إِذَا رَأَتْهُم مِّن مَّكَانٍ بَعِيدٍ سَمِعُوا لَهَا تَغَيُّظًا وَزَفِيرًا

چون [دوزخ] از فاصله اى دور آنان را ببيند خشم و خروشى از آن می شنوند

when it sees them from a far off place, they shall hear it raging and sighing.

وَإِذَا أُلْقُوا مِنْهَا مَكَانًا ضَيِّقًا مُقَرَّنِينَ دَعَوْا هُنَالِكَ ثُبُورًا

و چون آنان را در تنگنايى از آن به زنجير كشيده بيندازند آنجاست كه مرگ [خود] را می خواهند

and when, chained in (iron) fetters, they are cast into some narrow space of the fire, they will call out for destruction.

لَا تَدْعُوا الْيَوْمَ ثُبُورًا وَاحِدًا وَادْعُوا ثُبُورًا كَثِيرًا

امروز يك بار هلاك [خود] را مخواهيد و بسيار هلاك [خود] را بخواهيد

`do not call out today for one destruction; call out for many destructions. `

قُلْ أَذَلِكَ خَيْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ كَانَتْ لَهُمْ جَزَاء وَمَصِيرًا

بگو آيا اين [عقوبت] بهتر است يا بهشت جاويدان كه به پرهيزگاران وعده داده شده است كه پاداش و سرانجام آنان است

say: `is that better, or the garden of eternity which the cautious have been promised? it is their recompense and their arrival! `

لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَاؤُونَ خَالِدِينَ كَانَ عَلَى رَبِّكَ وَعْدًا مَسْؤُولًا

جاودانه هر چه بخواهند در آنجا دارند پروردگار تو مسؤول [تحقق] اين وعده است

living there for ever, they shall find in it all that they desire. that is a promise binding upon your lord, and to be asked of him.

وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَأَنتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبَادِي هَؤُلَاء أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ

و روزى كه آنان را با آنچه به جاى خدا می پرستند محشور می كند پس می فرمايد آيا شما اين بندگان مرا به بيراهه كشانديد يا خود گمراه شدند

on the day when he gathers them with all that they worship, other than allah, he will say: `was it you who misled my worshipers, or did they themselves go astray? `

قَالُوا سُبْحَانَكَ مَا كَانَ يَنبَغِي لَنَا أَن نَّتَّخِذَ مِن دُونِكَ مِنْ أَوْلِيَاء وَلَكِن مَّتَّعْتَهُمْ وَآبَاءهُمْ حَتَّى نَسُوا الذِّكْرَ وَكَانُوا قَوْمًا بُورًا

می گويند منزهى تو ما را نسزد كه جز تو دوستى براى خود بگيريم ولى تو آنان و پدرانشان را برخوردار كردى تا [آنجا كه] ياد [تو] را فراموش كردند و گروهى هلاك شده بودند

they will answer: `exaltations to you. we should not have taken others for a guardian, but you gave them and their fathers enjoyment until they forgot your remembrance and they were a destroyed nation. `

فَقَدْ كَذَّبُوكُم بِمَا تَقُولُونَ فَمَا تَسْتَطِيعُونَ صَرْفًا وَلَا نَصْرًا وَمَن يَظْلِم مِّنكُمْ نُذِقْهُ عَذَابًا كَبِيرًا

قطعا [خدايانتان] در آنچه می گفتيد شما را تكذيب كردند در نتيجه نه می توانيد [عذاب را از خود] دفع كنيد و نه [خود را] يارى نماييد و هر كس از شما شرك ورزد عذابى سهمگين به او می چشانيم

so they belie what you say, and you can neither turn it aside, nor find any help. those of you who have done evil, we let them taste a great punishment.

وَما أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَيَمْشُونَ فِي الْأَسْوَاقِ وَجَعَلْنَا بَعْضَكُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَكَانَ رَبُّكَ بَصِيرًا

و پيش از تو پيامبران [خود] را نفرستاديم جز اينكه آنان [نيز] غذا می خوردند و در بازارها راه می رفتند و برخى از شما را براى برخى ديگر [وسيله] آزمايش قرار داديم آيا شكيبايى می كنيد و پروردگار تو همواره بيناست

we did not send messengers before you but that they ate food and walked about in the markets, we have appointed some of you to be a trial for others. will you endure? your lord is the seer.

وَقَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءنَا لَوْلَا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْمَلَائِكَةُ أَوْ نَرَى رَبَّنَا لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا فِي أَنفُسِهِمْ وَعَتَوْ عُتُوًّا كَبِيرًا

و كسانى كه به لقاى ما اميد ندارند گفتند چرا فرشتگان بر ما نازل نشدند يا پروردگارمان را نمی بينيم قطعا در مورد خود تكبر ورزيدند و سخت سركشى كردند

those who do not hope to meet us ask: `why have no angels been sent to us? why can we not see our lord? ` how proud they are within themselves, and have become greatly disdainful.

يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلَائِكَةَ لَا بُشْرَى يَوْمَئِذٍ لِّلْمُجْرِمِينَ وَيَقُولُونَ حِجْرًا مَّحْجُورًا

روزى كه فرشتگان را ببينند آن روز براى گناهكاران بشارتى نيست و می گويند دور و ممنوع [آيد از رحمت خدا]

on the day when they behold the angels, there will be no glad tidings for the sinners. they will say: `a refuge which is forbidden! `

وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاء مَّنثُورًا

و به هر گونه كارى كه كرده اند می پردازيم و آن را [چون] گ ردى پراكنده می سازيم

then we shall advance upon the work which they have done and render it as scattered dust.

أَصْحَابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُّسْتَقَرًّا وَأَحْسَنُ مَقِيلًا

آن روز جايگاه اهل بهشت بهتر و استراحتگاهشان نيكوتر است

on that day, the companions of paradise (will have) a better abode and a finer restingplace.

وَيَوْمَ تَشَقَّقُ السَّمَاء بِالْغَمَامِ وَنُزِّلَ الْمَلَائِكَةُ تَنزِيلًا

و روزى كه آسمان با ابرى سپيد از هم می شكافد و فرشتگان نزول يابند

on that day, the heaven is split asunder with clouds and the angels are sent down in majesty,

الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمَنِ وَكَانَ يَوْمًا عَلَى الْكَافِرِينَ عَسِيرًا

آن روز فرمانروايى بحق از آن [خداى] رحمان است و روزى است كه بر كافران بسى دشوار است

the true kingdom on that day shall belong to the merciful a harsh day for the unbelievers.

وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا

و روزى است كه ستمكار دستهاى خود را می گزد [و] می گويد اى كاش با پيامبر راهى برمی گرفتم

upon that day the harmdoer shall bite his hands, and say: `would that i had taken a path with the messenger!

يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا

اى واى كاش فلانى را دوست [خود] نگرفته بودم

would that i had never chosen soandso for my companion!

لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولًا

او [بود كه] مرا به گمراهى كشانيد پس از آنكه قرآن به من رسيده بود و شيطان همواره فروگذارنده انسان است

he led me astray from the remembrance after it had reached me, satan is ever the foresaker of humans. `

وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا

و پيامبر [خدا] گفت پروردگارا قوم من اين قرآن را رها كردند

the messenger says: `o my lord, my people have taken this koran while deserting it. `

وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِّنَ الْمُجْرِمِينَ وَكَفَى بِرَبِّكَ هَادِيًا وَنَصِيرًا

و اين گونه براى هر پيامبرى دشمنى از گناهكاران قرار داديم و همين بس كه پروردگارت راهبر و ياور توست

to every prophet we have appointed an enemy among the harmdoers; your lord is sufficient for you, a guide and a helper.

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً كَذَلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلًا

و كسانى كه كافر شدند گفتند چرا قرآن يكجا بر او نازل نشده است اين گونه [ما آن را به تدريج نازل كرديم] تا قلبت را به وسيله آن استوار گردانيم و آن را به آرامى [بر تو] خوانديم

the unbelievers ask: `why was the koran not sent down to him all at once? ` as such we strengthen your heart thereby, and we have recited it very distinctly.