس در آن می دميدى و به اذن من پرنده اى می شد و كور مادرزاد و پيس را به اذن من شفا می دادى و آنگاه كه مردگان را به اذن من [زنده از قبر] بيرون می آوردى و آنگاه كه [آسيب] بنی اسرائيل را هنگامى كه براى آنان حجتهاى آشكار آورده بودى از تو باز داشتم پس كسانى از آنان كه كافر شده بودند گفتند اين[ها چيزى] جز افسونى آشكار نيست

when allah said: `( prophet) jesus, son of mary, remember the favor upon you and on your mother; how i strengthened you with the holy spirit (gabriel), to speak to people in your cradle and of age (when he descends and dies); how i taught you the book and wisdom, the torah and the gospel; and how, by my permission, you fashioned from clay the likeness of a bird, and breathed into it so that, by my permission, it became a living bird. how, by my permission, you healed the blind man and the leper, and by my permission you brought the dead forth; and how i protected you from the children of israel when you brought them clear signs; whereupon the unbelievers among them said: "this is nothing but plain magic".

وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُواْ بِي وَبِرَسُولِي قَالُوَاْ آمَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ

و [ياد كن] هنگامى را كه به حواريون وحى كردم كه به من و فرستاده ام ايمان آوريد گفتند ايمان آورديم و گواه باش كه ما مسلمانيم

when i revealed to the disciples to believe in me and in my messenger they replied: "we believe, bear witness that we submit."

إِذْ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَن يُنَزِّلَ عَلَيْنَا مَآئِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ قَالَ اتَّقُواْ اللّهَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ

و [ياد كن] هنگامى را كه حواريون گفتند اى عيسى پسر مريم آيا پروردگارت می تواند از آسمان خوانى براى ما فرود آورد [عيسى] گفت اگر ايمان داريد از خدا پروا داريد

when the disciples said: `o (prophet) jesus, son of mary, can your lord send down to us a table from heaven? ` he replied: `have fear of allah, if you are believers. `

قَالُواْ نُرِيدُ أَن نَّأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَن قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ

گفتند می خواهيم از آن بخوريم و دلهاى ما آرامش يابد و بدانيم كه به ما راست گفته اى و بر آن از گواهان باشيم

`we wish to eat of it, ` they said, `so that we can satisfy our hearts and know that what you said to us is true, and that we become witnesses to it. `

قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَيْنَا مَآئِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِّأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِّنكَ وَارْزُقْنَا وَأَنتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ

عيسى پسر مريم گفت بار الها پروردگارا از آسمان خوانى بر ما فرو فرست تا عيدى براى اول و آخر ما باشد و نشانه اى از جانب تو و ما را روزى ده كه تو بهترين روزی دهندگانى

`allah, our lord, ` said (prophet) jesus, the son of mary, `send down upon us a table out of heaven, that shall be a festival for us the first and the last of us and a sign from you. and provide for us; you are the best of providers. `

قَالَ اللّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيْكُمْ فَمَن يَكْفُرْ بَعْدُ مِنكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لاَّ أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِّنَ الْعَالَمِينَ

خدا فرمود من آن را بر شما فرو خواهم فرستاد و[لى] هر كس از شما پس از آن انكار ورزد وى را [چنان] عذابى كنم كه هيچ يك از جهانيان را [آن چنان] عذاب نكرده باشم

allah replied: `i am sending it to you. but whoever of you disbelieves thereafter i shall punish him with a punishment that i do not punish anyone from the worlds. `

وَإِذْ قَالَ اللّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَأَنتَ قُلتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَهَيْنِ مِن دُونِ اللّهِ قَالَ سُبْحَانَكَ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أَقُولَ مَا لَيْسَ لِي بِحَقٍّ إِن كُنتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلاَ أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ إِنَّكَ أَنتَ عَلاَّمُ الْغُيُوبِ

و [ياد كن] هنگامى را كه خدا فرمود اى عيسى پسر مريم آيا تو به مردم گفتى من و مادرم را همچون دو خدا به جاى خداوند بپرستيد گفت منزهى تو مرا نزيبد كه [در باره خويشتن] چيزى را كه حق من نيست بگويم اگر آن را گفته بودم قطعا آن را می دانستى آنچه در نفس من است تو می دانى و آنچه در ذات توست من نمی دانم چرا كه تو خود داناى رازهاى نهانى

and when allah said: `( prophet) jesus, son of mary, did you ever say to the people: "take me and my mother for two gods, other than allah?" `exaltations to you, ` he said, `how could i say that to which i have no right? if i had said that, you would have surely known. you know what is in my self, but i do not know what is in yours. indeed, you are the knowledgeable of the unseen.

مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلاَّ مَا أَمَرْتَنِي بِهِ أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ وَكُنتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَّا دُمْتُ فِيهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنتَ أَنتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَأَنتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ

جز آنچه مرا بدان فرمان دادى [چيزى] به آنان نگفتم [گفته ام] كه خدا پروردگار من و پروردگار خود را عبادت كنيد و تا وقتى در ميانشان بودم بر آنان گواه بودم پس چون روح مرا گرفتى تو خود بر آنان نگهبان بودى و تو بر هر چيز گواهى

i spoke to them of nothing except that which you ordered me, that you worship allah, my lord and our lord. i witnessed them whilst living in their midst and ever since you took me to you, you have been the watcher over them. you are the witness of everything.

إِن تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ وَإِن تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

اگر عذابشان كنى آنان بندگان تواند و اگر بر ايشان ببخشايى تو خود توانا و حكيمى

if you punish them (for their disbelief), they surely are your subjects; and if you forgive them, surely you are the almighty, the wise. `

قَالَ اللّهُ هَذَا يَوْمُ يَنفَعُ الصَّادِقِينَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا رَّضِيَ اللّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ

خدا فرمود اين روزى است كه راستگويان را راستی شان سود بخشد براى آنان باغهايى است كه از زير [درختان] آن نهرها روان است هميشه در آن جاودانند خدا از آنان خشنود است و آنان [نيز] از او خشنودند اين است رستگارى بزرگ

allah will say: `this is the day the truthful shall benefit by their truthfulness. they shall live for ever in gardens underneath which rivers flow. allah is pleased with them, and they are pleased with him. that is the great winning. `

لِلّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا فِيهِنَّ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

فرمانروايى آسمانها و زمين و آنچه در آنهاست از آن خداست و او بر هر چيزى تواناست

to allah belongs the kingdom of the heavens and the earth and what is in them. he has power over all things.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

In the name of Allah, Most Gracious, Most Merciful

الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِم يَعْدِلُونَ

ستايش خدايى را كه آسمانها و زمين را آفريد و تاريكيها و روشنايى را پديد آورد با اين همه كسانى كه كفر ورزيده اند [غير او را] با پروردگار خود برابر می كنند

praise is due to allah, who has created the heavens and the earth and made darkness and light. yet the unbelievers make (others) equal with their lord.

هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلًا وَأَجَلٌ مُّسمًّى عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْتَرُونَ

اوست كسى كه شما را از گل آفريد آنگاه مدتى را [براى شما عمر] مقرر داشت و ا ج ل حتمى نزد اوست با اين همه [بعضى از] شما [در قدرت او] ترديد می كنيد

it is he who has created you from clay. he has decreed a term for you and another one set with him. yet you are still in doubt.

وَهُوَ اللّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَفِي الأَرْضِ يَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَجَهرَكُمْ وَيَعْلَمُ مَا تَكْسِبُونَ

و او در آسمانها و زمين خداست نهان و آشكار شما را می داند و آنچه را به دست می آوريد [نيز] می داند

he is allah in the heavens and earth. he has knowledge of all that you hide and all that you reveal. he knows what you earn.

وَمَا تَأْتِيهِم مِّنْ آيَةٍ مِّنْ آيَاتِ رَبِّهِمْ إِلاَّ كَانُواْ عَنْهَا مُعْرِضِينَ

و هيچ نشانه اى از نشانه هاى پروردگارشان به سويشان نمی آمد مگر آنكه از آن روى بر می تافتند

yet every time a sign comes to them from the signs of their lord, they turn away from it.

فَقَدْ كَذَّبُواْ بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءهُمْ فَسَوْفَ يَأْتِيهِمْ أَنبَاء مَا كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ

آنان حق را هنگامى كه به سويشان آمد تكذيب كردند پس به زودى [حقيقت] خبرهاى آنچه را كه به ريشخند می گرفتند به آنان خواهد رسيد

they belied the truth when it came to them, but there shall come to them news of that they were mocking.

أَلَمْ يَرَوْاْ كَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَبْلِهِم مِّن قَرْنٍ مَّكَّنَّاهُمْ فِي الأَرْضِ مَا لَمْ نُمَكِّن لَّكُمْ وَأَرْسَلْنَا السَّمَاء عَلَيْهِم مِّدْرَارًا وَجَعَلْنَا الأَنْهَارَ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَأَنْشَأْنَا مِن بَعْدِهِمْ قَرْنًا آخَرِينَ

آيا نديده اند كه پيش از آنان چه بسيار امتها را هلاك كرديم [امتهايى كه] در زمين به آنان امكاناتى داديم كه براى شما آن امكانات را فراهم نكرده ايم و [بارانهاى] آسمان را پى در پى بر آنان فرو فرستاديم و رودبارها از زير [شهرهاى] آنان روان ساختيم پس ايشان را به [سزاى] گناهانشان هلاك كرديم و پس از آنان نسلهاى ديگرى پديد آورديم

have they not seen how many generations we have destroyed before them whom we had established in the land in a way we never established you, sending down for them abundant water from the sky and made the rivers to flow underneath them? yet because they sinned, we destroyed them and raised up other generations after them.

وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ كِتَابًا فِي قِرْطَاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَيْدِيهِمْ لَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَذَا إِلاَّ سِحْرٌ مُّبِينٌ

و اگر مكتوبى نوشته بر كاغذ بر تو نازل می كرديم و آنان آن را با دستهاى خود لمس می كردند قطعا كافران می گفتند اين [چيزى] جز سحر آشكار نيست

had we sent down to you a book on parchment and they touched it with their own hands, those who disbelieved would say: `this is nothing but plain magic. `

وَقَالُواْ لَوْلا أُنزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ وَلَوْ أَنزَلْنَا مَلَكًا لَّقُضِيَ الأمْرُ ثُمَّ لاَ يُنظَرُونَ

و گفتند چرا فرشته اى بر او نازل نشده است و اگر فرشته اى فرود می آورديم قطعا كار تمام شده بود سپس مهلت نمی يافتند

they ask: `why has no angel been sent down to him? ` if we had sent down an angel, their fate would have been determined and they would never have been respited.

وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَكًا لَّجَعَلْنَاهُ رَجُلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَيْهِم مَّا يَلْبِسُونَ

و اگر او را فرشته اى قرار می داديم حتما وى را [به صورت] مردى در می آورديم و امر را همچنان بر آنان مشتبه می ساختيم

if we had made him an angel, we would have given him the resemblance of a man, and would have as such confused them with that in which they are already confused.

وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِّن قَبْلِكَ فَحَاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُواْ مِنْهُم مَّا كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ

و پيش از تو پيامبرانى به استهزا گرفته شدند پس آنچه را ريشخند می كردند گريبانگير ريشخندكنندگان ايشان گرديد

other messengers have been mocked before you. but those who scoffed at them were encompassed by that they had mocked. `

قُلْ سِيرُواْ فِي الأَرْضِ ثُمَّ انظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ

بگو در زمين بگرديد آنگاه بنگريد كه فرجام تكذيب كنندگان چگونه بوده است

say: `travel the land and see what was the fate of those who belied. `

قُل لِّمَن مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ قُل لِلّهِ كَتَبَ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لاَ رَيْبَ فِيهِ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ

بگو آنچه در آسمانها و زمين است از آن كيست بگو از آن خداست كه رحمت را بر خويشتن واجب گردانيده است يقينا شما را در روز قيامت كه در آن هيچ شكى نيست گرد خواهد آورد خودباختگان كسانی اند كه ايمان نمی آورند

say: `to whom belongs that which is in the heavens and the earth? ` say: `to allah. he has written for himself mercy, and will gather you on the day of resurrection in which there is no doubt. those who have lost their souls, they do not believe. `

وَلَهُ مَا سَكَنَ فِي اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

و آنچه در شب و روز آرام [و تكاپو] دارد از آن اوست و او شنواى داناست

his is whatever is at rest in the night and in the day. he is the hearing, the knowing.

قُلْ أَغَيْرَ اللّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَهُوَ يُطْعِمُ وَلاَ يُطْعَمُ قُلْ إِنِّيَ أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكَينَ

بگو آيا غير از خدا پديدآورنده آسمانها و زمين سرپرستى برگزينم و اوست كه خوراك می دهد و خوراك داده نمی شود بگو من مامورم كه نخستين كسى باشم كه اسلام آورده است و [به من فرمان داده شده كه] هرگز از مشركان مباش

say: `should i take any but allah for a guardian? he is the originator of the heavens and the earth. he feeds and is not fed. ` say: `i was commanded to be the first to submit to him. ` do not be one of the idolaters.

قُلْ إِنِّيَ أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ

بگو اگر به پروردگارم عصيان ورزم از عذاب روزى بزرگ می ترسم

say: `indeed i fear, if i should disobey my lord, the punishment of a great day. `

مَّن يُصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ

آن روز كسى كه [عذاب] از او برگردانده شود قطعا [خدا] بر او رحمت آورده و اين است همان رستگارى آشكار

from whomsoever it is averted on that day, he will have mercy on him; that is a clear triumph.

وَإِن يَمْسَسْكَ اللّهُ بِضُرٍّ فَلاَ كَاشِفَ لَهُ إِلاَّ هُوَ وَإِن يَمْسَسْكَ بِخَيْرٍ فَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدُيرٌ

و اگر خدا به تو زيانى برساند كسى جز او برطرف كننده آن نيست و اگر خيرى به تو برساند پس او بر هر چيزى تواناست

if allah visits you with affliction, none can remove it except he; and if he touches you with good, indeed, he has power over all things.

وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ

و اوست كه بر بندگان خويش چيره است و اوست حكيم آگاه

he is the conqueror over his worshipers. he is the wise, the aware.

قُلْ أَيُّ شَيْءٍ أَكْبَرُ شَهَادةً قُلِ اللّهِ شَهِيدٌ بِيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَذَا الْقُرْآنُ لأُنذِرَكُم بِهِ وَمَن بَلَغَ أَئِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللّهِ آلِهَةً أُخْرَى قُل لاَّ أَشْهَدُ قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنَّنِي بَرِيءٌ مِّمَّا تُشْرِكُونَ

بگو گواهى چه كسى از همه برتر است بگو خدا ميان من و شما گواه است و اين قرآن به من وحى شده تا به وسيله آن شما و هر كس را [كه اين پيام به او] برسد هشدار دهم آيا واقعا شما گواهى می دهيد كه در جنب خدا خدايان ديگرى است بگو من گواهى نمی دهم بگو او تنها معبودى يگانه است و بی ترديد من از آنچه شريك [او] قرار می دهيد بيزارم

say: `what thing is greatest in testimony? ` say: `allah is a witness between me and you. this koran has been revealed to me in order that i can warn you and all whom it reaches. do you indeed testify that there are gods other than allah? ` say: `i do not testify! ` say: `he is only one god, and i am quit of that which you associate. `

الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءهُمُ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ

كسانى كه كتاب [آسمانى] به آنان داده ايم همان گونه كه پسران خود را می شناسد او [=پيامبر] را می شناسد كسانى كه به خود زيان زده اند ايمان نمی آورند

those to whom we have given the book know him (prophet muhammad) as they know their own children. but those who have lost their own souls do not believe.

وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ إِنَّهُ لاَ يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ

و كيست ستمكارتر از آن كس كه بر خدا دروغ بسته يا آيات او را تكذيب نموده بى ترديد ستمكاران رستگار نمی شوند

who is more wicked than he who invents a lie about allah or belies his verses? the harmdoers shall never prosper.

وَيَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُواْ أَيْنَ شُرَكَآؤُكُمُ الَّذِينَ كُنتُمْ تَزْعُمُونَ

و [ياد كن] روزى را كه همه آنان را محشور می كنيم آنگاه به كسانى كه شرك آورده اند می گوييم كجايند شريكان شما كه [آنها را شريك خدا] می پنداشتيد

on the day when we gather them all together we shall say to the idolaters: `where are your partners now, those whom you claimed? `

ثُمَّ لَمْ تَكُن فِتْنَتُهُمْ إِلاَّ أَن قَالُواْ وَاللّهِ رَبِّنَا مَا كُنَّا مُشْرِكِينَ

آنگاه عذرشان جز اين نيست كه می گويند به خدا پروردگارمان سوگند كه ما مشرك نبوديم

then it was not their trial, but they will say: `by allah, our lord we have never been idolaters. `

انظُرْ كَيْفَ كَذَبُواْ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ

ببين چگونه به خود دروغ می گويند و آنچه برمی بافتند از ايشان ياوه شد

look how they lie against themselves, and how that which they were forging has gone astray from them!

وَمِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَن يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِن يَرَوْاْ كُلَّ آيَةٍ لاَّ يُؤْمِنُواْ بِهَا حَتَّى إِذَا جَآؤُوكَ يُجَادِلُونَكَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَذَآ إِلاَّ أَسَاطِيرُ الأَوَّلِينَ

و برخى از آنان به تو گوش فرا می دهند و[لى] ما بر دلهايشان پرده ها افكنده ايم تا آن را نفهمند و در گوشهايشان سنگينى [قرار داده ايم] و اگر هر معجزه اى را ببينند به آن ايمان نمی آورند تا آنجا كه وقتى نزد تو می آيند و با تو جدال می كنند كسانى كه كفر ورزيدند می گويند اين [كتاب] چيزى جز افسانه هاى پيشينيان نيست

some of them listen to you. but we have cast veils over their hearts lest they understand it and in their ears heaviness; and if they see every sign they do not believe in it. when they come to you they argue, the unbelievers say: `this is nothing but the tales of the ancient ones. `

وَهُمْ يَنْهَوْنَ عَنْهُ وَيَنْأَوْنَ عَنْهُ وَإِن يُهْلِكُونَ إِلاَّ أَنفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَ

و آنان [مردم را] از آن باز می دارند و [خود نيز] از آن دورى می كنند و[لى] جز خويشتن را به هلاكت نمی افكنند و نمی دانند

they forbid from it (the koran) and keep away from it. they destroy none except themselves, though they do not sense it.

وَلَوْ تَرَىَ إِذْ وُقِفُواْ عَلَى النَّارِ فَقَالُواْ يَا لَيْتَنَا نُرَدُّ وَلاَ نُكَذِّبَ بِآيَاتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ

و اى كاش [منكران را] هنگامى كه بر آتش عرضه می شوند می ديدى كه می گويند كاش بازگردانده می شديم و [ديگر] آيات پروردگارمان را تكذيب نمی كرديم و از مؤمنان می شديم

if you could see them when they are set before the fire! they will say: `would that we could return! then we would not belie the verses of our lord and would be believers. `

بَلْ بَدَا لَهُم مَّا كَانُواْ يُخْفُونَ مِن قَبْلُ وَلَوْ رُدُّواْ لَعَادُواْ لِمَا نُهُواْ عَنْهُ وَإِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ

[ولى چنين نيست] بلكه آنچه را پيش از اين نهان می داشتند براى آنان آشكار شده است و اگر هم بازگردانده شوند قطعا به آنچه از آن منع شده بودند برمی گردند و آنان دروغگويند

indeed, that which they concealed will appear to them. but if they were sent back, they would return to that which they have been forbidden. they are indeed liars.

وَقَالُواْ إِنْ هِيَ إِلاَّ حَيَاتُنَا الدُّنْيَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِينَ

و گفتند جز زندگى دنياى ما [زندگى ديگرى] نيست و برانگيخته نخواهيم شد

they say: `there is only but our present life; we shall not be resurrected. `

وَلَوْ تَرَى إِذْ وُقِفُواْ عَلَى رَبِّهِمْ قَالَ أَلَيْسَ هَذَا بِالْحَقِّ قَالُواْ بَلَى وَرَبِّنَا قَالَ فَذُوقُواْ العَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ

و اگر بنگرى هنگامى را كه در برابر پروردگارشان باز داشته می شوند [خدا] می فرمايد آيا اين حق نيست می گويند چرا سوگند به پروردگارمان [كه حق است] می فرمايد پس به [كيفر] آنكه كفر می ورزيديد اين عذاب را بچشيد

if you could see them when they are made to stand before their lord! he will say: `is this not the truth? ` `yes, by our lord` they will reply, and he will say: `taste then the punishment, for that which you disbelieved! `

قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَاء اللّهِ حَتَّى إِذَا جَاءتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قَالُواْ يَا حَسْرَتَنَا عَلَى مَا فَرَّطْنَا فِيهَا وَهُمْ يَحْمِلُونَ أَوْزَارَهُمْ عَلَى ظُهُورِهِمْ أَلاَ سَاء مَا يَزِرُونَ

كسانى كه لقاى الهى را دروغ انگاشتند قطعا زيان ديدند تا آنگاه كه قيامت بناگاه بر آنان دررسد می گويند اى دريغ بر ما بر آنچه در باره آن كوتاهى كرديم و آنان بار سنگين گناهانشان را به دوش می كشند چه بد است بارى كه می كشند

they are lost indeed, those who belied the meeting with allah. when the hour overtakes them suddenly, they will say: `alas, for us, that we neglected it! ` on their backs they shall be bearing their sinful loads; how evil is what they sin!

وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلاَّ لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَلَلدَّارُ الآخِرَةُ خَيْرٌ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ

و زندگى دنيا جز بازى و سرگرمى نيست و قطعا سراى بازپسين براى كسانى كه پرهيزگارى می كنند بهتر است آيا نمی انديشيد

the life of this world is but playing and an amusement. surely, the everlasting home is better for the cautious. will you not understand?

قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَيَحْزُنُكَ الَّذِي يَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لاَ يُكَذِّبُونَكَ وَلَكِنَّ الظَّالِمِينَ بِآيَاتِ اللّهِ يَجْحَدُونَ

به يقين می دانيم كه آنچه می گويند تو را سخت غمگين می كند در واقع آنان تو را تكذيب نمی كنند ولى ستمكاران آيات خدا را انكار می كنند

we know what they say saddens you. it is not you that they belie; but the harmdoers deny the verses of allah.

وَلَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِكَ فَصَبَرُواْ عَلَى مَا كُذِّبُواْ وَأُوذُواْ حَتَّى أَتَاهُمْ نَصْرُنَا وَلاَ مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِ اللّهِ وَلَقدْ جَاءكَ مِن نَّبَإِ الْمُرْسَلِينَ

و پيش از تو نيز پيامبرانى تكذيب شدند ولى بر آنچه تكذيب شدند و آزار ديدند شكيبايى كردند تا يارى ما به آنان رسيد و براى كلمات خدا هيچ تغييردهنده اى نيست و مسلما اخبار پيامبران به تو رسيده است

messengers indeed were belied before you, yet they became patient with that which they were belied, and were hurt until our help came to them. there is none to alter the words of allah; and there has already come to you some news of the messengers.

وَإِن كَانَ كَبُرَ عَلَيْكَ إِعْرَاضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَن تَبْتَغِيَ نَفَقًا فِي الأَرْضِ أَوْ سُلَّمًا فِي السَّمَاء فَتَأْتِيَهُم بِآيَةٍ وَلَوْ شَاء اللّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدَى فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِينَ

و اگر اعراض كردن آنان [از قرآن] بر تو گران است اگر می توانى نقبى در زمين يا نردبانى در آسمان بجويى تا معجزه اى [ديگر] برايشان بياورى [پس چنين كن] و اگر خدا می خواست قطعا آنان را بر هدايت گرد می آورد پس زنهار از نادانان مباش

if their turning away is hard upon you, seek if you can, a tunnel in the ground or a ladder to the sky by which you can bring them a sign. had allah willed, he would gather them to guidance. do not then be among the ignorant.

إِنَّمَا يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ وَالْمَوْتَى يَبْعَثُهُمُ اللّهُ ثُمَّ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ

تنها كسانى [دعوت تو را] اجابت می كنند كه گوش شنوا دارند و [اما] مردگان را خداوند [در قيامت] بر خواهد انگيخت سپس به سوى او بازگردانيده می شوند

those who listen will surely answer. as for the dead, allah will revive them. to him they shall return.

وَقَالُواْ لَوْلاَ نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِّن رَّبِّهِ قُلْ إِنَّ اللّهَ قَادِرٌ عَلَى أَن يُنَزِّلٍ آيَةً وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ

و گفتند چرا معجزه اى از جانب پروردگارش بر او نازل نشده است بگو بی ترديد خدا قادر است كه پديده اى شگرف فرو فرستد ليكن بيشتر آنان نمی دانند

they ask: `why has no sign been sent down to him from his lord? ` say: `allah is able to send down a sign. ` but most of them do not know.

وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِي الأَرْضِ وَلاَ طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلاَّ أُمَمٌ أَمْثَالُكُم مَّا فَرَّطْنَا فِي الكِتَابِ مِن شَيْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ

و هيچ جنبنده اى در زمين نيست و نه هيچ پرنده اى كه با دو بال خود پرواز می كند مگر آنكه آنها [نيز] گروه هايى مانند شما هستند ما هيچ چيزى را در كتاب [لوح محفوظ] فروگذار نكرده ايم سپس [همه] به سوى پروردگارشان محشور خواهند گرديد

there is no crawling creature on the earth, nor a bird that flies with its two wings, but they are nations like you. we have neglected nothing in the book. they shall all be gathered before their lord.

وَالَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا صُمٌّ وَبُكْمٌ فِي الظُّلُمَاتِ مَن يَشَإِ اللّهُ يُضْلِلْهُ وَمَن يَشَأْ يَجْعَلْهُ عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ

و كسانى كه آيات ما را دروغ پنداشتند در تاريكيها[ى كفر] كر و لالند هر كه را خدا بخواهد گمراهش می گذارد و هر كه را بخواهد بر راه راست قرارش می دهد

those who belie our verses are deaf and dumb, in darkness. allah leaves in error whom he will, and guides to the straight path whom he pleases.

قُلْ أَرَأَيْتُكُم إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَغَيْرَ اللّهِ تَدْعُونَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

بگو به نظر شما اگر عذاب خدا شما را دررسد يا رستاخيز شما را دريابد اگر راستگوييد كسى غير از خدا را می خوانيد

say: `do you see yourselves when the punishment of allah smites you or the hour overtakes you, will you call on any except allah, if you are truthful?

بَلْ إِيَّاهُ تَدْعُونَ فَيَكْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَيْهِ إِنْ شَاء وَتَنسَوْنَ مَا تُشْرِكُونَ

[نه] بلكه تنها او را می خوانيد و اگر او بخواهد رنج و بلا را از شما دور می گرداند و آنچه را شريك [او] می گردانيد فراموش می كنيد

no, on him alone you will call, and he will remove that for which you call upon him, if he will. then you will forget what you associate (with him).

وَلَقَدْ أَرْسَلنَآ إِلَى أُمَمٍ مِّن قَبْلِكَ فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ

و به يقين ما به سوى امتهايى كه پيش از تو بودند [پيامبرانى] فرستاديم و آنان را به تنگى معيشت و بيمارى دچار ساختيم تا به زارى و خاكسارى درآيند

before you we sent forth to other nations, and then seized them with misery and hardship so that they might humble themselves.

فَلَوْلا إِذْ جَاءهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُواْ وَلَكِن قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

پس چرا هنگامى كه عذاب ما به آنان رسيد تضرع نكردند ولى [حقيقت اين است كه] دلهايشان سخت شده و شيطان آنچه را انجام می دادند برايشان آراسته است

if only they humbled themselves when our scourge overtook them! but their hearts were hardened, and satan decorated to them what they were doing.

فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّى إِذَا فَرِحُواْ بِمَا أُوتُواْ أَخَذْنَاهُم بَغْتَةً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ

پس چون آنچه را كه بدان پند داده شده بودند فراموش كردند درهاى هر چيزى [از نعمتها] را بر آنان گشوديم تا هنگامى كه به آنچه داده شده بودند شاد گرديدند ناگهان [گريبان] آنان را گرفتيم و يكباره نوميد شدند

and when they had forgotten that with which they have been admonished, we opened the gates of everything to them, until just as they were rejoicing in what they were given, we suddenly seized them and they were in utter despair.

فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ وَالْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

پس ريشه آن گروهى كه ستم كردند بركنده شد و ستايش براى خداوند پروردگار جهانيان است

as such the harmdoers were annihilated. praise be to allah, lord of the worlds!

قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلَى قُلُوبِكُم مَّنْ إِلَهٌ غَيْرُ اللّهِ يَأْتِيكُم بِهِ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ

بگو به نظر شما اگر خدا شنوايى شما و ديدگانتان را بگيرد و بر دلهايتان مهر نهد آيا غير از خدا كدام معبودى است كه آن را به شما بازپس دهد بنگر چگونه آيات [خود] را [گوناگون] بيان می كنيم سپس آنان روى برمی تابند

say: `what would you see if allah took away your hearing and your sight, and set a seal upon your hearts, who is a god, other than allah, to bring it back to you? ` look how we make plain to them our verses, and yet they turn away.

قُلْ أَرَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ يُهْلَكُ إِلاَّ الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ

بگو به نظر شما اگر عذاب خدا ناگهان يا آشكارا به شما برسد آيا جز گروه ستمگران [كسى] هلاك خواهد شد

say: `what do you see yourselves then, if the punishment of allah overtook you suddenly or openly, would any perish but the harmdoing nation? `

وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلاَّ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ فَمَنْ آمَنَ وَأَصْلَحَ فَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ

و ما پيامبران [خود] را جز بشارتگر و هشداردهنده نمی فرستيم پس كسانى كه ايمان آورند و نيكوكارى كنند بيمى بر آنان نيست و اندوهگين نخواهند شد

we send forth our messengers only to give glad tidings to mankind and to warn them. those who believe and mend their ways shall have nothing to fear or to be saddened.

وَالَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا يَمَسُّهُمُ الْعَذَابُ بِمَا كَانُواْ يَفْسُقُونَ

و كسانى كه آيات ما را دروغ انگاشتند به [سزاى] آنكه نافرمانى می كردند عذاب به آنان خواهد رسيد

but those who belie our verses, punishment shall touch them for their misdeeds.

قُل لاَّ أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَآئِنُ اللّهِ وَلا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَلا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّي مَلَكٌ إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ مَا يُوحَى إِلَيَّ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الأَعْمَى وَالْبَصِيرُ أَفَلاَ تَتَفَكَّرُونَ

بگو به شما نمی گويم گنجينه هاى خدا نزد من است و غيب نيز نمی دانم و به شما نمی گويم كه من فرشته ام جز آنچه را كه به سوى من وحى می شود پيروى نمی كنم بگو آيا نابينا و بينا يكسان است آيا تفكر نمی كنيد

say: `i do not tell you that i have the treasuries of allah or know the unseen, nor do i claim to be an angel. i follow only that which is revealed to me. ` say: `are the blind and the seeing alike? will you not think? `

وَأَنذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَن يُحْشَرُواْ إِلَى رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُم مِّن دُونِهِ وَلِيٌّ وَلاَ شَفِيعٌ لَّعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ

و به وسيله اين [قرآن] كسانى را كه بيم دارند كه به سوى پروردگارشان محشور شوند هشدار ده [چرا] كه غير او براى آنها يار و شفيعى نيست باشد كه پروا كنند

and warn with it those who fear to be brought before their lord that they have no guardian or intercessor, other than allah, in order that they are cautious.

وَلاَ تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِم مِّن شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِم مِّن شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ

و كسانى را كه پروردگار خود را بامدادان و شامگاهان می خوانند در حالى كه خشنودى او را می خواهند مران از حساب آنان چيزى بر عهده تو نيست و از حساب تو [نيز] چيزى بر عهده آنان نيست تا ايشان را برانى و از ستمكاران باشى

do not drive away those who call on their lord morning and evening, seeking only his face. nothing of their account falls upon you, and nothing of your account falls upon them, that you should drive them away and so become one of the harmdoers.

وَكَذَلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لِّيَقُولواْ أَهَؤُلاء مَنَّ اللّهُ عَلَيْهِم مِّن بَيْنِنَا أَلَيْسَ اللّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ

و بدين گونه ما برخى از آنان را به برخى ديگر آزموديم تا بگويند آيا اينانند كه از ميان ما خدا بر ايشان منت نهاده است آيا خدا به [حال] سپاسگزاران داناتر نيست

as such we have made some of them a means for testing others, so that they should say: `are those whom allah favors amongst us? ` but does not allah best know the thankful?

وَإِذَا جَاءكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلاَمٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَن عَمِلَ مِنكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ

و چون كسانى كه به آيات ما ايمان دارند نزد تو آيند بگو درود بر شما پروردگارتان رحمت را بر خود مقرر كرده كه هر كس از شما به نادانى كار بدى كند و آنگاه به توبه و صلاح آيد پس وى آمرزنده مهربان است

when those who believe in our verses come to you, say: `peace be upon you. your lord has decreed mercy on himself, if any one of you commits evil through ignorance, and then repents, and mends his ways, then he is forgiving, the most merciful. `

وَكَذَلِكَ نفَصِّلُ الآيَاتِ وَلِتَسْتَبِينَ سَبِيلُ الْمُجْرِمِينَ

و اين گونه آيات [خود] را به روشنى بيان می كنيم تا راه و رسم گناهكاران روشن شود

as such we make plain our verses, so that the path of the wicked will be clear.

قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ قُل لاَّ أَتَّبِعُ أَهْوَاءكُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُهْتَدِينَ

بگو من نهى شده ام كه كسانى را كه شما غير از خدا می خوانيد بپرستم بگو من از هوسهاى شما پيروى نمی كنم و گر نه گمراه شوم و از راه يافتگان نباشم

say: `i am forbidden to worship whom you call upon instead of allah. ` say: `i will not yield to your wishes, for then i should have strayed and should not be of those guided. `

قُلْ إِنِّي عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّي وَكَذَّبْتُم بِهِ مَا عِندِي مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلّهِ يَقُصُّ الْحَقَّ وَهُوَ خَيْرُ الْفَاصِلِينَ

بگو من از جانب پروردگارم دليل آشكارى [همراه] دارم و[لى] شما آن را دروغ پنداشتيد [و] آنچه را به شتاب خواستار آنيد در اختيار من نيست فرمان جز به دست خدا نيست كه حق را بيان می كند و او بهترين داوران است

say: `i am upon a clear proof from my lord, yet you belie him. i do not have that which you seek to hasten; judgement is for allah alone. he narrates the truth and he is the best of deciders. `

قُل لَّوْ أَنَّ عِندِي مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ لَقُضِيَ الأَمْرُ بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَاللّهُ أَعْلَمُ بِالظَّالِمِينَ

بگو اگر آنچه را با شتاب خواستار آنيد نزد من بود قطعا ميان من و شما كار به انجام رسيده بود و خدا به [حال] ستمكاران داناتر است

say: `if what you seek to hasten were with me, the matter between you and me would be decided, and allah knows very well the harmdoers. `

وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلاَّ يَعْلَمُهَا وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ

و كليدهاى غيب تنها نزد اوست جز او [كسى] آن را نمی داند و آنچه در خشكى و درياست می داند و هيچ برگى فرو نمی افتد مگر [اينكه] آن را می داند و هيچ دانه اى در تاريكيهاى زمين و هيچ تر و خشكى نيست مگر اينكه در كتابى روشن [ثبت] است

with him are the keys of the unseen, none knows them but he. he knows that which is in the land and sea. no leaf falls except he knows it, and there is no grain in the darkness of the earth, fresh or withered, but is recorded in a clear book.

وَهُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُم بِاللَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا جَرَحْتُم بِالنَّهَارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيهِ لِيُقْضَى أَجَلٌ مُّسَمًّى ثُمَّ إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ يُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ

و اوست كسى كه شبانگاه روح شما را [به هنگام خواب] می گيرد و آنچه را در روز به دست آورده ايد می داند سپس شما را در آن بيدار می كند تا هنگامى معين به سر آيد آنگاه ازگشت شما به سوى اوست سپس شما را به آنچه انجام می داده ايد آگاه خواهد كرد

it is he who makes you to die by night, knowing what you have gained by day, and then resurrects you so that an ordained term is realized. to him you shall return, and he will tell you of what you have been doing.

وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَيُرْسِلُ عَلَيْكُم حَفَظَةً حَتَّىَ إِذَا جَاء أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنَا وَهُمْ لاَ يُفَرِّطُونَ

و اوست كه بر بندگانش قاهر [و غالب] است و نگهبانانى بر شما می فرستد تا هنگامى كه يكى از شما را مرگ فرا رسد فرشتگان ما جانش بستانند در حالى كه كوتاهى نمی كنند

he is the conqueror over his worshipers. he sends forth guardians who watch over you until death comes to one of you, when our messengers take him, and they are not neglectful.

ثُمَّ رُدُّواْ إِلَى اللّهِ مَوْلاَهُمُ الْحَقِّ أَلاَ لَهُ الْحُكْمُ وَهُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِينَ

آنگاه به سوى خداوند مولاى بحقشان برگردانيده شوند آگاه باشيد كه داورى از آن اوست و او سريعترين حسابرسان است

then, they are returned to allah their guardian, the true. surely, the judgement is for him, he is the swiftest of reckoners. `

قُلْ مَن يُنَجِّيكُم مِّن ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً لَّئِنْ أَنجَانَا مِنْ هَذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ

بگو چه كسى شما را از تاريكيهاى خشكى و دريا می رهاند در حالى كه او را به زارى و در نهان می خوانيد كه اگر ما را از اين [مهلكه] برهاند البته از سپاسگزاران خواهيم بود

say: `who saves you from the darkness of the land and sea, when you call out to him humbly and in secret, (saying:) "if you save us from this, we will be among the thankful."

قُلِ اللّهُ يُنَجِّيكُم مِّنْهَا وَمِن كُلِّ كَرْبٍ ثُمَّ أَنتُمْ تُشْرِكُونَ

بگو خداست كه شما را از آن [تاريكيها] و از هر اندوهى می رهاند باز شما شرك می ورزيد

say: `allah saves you from them, and from all afflictions. then, you associate (with him). `

قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ

بگو او تواناست كه از بالاى سرتان يا از زير پاهايتان عذابى بر شما بفرستد يا شما را گروه گروه به هم اندازد [و دچار تفرقه سازد] و عذاب بعضى از شما را به بعضى [ديگر] بچشاند بنگر چگونه آيات [خود] را گوناگون بيان می كنيم باشد كه آنان بفهمند

say: `he is able to send forth upon you punishment from above you or beneath your feet, or to divide you into discordant factions, and to make some of you taste the affliction of the other. ` look how we make plain our verses, in order that they understand.

وَكَذَّبَ بِهِ قَوْمُكَ وَهُوَ الْحَقُّ قُل لَّسْتُ عَلَيْكُم بِوَكِيلٍ

و قوم تو آن [=قرآن] را دروغ شمردند در حالى كه آن بر حق است بگو من بر شما نگهبان نيستم

your nation has belied it (the koran), although it is the truth. say: `i am not a guardian over you.

لِّكُلِّ نَبَإٍ مُّسْتَقَرٌّ وَسَوْفَ تَعْلَمُونَ

براى هر خبرى هنگام [وقوع] است و به زودى خواهيد دانست

every news has its appointed time; you will surely know. `

وَإِذَا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آيَاتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ وَإِمَّا يُنسِيَنَّكَ الشَّيْطَانُ فَلاَ تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ

و چون ببينى كسانى [به قصد تخطئه] در آيات ما فرو می روند از ايشان روى برتاب تا در سخنى غير از آن درآيند و اگر شيطان تو را [در اين باره] به فراموشى انداخت پس از توجه [ديگر] با قوم ستمكار منشين

when you see those who plunge (scoffing) into our verses, withdraw from them till they plunge into some other talk. if satan causes you to forget, leave the wrongdoing people as soon as you remember.

وَمَا عَلَى الَّذِينَ يَتَّقُونَ مِنْ حِسَابِهِم مِّن شَيْءٍ وَلَكِن ذِكْرَى لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ

و چيزى از حساب آنان [=ستمكاران] بر عهده كسانى كه پروا[ى خدا] دارند نيست ليكن تذكر دادن [لازم] است باشد كه [از استهزا] پرهيز كنند

those who are cautious are not accountable for them in anything, but it is a reminder in order that they be cautious.

وَذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَهُمْ لَعِبًا وَلَهْوًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَذَكِّرْ بِهِ أَن تُبْسَلَ نَفْسٌ بِمَا كَسَبَتْ لَيْسَ لَهَا مِن دُونِ اللّهِ وَلِيٌّ وَلاَ شَفِيعٌ وَإِن تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لاَّ يُؤْخَذْ مِنْهَا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ أُبْسِلُواْ بِمَا كَسَبُواْ لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِيمٍ وَعَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُواْ يَكْفُرُونَ

و كسانى را كه دين خود را به بازى و سرگرمى گرفتند و زندگى دنيا آنان را فريفته است رها كن و [مردم را] به وسيله اين [قرآن] اندرز ده مبادا كسى به [كيفر] آنچه كسب كرده به هلاكت افتد در حالى كه براى او در برابر خدا يارى و شفاعتگرى نباشد و اگر [براى رهايى خود] هر گونه فديه اى دهد از او پذيرفته نگردد اينانند كه به [سزاى] آنچه كسب كرده اند به هلاكت افتاده اند و به [كيفر] آنكه كفر می ورزيدند شرابى از آب جوشان و عذابى پر درد خواهند داشت

avoid those who take their religion as playing and an amusement and are seduced by the life of this world. admonish them hereby lest a soul be taken by what it has gained, for it has no guardian or intercessor before allah, and though it offers every ransom, it shall not be taken from it. those are they who are taken for that which they earned. for them a drink of boiling water, a stern punishment for their disbelief.

قُلْ أَنَدْعُو مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ يَنفَعُنَا وَلاَ يَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَى أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللّهُ كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّيَاطِينُ فِي الأَرْضِ حَيْرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ يَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَى اللّهِ هُوَ الْهُدَىَ وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ

بگو آيا به جاى خدا چيزى را بخوانيم كه نه سودى به ما می رساند و نه زيانى و آيا پس از اينكه خدا ما را هدايت كرده از عقيده خود بازگرديم مانند كسى كه شيطانها او را در بيابان از راه به در برده اند و حيران [بر جاى مانده] است براى او يارانى است كه وى را به سوى هدايت می خوانند كه به سوى ما بيا بگو هدايت خداست كه هدايت [واقعى] است و دستور يافته ايم كه تسليم پروردگار جهانيان باشيم

say: `are we to call, other than allah, what can neither help nor harm us? are we to turn on our heels after allah has guided us like him, who, being bewitched by devils, blunders aimlessly in the earth, although his friends call him to the guidance, (saying) `come to us! ` say: `the guidance of allah is the guidance. we are commanded to submit to the lord of the worlds,

وَأَنْ أَقِيمُواْ الصَّلاةَ وَاتَّقُوهُ وَهُوَ الَّذِيَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ

و اينكه نماز برپا داريد و از او بترسيد و هم اوست كه نزد وى محشور خواهيد گرديد

and to establish prayer, and fear him. before him you shall all be assembled. `

وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ بِالْحَقِّ وَيَوْمَ يَقُولُ كُن فَيَكُونُ قَوْلُهُ الْحَقُّ وَلَهُ الْمُلْكُ يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّوَرِ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ

و او كسى است كه آسمانها و زمين را به حق آفريد و هر گاه كه می گويد باش بی درنگ موجود شود سخنش راست است و روزى كه در صور دميده شود فرمانروايى از آن اوست داننده غيب و شهود است و اوست حكيم آگاه

it was he who created the heavens and the earth in truth. on the day when he says: `be, ` it shall be. his word is the truth. his shall be the kingdom on the day when the horn is blown. the knower of the unseen and the visible, and he is the wise, the aware.

وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ لأَبِيهِ آزَرَ أَتَتَّخِذُ أَصْنَامًا آلِهَةً إِنِّي أَرَاكَ وَقَوْمَكَ فِي ضَلاَلٍ مُّبِينٍ

و [ياد كن] هنگامى را كه ابراهيم به پدر خود آزر گفت آيا بتان را خدايان [خود] می گيرى من همانا تو و قوم تو را در گمراهى آشكارى می بينم

(and remember) when abraham said to his father azar: `will you take idols for gods, surely i see you and your people are in clear error. `

وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ

و اين گونه ملكوت آسمانها و زمين را به ابراهيم نمايانديم تا از جمله يقين كنندگان باشد

and so we showed abraham the kingdom of the heavens and the earth, so that he might be of those who are certain.

فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ رَأَى كَوْكَبًا قَالَ هَذَا رَبِّي فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لا أُحِبُّ الآفِلِينَ

پس چون شب بر او پرده افكند ستاره اى ديد گفت اين پروردگار من است و آنگاه چون غروب كرد گفت غروب كنندگان را دوست ندارم

when night drew over him, he saw a planet. `this, ` he said: `is surely my lord. ` but when it set he said: `i do not like the setting ones. `

فَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بَازِغًا قَالَ هَذَا رَبِّي فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لَئِن لَّمْ يَهْدِنِي رَبِّي لأكُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّالِّينَ

و چون ماه را در حال طلوع ديد گفت اين پروردگار من است آنگاه چون ناپديد شد گفت اگر پروردگارم مرا هدايت نكرده بود قطعا از گروه گمراهان بودم

when he saw the rising moon, he said: `this is my lord. ` but when it set, he said: `if my lord does not guide me, i shall surely be amongst the astray nation. `

فَلَمَّا رَأَى الشَّمْسَ بَازِغَةً قَالَ هَذَا رَبِّي هَذَآ أَكْبَرُ فَلَمَّا أَفَلَتْ قَالَ يَا قَوْمِ إِنِّي بَرِيءٌ مِّمَّا تُشْرِكُونَ

پس چون خورشيد را برآمده ديد گفت اين پروردگار من است اين بزرگتر است و هنگامى كه افول كرد گفت اى قوم من من از آنچه [براى خدا] شريك می سازيد بيزارم

then, when he saw the sun rise, shining, he said: `this must be my lord, it is larger. ` but when it set, he said: `o nation i am quit of what you associate (with allah, the creator),

إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ حَنِيفًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ

من از روى اخلاص پاكدلانه روى خود را به سوى كسى گردانيدم كه آسمانها و زمين را پديد آورده است و من از مشركان نيستم

i have turned my face to him who has created the heavens and the earth, uprightly, and i am not among the idolaters. `

وَحَآجَّهُ قَوْمُهُ قَالَ أَتُحَاجُّونِّي فِي اللّهِ وَقَدْ هَدَانِ وَلاَ أَخَافُ مَا تُشْرِكُونَ بِهِ إِلاَّ أَن يَشَاءَ رَبِّي شَيْئًا وَسِعَ رَبِّي كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا أَفَلاَ تَتَذَكَّرُونَ

و قومش با او به ستيزه پرداختند گفت آيا با من در باره خدا محاجه می كنيد و حال آنكه او مرا راهنمايى كرده است و من از آنچه شريك او می سازيد بيمى ندارم مگر آنكه پروردگارم چيزى بخواهد علم پروردگارم به هر چيزى احاطه يافته است پس آيا متذكر نمی شويد

his nation argued with him. he said: `will you argue with me about allah, indeed he guided me! except by his will, i do not fear those you associate with him. my lord embraces all things in knowledge, will you not remember?

وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلاَ تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُم بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالأَمْنِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ

و چگونه از آنچه شريك [خدا] می گردانيد بترسم با آنكه شما خود از اينكه چيزى را شريك خدا ساخته ايد كه [خدا] دليلى در باره آن بر شما نازل نكرده است نمی هراسيد پس اگر می دانيد كدام يك از [ما] دو دسته به ايمنى سزاوارتر است

and how should i fear what you have associated when you yourselves are not afraid that you have associated with allah that which he did not send down for it upon you an authority. which of the two parties is more deserving of safety, if you know?

الَّذِينَ آمَنُواْ وَلَمْ يَلْبِسُواْ إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُوْلَئِكَ لَهُمُ الأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ

كسانى كه ايمان آورده و ايمان خود را به شرك نيالوده اند آنان راست ايمنى و ايشان راه يافتگانند

those who believe and have not confounded their belief with harm security belongs to them; and they are guided. `

وَتِلْكَ حُجَّتُنَا آتَيْنَاهَا إِبْرَاهِيمَ عَلَى قَوْمِهِ نَرْفَعُ دَرَجَاتٍ مَّن نَّشَاء إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ

و آن حجت ما بود كه به ابراهيم در برابر قومش داديم درجات هر كس را كه بخواهيم فرا می بريم زيرا پروردگار تو حكيم داناست

such is the argument that we gave abraham against his nation. we raise whom we will to an exalted rank. your lord is wise, knowing.

وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ كُلاًّ هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِن قَبْلُ وَمِن ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ

و به او اسحاق و يعقوب را بخشيديم و همه را به راه راست درآورديم و نوح را از پيش راه نموديم و از نسل او داوود و سليمان و ايوب و يوسف و موسى و هارون را [هدايت كرديم] و اين گونه نيكوكاران را پاداش می دهيم

we gave him isaac and jacob and guided both; and we guided noah before them, among his descendants were david and solomon, job, joseph, moses and aaron as such, we recompense the gooddoers,

وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِّنَ الصَّالِحِينَ

و زكريا و يحيى و عيسى و الياس را كه همه از شايستگان بودند

and (prophets) zachariah, john, jesus and elias, each was of the righteous,

وَإِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطًا وَكُلاًّ فضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِينَ

و اسماعيل و يسع و يونس و لوط كه جملگى را بر جهانيان برترى داديم

and ishmael, elisha, jonah and lot. each we preferred above the worlds,

وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ وَاجْتَبَيْنَاهُمْ وَهَدَيْنَاهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ

و از پدران و فرزندان و برادرانشان برخى را [بر جهانيان برترى داديم] و آنان را برگزيديم و به راه راست راهنمايى كرديم

as we did their fathers, their descendants, and their brothers. we chose them and guided them to a straight path.

ذَلِكَ هُدَى اللّهِ يَهْدِي بِهِ مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَلَوْ أَشْرَكُواْ لَحَبِطَ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

اين هدايت خداست كه هر كس از بندگانش را بخواهد بدان هدايت می كند و اگر آنان شرك ورزيده بودند قطعا آن چه انجام می دادند از دستشان می رفت

such is the guidance of allah by it he guides whom he will of his worshipers. had they associated (others with him), their labors would have indeed been annulled.

أُوْلَئِكَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ فَإِن يَكْفُرْ بِهَا هَؤُلاء فَقَدْ وَكَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَّيْسُواْ بِهَا بِكَافِرِينَ

آنان كسانى بودند كه كتاب و داورى و نبوت بديشان داديم و اگر اينان [=مشركان] بدان كفر ورزند بی گمان گروهى [ديگر] را بر آن گماريم كه بدان كافر نباشند

those, we have given them the book, judgment, and prophethood. if these disbelieve it, we have entrusted it to others who do not disbelieve in it.

أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ قُل لاَّ أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرَى لِلْعَالَمِينَ

اينان كسانى هستند كه خدا هدايتشان كرده است پس به هدايت آنان اقتدا كن بگو من از شما هيچ مزدى بر اين [رسالت] نمی طلبم اين [قرآن] جز تذكرى براى جهانيان نيست

those were whom allah guided. follow then their guidance and say: `i do not ask you a wage for it. surely, it is a reminder to the worlds. `

وَمَا قَدَرُواْ اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُواْ مَا أَنزَلَ اللّهُ عَلَى بَشَرٍ مِّن شَيْءٍ قُلْ مَنْ أَنزَلَ الْكِتَابَ الَّذِي جَاء بِهِ مُوسَى نُورًا وَهُدًى لِّلنَّاسِ تَجْعَلُونَهُ قَرَاطِيسَ تُبْدُونَهَا وَتُخْفُونَ كَثِيرًا وَعُلِّمْتُم مَّا لَمْ تَعْلَمُواْ أَنتُمْ وَلاَ آبَاؤُكُمْ قُلِ اللّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِي خَوْضِهِمْ يَلْعَبُونَ

و آنگاه كه [يهوديان] گفتند خدا چيزى بر بشرى نازل نكرده بزرگى خدا را چنانكه بايد نشناختند بگو چه كسى آن كتابى را كه موسى آورده است نازل كرده [همان كتابى كه] براى مردم روشنايى و رهنمود است [و] آن را به صورت طومارها درمی آوريد [آنچه را] از آن [می خواهيد] آشكار و بسيارى را پنهان می كنيد در صورتى كه چيزى كه نه شما می دانستيد و نه پدرانتان [به وسيله آن] به شما آموخته شد بگو خدا [همه را فرستاده] آنگاه بگذار تا در ژرفاى [باطل] خود به بازى [سرگرم] شوند

they have not valued allah with his true value, when they said `allah has never sent down anything to a mortal. ` say: `who, then sent down the book which moses brought, a light and guidance for people? you put it on to parchments, revealing them and hiding much, you have now been taught what neither you nor your fathers knew before! ` say: `allah. ` then leave them, playing in their plunging.

وَهَذَا كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ مُّصَدِّقُ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلِتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَهُمْ عَلَى صَلاَتِهِمْ يُحَافِظُونَ

و اين خجسته كتابى است كه ما آن را فرو فرستاديم [و] كتابهايى را كه پيش از آن آمده تصديق می كند و براى اينكه [مردم]ام القرى [=مكه] و كسانى را كه پيرامون آنند هشدار دهى و كسانى كه به آخرت ايمان می آورند به آن [قرآن نيز] ايمان می آورند و آنان بر نمازهاى خود مراقبت می كنند

and this is a blessed book which we have sent down, confirming what came before it, in order that you warn the mother of the villages (mecca) and those who (live) around it. those who believe in the everlasting life believe in it and preserve their prayers.

وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ قَالَ أُوْحِيَ إِلَيَّ وَلَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ وَمَن قَالَ سَأُنزِلُ مِثْلَ مَا أَنَزلَ اللّهُ وَلَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ فِي غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلآئِكَةُ بَاسِطُواْ أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُواْ أَنفُسَكُمُ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَكُنتُمْ عَنْ آيَاتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ

و كيست ستمكارتر از آن كس كه بر خدا دروغ می بندد يا می گويد به من وحى شده در حالى كه چيزى به او وحى نشده باشد و آن كس كه می گويد به زودى نظير آنچه را خدا نازل كرده است نازل می كنم و كاش ستمكاران را در گردابهاى مرگ می ديدى كه فرشتگان [به سوى آنان] دستهايشان را گشوده اند [و نهيب می زنند] جانهايتان را بيرون دهيد امروز به [سزاى] آنچه بناحق بر خدا دروغ می بستيد و در برابر آيات او تكبر می كرديد به عذاب خواركننده كيفر می يابيد

who is more harmful than he who invents a lie about allah, or says: "it has been revealed to me," when nothing has been revealed to him? or he who says: `i will send down the like of what allah has sent down! ` would that you could see the harmdoers when death overwhelms them! with hands outstretched, the angels (will say): `yield up your souls. you shall be recompensed with a humiliating punishment this day, for you have said of allah what is untrue and you grew proud against his verses.

وَلَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَى كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَتَرَكْتُم مَّا خَوَّلْنَاكُمْ وَرَاء ظُهُورِكُمْ وَمَا نَرَى مَعَكُمْ شُفَعَاءكُمُ الَّذِينَ زَعَمْتُمْ أَنَّهُمْ فِيكُمْ شُرَكَاء لَقَد تَّقَطَّعَ بَيْنَكُمْ وَضَلَّ عَنكُم مَّا كُنتُمْ تَزْعُمُونَ

و همان گونه كه شما را نخستين بار آفريديم [اكنون نيز] تنها به سوى ما آمده ايد و آنچه را به شما عطا كرده بوديم پشت سر خود نهاده ايد و شفيعانى را كه در [كار] خودتان شريكان [خدا] می پنداشتيد با شما نمی بينيم به يقين پيوند ميان شما بريده شده و آنچه را كه می پنداشتيد از دست شما رفته است

now you have returned to us, alone, as we created you at first, leaving behind all that we have bestowed on you. nor do we see with you your intercessors, those whom you asserted to be your associates. the ties which bound you are broken, and that which you asserted has gone astray from you. `

إِنَّ اللّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَى يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ذَلِكُمُ اللّهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ

خدا شكافنده دانه و هسته است زنده را از مرده و مرده را از زنده بيرون می آورد چنين ست خداى شما پس چگونه [از حق] منحرف می شويد

it is allah who splits the grain and the datestone. he brings forth the living from the dead, and the dead from the living. so, that is allah; how then are you perverted?

فَالِقُ الإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ

[هموست كه] شكافنده صبح است و شب را براى آرامش و خورشيد و ماه را وسيله حساب قرار داده اين اندازه گيرى آن تواناى داناست

he splits the sky into dawn. he has ordained the night for rest and the sun, and the moon for reckoning. such is the ordinance of the almighty, the knowing.

وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُواْ بِهَا فِي ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ

و اوست كسى كه ستارگان را براى شما قرار داده تا به وسيله آنها در تاريكيهاى خشكى و دريا راه يابيد به يقين ما دلايل [خود] را براى گروهى كه می دانند به روشنى بيان كرده ايم

it is he who has created for you the stars, so that you can be guided by them in the darkness of land and sea. we have made plain our verses to a nation who know.

وَهُوَ الَّذِيَ أَنشَأَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَمُسْتَوْدَعٌ قَدْ فَصَّلْنَا الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَفْقَهُونَ

و او همان كسى است كه شما را از يك تن پديد آورد پس [براى شما] قرارگاه و محل امانتى [مقرر كرد] بی ترديد ما آيات [خود] را براى مردمى كه می فهمند به روشنى بيان كرده ايم

it is he who originated you from one soul, then a lodging (place), and then a repository. we have made plain the verses to a nation that understands.

وَهُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ كُلِّ شَيْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُّخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُّتَرَاكِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِن طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِيَةٌ وَجَنَّاتٍ مِّنْ أَعْنَابٍ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ انظُرُواْ إِلِى ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَيَنْعِهِ إِنَّ فِي ذَلِكُمْ لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

و اوست كسى كه از آسمان آبى فرود آورد پس به وسيله آن از هر گونه گياه برآورديم و از آن [گياه] جوانه سبزى خارج ساختيم كه از آن دانه هاى متراكمى برمی آوريم و از شكوفه رخت خرما خوشه هايى است نزديك به هم و [نيز] باغهايى از انگور و زيتون و انار همانند و غير همانند خارج نموديم به ميوه آن چون ثمر دهد و به [طرز] رسيدنش بنگريد قطعا در اينها براى مردمى كه ايمان می آورند نشانه هاست

he sends down water from the sky, and with it we bring forth the plant of every thing. from these we bring forth green foliage and composite grain, palmtrees laden with clusters of dates within reach, vineyards and olive groves and pomegranates alike and unlike. behold their fruits when they bear fruit and ripen. surely, in these there are signs for a nation who believe.

وَجَعَلُواْ لِلّهِ شُرَكَاء الْجِنَّ وَخَلَقَهُمْ وَخَرَقُواْ لَهُ بَنِينَ وَبَنَاتٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يَصِفُونَ

و براى خدا شريكانى از جن قرار دادند با اينكه خدا آنها را خلق كرده است و براى او بى هيچ دانشى پسران و دخترانى تراشيدند او پاك و برتر است از آنچه وصف می كنند

yet they regard the jinn as the partners of allah, although he created them, and without knowledge ascribe to him sons and daughters. exaltations to him! he is above what they describe.

بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ أَنَّى يَكُونُ لَهُ وَلَدٌ وَلَمْ تَكُن لَّهُ صَاحِبَةٌ وَخَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ وهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ

پديدآورنده آسمانها و زمين است چگونه او را فرزندى باشد در صورتى كه براى او همسرى نبوده و هر چيزى را آفريده و اوست كه به هر چيزى داناست

he is the creator of the heavens and the earth. how can he have a son when he had no female companion? he created all things and has knowledge of all things.

ذَلِكُمُ اللّهُ رَبُّكُمْ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ

اين است خدا پروردگار شما هيچ معبودى جز او نيست آفريننده هر چيزى است پس او را بپرستيد و او بر هر چيزى نگهبان است

that is allah, your lord. there is no god except he, the creator of all things. therefore, worship him. he is the guardian of all things.

لاَّ تُدْرِكُهُ الأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ

چشمها او را درنمی يابند و اوست كه ديدگان را درمی يابد و او لطيف آگاه است

no eye can see him, though he sees all eyes. he is the subtle, the aware.

قَدْ جَاءكُم بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِيَ فَعَلَيْهَا وَمَا أَنَاْ عَلَيْكُم بِحَفِيظٍ

به راستى رهنمودهايى از جانب پروردگارتان براى شما آمده است پس هر كه به ديده بصيرت بنگرد به سود خود او و هر كس از سر بصيرت ننگرد به زيان خود اوست و من بر شما نگهبان نيستم

clear proofs have come to you from your lord. whosoever sees clearly it is for himself, and whosoever is blind, it is against himself. i am not an overseer for you.

وَكَذَلِكَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ وَلِيَقُولُواْ دَرَسْتَ وَلِنُبَيِّنَهُ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ

و اين گونه آيات [خود] را گوناگون بيان می كنيم تا مبادا بگويند تو درس خوانده اى و تا اينكه آن را براى گروهى كه می دانند روشن سازيم

as such we make plain our verses, so that they can say: `you have studied, ` in order that we clarify it to a nation that knows.

اتَّبِعْ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ

از آنچه از پروردگارت به تو وحى شده پيروى كن هيچ معبودى جز او نيست و از مشركان روى بگردان

therefore, follow what has been revealed to you from your lord there is no god except him, and avoid the idolaters.

وَلَوْ شَاء اللّهُ مَا أَشْرَكُواْ وَمَا جَعَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا وَمَا أَنتَ عَلَيْهِم بِوَكِيلٍ

و اگر خدا می خواست آنان شرك نمی آوردند و ما تو را بر ايشان نگهبان نكرده ايم و تو وكيل آنان نيستى

had allah willed, they would not have associated. we have not made you an overseer for them, nor are you their guardian.

وَلاَ تَسُبُّواْ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ فَيَسُبُّواْ اللّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ كَذَلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِم مَّرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

و آنهايى را كه جز خدا می خوانند دشنام مدهيد كه آنان از روى دشمنى [و] به نادانى خدا را دشنام خواهند داد اين گونه براى هر امتى كردارشان را آراستيم آنگاه بازگشت آنان به سوى پروردگارشان خواهد بود و ايشان را از آنچه انجام می دادند آگاه خواهد ساخت

do not say crude words to those who call upon other than allah, lest they use crude words about allah in revenge without knowledge. as such we have made the actions of each nation seem pleasing. to their lord they shall return, and he will inform them of that they were doing.

وَأَقْسَمُواْ بِاللّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لَئِن جَاءتْهُمْ آيَةٌ لَّيُؤْمِنُنَّ بِهَا قُلْ إِنَّمَا الآيَاتُ عِندَ اللّهِ وَمَا يُشْعِرُكُمْ أَنَّهَا إِذَا جَاءتْ لاَ يُؤْمِنُونَ

و با سخت ترين سوگندهايشان به خدا سوگند خوردند كه اگر معجزه اى براى آنان بيايد حتما بدان می گروند بگو معجزات تنها در اختيار خداست و شما چه می دانيد كه اگر [معجزه هم] بيايد باز ايمان نمی آورند

they solemnly swear by allah that if a sign is given to them they would believe in it. say: `signs are only with allah. ` and how can you tell if it comes they will not believe. `

وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ كَمَا لَمْ يُؤْمِنُواْ بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَنَذَرُهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ

و دلها و ديدگانشان را برمی گردانيم [در نتيجه به آيات ما ايمان نمی آورند] چنانكه نخستين بار به آن ايمان نياوردند و آنان را رها می كنيم تا در طغيانشان سرگردان بمانند

we will turn away their hearts and eyes since they refused to believe in it at first. we will leave them in their insolence wandering blindly.

وَلَوْ أَنَّنَا نَزَّلْنَا إِلَيْهِمُ الْمَلآئِكَةَ وَكَلَّمَهُمُ الْمَوْتَى وَحَشَرْنَا عَلَيْهِمْ كُلَّ شَيْءٍ قُبُلًا مَّا كَانُواْ لِيُؤْمِنُواْ إِلاَّ أَن يَشَاءَ اللّهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ يَجْهَلُونَ

و اگر ما فرشتگان را به سوى آنان می فرستاديم و اگر مردگان با آنان به سخن می آمدند و هر چيزى را دسته دسته در برابر آنان گرد می آورديم باز هم ايمان نمی آوردند جز اينكه خدا بخواهد ولى بيشترشان نادانى می كنند

even if we sent down the angels to them and the dead spoke to them, and assembled all things in front of them, they would still not believe, unless allah willed it. but most of them are ignorant.