بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

به نام خدا که رحمتش بی اندازه است و مهربانی اش همیشگی.

به نام خداوند بخشنده مهربان

In the name of Allah, Most Gracious, Most Merciful

شروع الله کا نام لے کر جو بڑا مہربان نہایت رحم والا ہے.

الَرَ تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ وَقُرْآنٍ مُّبِينٍ

الر ـ این [آیات بلندمرتبه] آیات کتاب الهی و آیات قرآنِ روشنگر [با عظمت] است.

الر (اسرار این حروف نزد خدا و رسول است) این است آیات کتاب خدا و قرآنی که (راه حق و باطل را) روشن و آشکار می‌گرداند.

aliflaamra. those are the verses of the book, the clear koran.

یہ آیتیں کتاب کی ہیں اور قرآن واضح کی

رُّبَمَا يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْ كَانُواْ مُسْلِمِينَ

کافران [هنگام روبرو شدن با عذاب] چه بسا آرزو می کنند که کاش تسلیم [فرمان های خدا] بودند.

کافران (چون چشم حقیقت بین بگشایند) ای بسا آرزو کنند که کاش مسلم و خداپرست بودند.

it could be that those who disbelieve will wish that they were muslims.

کافر بڑی حسرت کریں گے کہ کاش وہ مسلمان ہو جاتے

ذَرْهُمْ يَأْكُلُواْ وَيَتَمَتَّعُواْ وَيُلْهِهِمُ الأَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ

بگذارشان تا بخورند و [با لذایذ مادی و زودگذر] کامرانی کنند، و آرزوها، سرگرمشان نماید؛ سپس [حقّانیّت اسلام و فرجام شوم خود را] خواهند فهمید.

(ای رسول ما) این کافران (لجوج) را واگذار تا به خورد و خواب طبیعت و لذات حیوانی سرگرم باشند و آمال و اوهام دنیوی آنان را غافل گرداند، پس (نتیجه این کامرانی بیهوده را) به زودی خواهند یافت.

let them eat and enjoy; and let their hopes deceive them, soon they shall know.

انہیں چھوڑ دو کھا لیں اور فائدہ اٹھا لیں اور انہیں آرزو بھلائے رکھے سو آئندہ معلوم کر لیں گے

وَمَا أَهْلَكْنَا مِن قَرْيَةٍ إِلاَّ وَلَهَا كِتَابٌ مَّعْلُومٌ

و هیچ شهری را [به خاطر فساد فراگیرش] نابود نکردیم مگر اینکه برای آن سرنوشتی معین [وروزگار ودوره ای تغییرناپذیر] بود.

و ما هیچ ملک و ملتی را هلاک نکردیم جز به هنگامی معین.

we never destroyed a village whose term had not already been decreed.

اور ہم نے جتنی بستیاں ہلاک کی ہیں ان سب کے لیے ایک مقرر وقت لکھا ہوا تھا

مَّا تَسْبِقُ مِنْ أُمَّةٍ أَجَلَهَا وَمَا يَسْتَأْخِرُونَ

هیچ ملتی از اجل معین خود نه پیش می افتد و نه پس می ماند.

هیچ قومی از اجل خود (از آنچه در علم حق معین است یک لحظه) پس و پیش نخواهند افتاد.

no nation can outstrip its term, nor do they put it back.

کوئی قوم اپنے وقت مقرر سے نہ پہلے ہلاک ہوئی ہے نہ پیچھے رہی ہے

وَقَالُواْ يَا أَيُّهَا الَّذِي نُزِّلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ إِنَّكَ لَمَجْنُونٌ

و گفتند: ای کسی که قرآن بر او نازل شده! قطعاً تو دیوانه ای!

و کافران گفتند: ای کسی که (مدعی آنی که) قرآن از جانب خدا بر تو نازل شده تو (به عقیده ما) محققا دیوانه‌ای.

they say: `you to whom the remembrance is sent down, you are indeed mad.

اور انہوں نے کہا اے وہ شخص جس پر قرآن نازل کیا گیا ہے بے شک تو مجنون ہے

لَّوْ مَا تَأْتِينَا بِالْمَلائِكَةِ إِن كُنتَ مِنَ الصَّادِقِينَ

اگر [درباره پیامبری ات] راست می گویی، چرا فرشتگان را نزد ما نمی آوری؟!

اگر راست می‌گویی (و بر تو فرشتگان خدا نازل می‌شوند) چرا فرشتگان را نزد ما نمی‌آری؟

why do you not bring down the angels, if what you say is true. `

اگر تم سچے ہو تو ہمارے پاس فرشتوں کو کیوں نہیں لاتے

مَا نُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ إِلاَّ بِالحَقِّ وَمَا كَانُواْ إِذًا مُّنظَرِينَ

[اینان بدانند که] ما فرشتگان را جز به درستی و راستی نازل نمی کنیم، و در آن هنگام [که نازل شوند، این منکران لجوج از دچار شدن به عذاب] مهلت نمی یابند.

ما فرشتگان را جز به حق (و حکمت و مصلحت) نمی‌فرستیم، و آن گاه که بفرستیم دیگر کافران مهلتی نخواهند یافت.

we do not send angels except with the truth. then they shall have no respite.

ہم فرشتہ تو فیصلہ ہی کے لیے بھیجا کرتے ہیں اور اس وقت انہیں مہلت نہیں ملے گی

إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ

همانا ما قرآن را نازل کردیم، و یقیناً ما نگهبان آن [از تحریف و زوال] هستیم.

البته ما قرآن را بر تو نازل کردیم و ما هم آن را محققا محفوظ خواهیم داشت.

it is we who sent down the koran, and we watch over it.

ہم نے یہ نصیحت اتار دی ہے اور بے شک ہم اس کے نگہبان ہیں

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ فِي شِيَعِ الأَوَّلِينَ

و بی تردید ما پیش از تو هم پیامبرانی را در امت های پیشین فرستادیم.

و ما پیش از تو هم رسولانی بر امم سالفه فرستادیم.

we have sent forth before you messengers among the factions of the ancients.

اور تجھ سے پہلے ہم پہلی قوموں میں بھی رسول بھیج چکے ہیں

وَمَا يَأْتِيهِم مِّن رَّسُولٍ إِلاَّ كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ

و هیچ پیامبری به سوی آنان نمی آمد مگر آنکه او را مسخره می کردند.

و هیچ رسولی بر آن مردم نمی‌آمد جز آنکه به استهزای او می‌پرداختند.

but no messenger came to them except he was mocked.

اور وہ بھی جب کوئی رسول ان کے پاس آتا ہے تو اس سے ٹھٹھا ہی کرتے

كَذَلِكَ نَسْلُكُهُ فِي قُلُوبِ الْمُجْرِمِينَ

ما این گونه [که قابل فهمیدن باشد] قرآن را وارد قلوب بدکاران می کنیم.

این گونه ما قرآن را (روشن) در دل زشتکاران وارد سازیم،

so we make it enter the hearts of the sinners.

اسی طرح ہم یہ ٹھٹھا ان مجرمو ں کے دلوں میں ڈال دیتے ہیں

لاَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَقَدْ خَلَتْ سُنَّةُ الأَوَّلِينَ

[با این همه] به آن ایمان نمی آورند، و البته روش پیشینیان هم [در مسخره کردن آیات خدا و استهزای پیامبران] به همین صورت بوده است.

لیکن به آن ایمان نمی‌آورند، و البته عادت امم سابقه هم (مانند امت تو بر همین انکار و استهزا نسبت به رسولان و کتب آسمانی) گذشت.

they do not believe in it even though the practice of the ancients has already gone.

یہ لوگ قرآن پر ایمان نہیں لاتے اور یہ پہلوں کا دستور چلا آیا ہے

وَلَوْ فَتَحْنَا عَلَيْهِم بَابًا مِّنَ السَّمَاءِ فَظَلُّواْ فِيهِ يَعْرُجُونَ

و اگر [برای دریافت حقایق ومعارف] دری از آسمان به روی آنان بگشاییم، که همواره از آن بالا روند.

و اگر ما بر این کافران امتت دری از آسمان بگشاییم تا دائم بر آسمانها عروج (یا فرشتگان بر آنها نزول) کنند،

if we opened a gate in the heaven and they kept ascending through it,

اور اگر ہم ان پر آسمان سے دروازہ کھول دیں پھراس میں سے چڑھ جائیں

لَقَالُواْ إِنَّمَا سُكِّرَتْ أَبْصَارُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَّسْحُورُونَ

باز خواهند گفت: یقیناً ما چشم بندی شده ایم، بلکه گروهی جادو شده هستیم.

باز هم خواهند گفت: چشمان ما را فرو بسته‌اند، بلکه در ما سحر و جادویی به کار برده‌اند.

still they would say: `our eyes were dazzled; truly, we must have been a bewitched people. `

البتہ کہیں گے کہ ہماری نظر بندی کر دی گئی تھی بلکہ ہم پر جادو کیا گیا ہے

وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِي السَّمَاء بُرُوجًا وَزَيَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِينَ

به راستی که ما در آسمان، برج هایی قرار دادیم و آن را برای بینندگان [به شکل صورت های فلکی] آراستیم.

و همانا ما در آسمان کاخهای بلند برافراشتیم و بر چشم بینایان عالم آن کاخها را به زیب و زیور بیاراستیم.

we have set constellations in the heavens and made them pleasing to the beholders,

او رالبتہ تحقیق ہم نے آسمان پر برج بنائے ہیں اور دیکھنے والو ں کی نطر میں اسے رونق دی ہے

وَحَفِظْنَاهَا مِن كُلِّ شَيْطَانٍ رَّجِيمٍ

و آن را از هر شیطان رانده شده ای حفظ کردیم.

و آن را از (دستبرد) هر شیطان مردودی محفوظ داشتیم.

and guarded them from every stoned satan.

اور ہم نے اسے ہرشیطان مردود سے محفوظ رکھا

إِلاَّ مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ مُّبِينٌ

مگر آنکه دزدانه [خبرهای عالم بالا را] بشنود، که شهابی روشن او را دنبال می کند.

لیکن هر شیطانی برای سرقت سمع (یعنی برای دزدیدن و دریافتن سخن فرشتگان عالم بالا) به آسمان نزدیک شود تیر شهاب و شعله آسمانی او را تعقیب کند.

except for he who steals the listening and is then pursued by a visible flame.

مگر جس نے چوری سے سن لیا تو اس کے پیچھے چمکتا ہوا انگارہ پڑا

وَالأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَيْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ وَأَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ شَيْءٍ مَّوْزُونٍ

و زمین را گستراندیم و در آن کوه های استوار افکندیم، واز هر گیاه موزون وسنجیده ای در آن رویاندیم.

و زمین را هم ما بگستردیم و در آن کوههای عظیم بر نهادیم و در آن از هر گیاه و هر نبات مناسب و موافق حکمت و عنایت برویانیدیم.

we have spread out the earth and set upon it firm mountains. everything we have caused to grow therein is justly weighed;

اور ہم نے زمین کو پھیلایا اور اس پر پہاڑ رکھ دیے اوراس میں ہر چیز اندازے سے اگائی

وَجَعَلْنَا لَكُمْ فِيهَا مَعَايِشَ وَمَن لَّسْتُمْ لَهُ بِرَازِقِينَ

و در آن برای شما و کسانی که روزی دهنده آنان نیستید، انواع وسایل و ابزار معیشت قرار دادیم.

و در این زمین هم لوازم معاش و زندگانی شما را مهیا کردیم و هم بر سایر حیوانات که شما به آنها روزی نمی‌دهید قوت و غذا فراهم ساختیم.

and there appointed for you is a livelihood, and for those you do not provide.

اوراس میں تمہارے لیے روزی کے اسباب بنا دیئے اوران کے لیے بھی جنہیں تم روزی دینے والے نہیں ہو

وَإِن مِّن شَيْءٍ إِلاَّ عِندَنَا خَزَائِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ إِلاَّ بِقَدَرٍ مَّعْلُومٍ

و هیچ چیزی نیست مگر آنکه خزانه هایش نزد ماست، و آن را جز به اندازه معین نازل نمی کنیم.

و هیچ چیز در عالم نیست جز آنکه منبع و خزانه آن نزد ماست ولی ما از آن بر عالم خلق الاّ به قدر معین (که مصلحت است) فرو نمی‌فرستیم.

and there is not a thing but with us are its treasuries, and we do not send it down except in a known measure.

او رہر چیز کے ہمارے پاس خزانے ہیں اورہم صرف اسے اندازہ معین پر نازل کرتے ہیں

وَأَرْسَلْنَا الرِّيَاحَ لَوَاقِحَ فَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَسْقَيْنَاكُمُوهُ وَمَا أَنتُمْ لَهُ بِخَازِنِينَ

و بادها را باردار کننده فرستادیم، و از آسمان آبی نازل کردیم و شما را با آن سیراب ساختیم و شما ذخیره کننده آن نیستید.

و ما بادهای باردار کننده (رحم طبیعت) را فرستادیم، آن‌گاه باران را از آسمان فرود آوردیم تا به آن آب، شما را سیراب گردانیدیم و گر نه شما نمی‌توانستید آبهایی (برای وقت حاجت خود در هر جای زمین از کوه و دره و بیابان و صحرا) منبع ساخته و جاری سازید.

we send the winds fertilizing, and we send down out of heaven water, from which you drink and you are not its treasurers.

اور ہم نے بادل اٹھانے والی ہوائیں بھیجیں پھر ہم نے آسمان سے پانی نازل کیا پھر وہ تمہیں پلایا اور تمہارے پاس اس کا خزانہ نہیں ہے

وَإنَّا لَنَحْنُ نُحْيِي وَنُمِيتُ وَنَحْنُ الْوَارِثُونَ

و یقیناً ماییم که حیات می دهیم، و می میرانیم و ما وارث [جهان و جهانیان] هستیم.

و محققا ماییم که زنده می‌کنیم و می‌میرانیم و وارث (همه خلق که فانی می‌شوند) ما هستیم.

and surely, it is we who give life and make to die. we are the inheritor.

اور بے شک ہم ہی زندہ کرتے اور مارتے ہیں اورا خیر مالک بھی ہم ہی ہیں

وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِينَ مِنكُمْ وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرِينَ

و بی تردید [حالات، اعمال و شمار] پیشینیانِ شما و آیندگانتان را می دانیم.

و البته ما به همه گذشتگان و آیندگان شما آگاهی کامل داریم.

we know those of you who press forward, and we know the laggards,

اور ہمیں تم میں سے اگلے او رپچھلے سب معلوم کر لیں

وَإِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَحْشُرُهُمْ إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ

و مسلماً پروردگار توست که محشورشان می کند؛ زیرا او حکیم و داناست.

و البته خدای تو همه خلایق را در قیامت محشور خواهد کرد، که کار او از روی علم و حکمت است.

and it is your lord who will gather them. he is wise, knowing.

اور بے شک تیرا رب ہی انہیں جمع کرے گا بے شک وہ حکمت والا خبردار ہے

وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ

و ما انسان را از گِلی خشک که برگرفته از لجنی متعفّن و تیره رنگ است، آفریدیم.

و همانا ما انسان را از گل و لای کهنه متغیر بیافریدیم.

we created mankind from clay, molded from mud,

اور البتہ تحقیق ہم نے انسان کو بجتی ہوئی مٹی سے جو سڑے ہوئے گارے سے تھی پیدا کیا

وَالْجَآنَّ خَلَقْنَاهُ مِن قَبْلُ مِن نَّارِ السَّمُومِ

و جن را پیش از آن از آتشی سوزان و بی دود پدید آوردیم.

و طایفه دیوان را پیشتر از آتش گدازنده، خلق کردیم.

and before him we created the jinn from smokeless fire.

اور ہم نے اس سے پہلے جنوں کو آگ کے شعلے سے بنایا تھا

وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِّن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ

و [یاد کن] هنگامی را که پروردگارت به فرشتگان گفت: من بشری از گِل خشک که برگرفته از لجنی متعفّن و تیره رنگ است، می آفرینم.

و (یاد آر) آن گاه که پروردگارت به فرشتگان عالم اظهار فرمود که من بشری از ماده گل و لای کهنه متغیر، خلق خواهم کرد.

when your lord said to the angels: `see, i am creating a mortal from clay of molded mud.

اور جب تیرے رب نے فرشتوں سے کہا کہ میں ایک بشر کو بجتی ہوئی مٹی سے جو کےسڑے ہوئے گارے کی ہو گی پیدا کرنے والا ہوں

فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُ سَاجِدِينَ

پس چون او را درست و نیکو گردانم و از روح خود در او بدمم، برای او سجده کنان بیفتید.

پس چون آن (عنصر) را معتدل بیارایم و در آن از روح خویش بدمم همه (از جهت حرمت و عظمت آن روح الهی) بر او سجده کنید.

when i have shaped him and ran my created soul in him fall down prostrating towards him`.

پھر جب میں اسے ٹھیک بنالوں اور اس میں اپنی روح پھونک دوں تو تم اس کے آگے سجدہ میں گر پڑنا

فَسَجَدَ الْمَلآئِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ

پس همه فرشتگان بدون استثناء سجده کردند.

پس همه فرشتگان سجده کردند.

all the angels prostrated themselves,

پھر سب کے سب فرشتوں نے سجدہ کیا

إِلاَّ إِبْلِيسَ أَبَى أَن يَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ

مگر ابلیس که از اینکه با سجده کنان باشد، امتناع کرد.

مگر ابلیس که از همراهی با سجده کنندگان امتناع ورزید.

except iblis (father of the jinn) who refused to be one of those who prostrated themselves.

مگر ابلیس نے انکار کیا کہ سجدہ کرنے والوں کے ساتھ ہو

قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا لَكَ أَلاَّ تَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ

[خدا] گفت: ای ابلیس! تو را چه شده که با سجده کنان نیستی؟

خدا فرمود که ای شیطان، برای چه تو با ساجدان عالم سر فرود نیاوردی؟

he said: `iblis, what is the matter with you, that you do you not prostrate yourself? `

فرمایا اے ابلیس! تجھے کیا ہوا کہ سجدہ کرنے والوں کے ساتھ نہ ہوا

قَالَ لَمْ أَكُن لِّأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ

گفت: من آن نیستم که برای بشری که او را از گلی خشک و برگرفته از لجنی متعفّن و تیره رنگ آفریدی، سجده کنم!!

شیطان پاسخ داد که من هرگز به بشری که از گل و لای کهنه متغیر خلقت کرده‌ای سجده نخواهم کرد.

he replied: `i will not prostrate to a mortal you have created of clay, from molded mud. `

کہا میں ایسا نہ تھا کہ ایک ایسے بشر کو سجدہ کروں جسے تو نے بجتی ہوئی مٹی سے جو سڑے ہوئے گارے کی تھی پیدا کیا ہے

قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ

[خدا] گفت: از این [جایگاه والا که مقام مقربان است] بیرون رو که رانده شده ای،

خدا هم (به او قهر و عتاب) فرمود که از صف ساجدان (و از بهشت مطیعان) خارج شود که تو رانده درگاه ما شدی.

(allah) said: `begone, you are accursed!

کہا تو آسمان سے نکل جا بے شک تو مردود ہو گیا

وَإِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ

و بی تردید تا روز قیامت لعنت بر تو خواهد بود.

و لعنت ما تا روز جزا بر تو محقق و حتمی گردید.

a curse shall be on you till the day of recompense. `

اور بے شک تجھ پر قیامت کے دن تک لعنت رہے گی

قَالَ رَبِّ فَأَنظِرْنِي إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ

گفت: پروردگارا! پس مرا تا روزی که [همگان] برانگیخته می شوند، مهلت ده.

شیطان از خدا درخواست کرد که پروردگارا، پس مرا تا روز قیامت که خلق مبعوث می‌شوند مهلت و طول عمر عطا فرما.

he said: `my lord, reprieve me till the day they are raised. `

کہا اے میرے رب! تو پھر مجھے قیامت کے دن تک مہلت دے

قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنظَرِينَ

[خدا] گفت: تو از مهلت یافتگانی،

خدا فرمود: آری تو را مهلت خواهد بود.

he answered: `you are among those reprieved

فرمایا بےشک تجھے مہلت ہے

إِلَى يَومِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ

تا روز [آن] وقت معین.

تا به وقت معین و روز معلوم (شاید مرا تا قیامت یا نفخه صور اول یا ظهور دولت ولی عصر یا ظهور حکومت عقل انسان بر نفس و هوای او باشد).

till the appointed time.

وقت معلوم کے دن تک

قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغْوَيْتَنِي لأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الأَرْضِ وَلأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ

گفت: پروردگارا! به سبب اینکه مرا گمراه نمودی، من هم یقیناً [همه کارهای زشت را] در زمین برای آنان می آرایم [تا ارتکاب زشتی ها برای آنان آسان شود] و مسلماً همه را گمراه می کنم.

شیطان گفت: خدایا، چنانکه مرا به گمراهی و هلاکت کشاندی من نیز در زمین (هر باطلی را) در نظر فرزندان آدم جلوه می‌دهم (تا از یاد تو غافل شوند) و همه آنها را به گمراهی و هلاکت خواهم کشاند.

(satan) said: `my lord, for your perverting me, i shall make (matters) in the earth seem most fair to them and i shall pervert all,

کہا اے میرے رب! جیسا تو نے مجھے گمراہ لیا ہے البتہ ضرور ضرور میں زمین میں انہیں ان کے گناہوں کو مرغوب کر کے دکھاؤں گا اور ان سب کو گمراہ کروں گا

إِلاَّ عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ

مگر [آن] بندگانت را که خالص شدگانِ [از هر نوع آلودگی ظاهری و باطنی] اند.

به جز بندگان پاک و برگزیده تو را.

except the devoted amongst your worshippers.

سوائے تیرے ان بندوں کے جو ان میں مخلص ہو ں گے

قَالَ هَذَا صِرَاطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ

خدا فرمود: این [پیراسته شدن از هر ناخالصی] راهی است مستقیم [که تحقّقش در وجود بندگان مخلصم] برعهده من [است.]

خدا فرمود: همین (اخلاص و پاکی سریرت) راه مستقیم به (درگاه رضای) من است.

he (allah) said: `this is for me the right path

فرمایا یہ راستہ مجھ پر سیدھا ہے

إِنَّ عِبَادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطَانٌ إِلاَّ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْغَاوِينَ

قطعاً تو را بر بندگانم تسلّطی نیست، مگر بر گمراهانی که از تو پیروی می کنند.

و هرگز تو را بر بندگان (برگزیده) من تسلط و غلبه نخواهد بود لیکن اقتدار و سلطه تو بر مردم گمراهی است که پیرو تو شوند.

over my worshipers you have no authority, except the perverse that follow you.

بے شک میرے بندوں پر تیرا کچھ بھی بس نہیں چلے گا مگر جو گمراہوں میں سے تیرا تابعدار ہوا

وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ

و مسلماً دوزخ، وعده گاه همگی آنان است.

و البته وعده‌گاه جمیع آن مردم گمراه نیز آتش دوزخ خواهد بود.

gehenna (hell) will be the promise for all of them.

اور بے شک ان سب کا وعدہ دوزخ پر ہے

لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِّكُلِّ بَابٍ مِّنْهُمْ جُزْءٌ مَّقْسُومٌ

برای آن هفت در است، برای هر دری گروهی از پیروان شیطان تقسیم شده اند.

که آن دوزخ را هفت در است که هر دری برای ورود دسته‌ای از گمراهان معین گردیده است.

it has seven gates, and through each gate a portion of them belong.

اس کے سات دروازے ہیں ہر دروازے کے لیے ان کے الگ الگ حصے ہیں

إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ

به یقین، پرهیزکاران در بهشت ها و چشمه سارها هستند.

البته اهل تقوا در باغها و نهرهای جاری خواهند بود.

but the cautious shall live amongst gardens and fountains:

بے شک پرہیزگار باغوں اور چشموں میں رہیں گے

ادْخُلُوهَا بِسَلاَمٍ آمِنِينَ

[به آنان گویند:] با سلامت و امنیت وارد آنجا شوید.

(به آنها خطاب شود که) شما با درود و سلام و با کمال ایمنی و احترام به بهشت ابد وارد شوید.

`in peace and security, enter them! `

ان باغوں میں سلامتی اور امن سے جا کر رہو

وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُّتَقَابِلِينَ

و آنچه از دشمنی و کینه در سینه هایشان بوده برکنده ایم که برادروار بر تخت هایی روبروی یکدیگرند.

و ما آیینه دلهای پاک آنها را از کدورت کینه و حسد و هر خلق ناپسند به کلی پاک و پاکیزه ساختیم و همه برادروار روبروی یکدیگر بر تختهای عزت بنشینند.

we shall remove all rancor from their hearts, and as brethren they shall recline on couches face to face.

اور ان کے دلوں میں جو کینہ تھا ہم وہ سب دور کر دیں گے سب بھائی بھائی ہوں گے تختوں پر آمنے سامنے بیٹھنے والے ہوں گے

لاَ يَمَسُّهُمْ فِيهَا نَصَبٌ وَمَا هُم مِّنْهَا بِمُخْرَجِينَ

در آنجا خستگی و رنجی به آنان نمی رسد و هیچ گاه از آنجا اخراج نمی شوند.

در حالتی که هیچ رنج و زحمت در آنجا به آنها نرسد و هرگز از آن بهشت ابد بیرونشان نکنند.

there, no fatigue shall smite them, nor shall they ever be driven from it. `

انہیں وہاں کوئی تکلیف نہیں پہنچے گی اور نہ وہ وہاں سے نکالے جائیں گے

نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ

به بندگانم خبر ده که یقیناً من [نسبت به مؤمنان] بسیار آمرزنده و مهربانم.

(ای رسول ما) بندگان مرا آگاه ساز که من بسیار آمرزنده و مهربانم.

tell my worshipers that i am the forgiving, the most merciful,

میرے بندوں کو اطلاع دے کہ بےشک میں بحشنے والا مہربان ہوں

وَ أَنَّ عَذَابِي هُوَ الْعَذَابُ الأَلِيمَ

و اینکه عذابم [برای می رمان] همان عذاب دردناک است.

و نیز عذاب من بسیار سخت و دردناک است.

and that my punishment is the painful chastisement.

اور بے شک میرا عذاب وہی دردناک عذاب ہے

وَنَبِّئْهُمْ عَن ضَيْفِ إِبْراَهِيمَ

و نیز آنان را از مهمانان ابراهیم خبر ده.

و هم بندگانم را از حکایت (فرشتگان) مهمانان ابراهیم آگاه ساز.

tell them of abraham`s guests.

اور انہیں ابراھیم کے مہمانوں کا حال سنا دو

إِذْ دَخَلُواْ عَلَيْهِ فَقَالُواْ سَلامًا قَالَ إِنَّا مِنكُمْ وَجِلُونَ

هنگامی که بر او وارد شدند، پس سلام گفتند. [ابراهیم] گفت: ما از شما ترسانیم.

که چون آن مهمانان بر ابراهیم وارد شدند و بر او سلام دادند ابراهیم (مضطرب شده) گفت: ما از شما (که بدون اذن و بی‌موقع بر ما در آمدید) بیمناکیم.

they entered to him and said: `peace, ` but he replied: `we are afraid of you. `

جب اس کے گھر میں داخل ہوئے اور کہا سلام اس نے کہا بے شک ہمیں تم سے ڈر معلوم ہوتا ہے

قَالُواْ لاَ تَوْجَلْ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلامٍ عَلِيمٍ

گفتند: نترس که ما تو را به پسری دانا مژده می دهیم.

فرشتگان گفتند: هیچ مترس که ما آمده‌ایم تو را به پسری دانا بشارت دهیم.

`do not be afraid, ` they answered. `we come to give you glad tidings of a knowledgeable child. `

کہا ڈرو مت بے شک ہم تمہیں ایک دن لڑکے کی خوشخبری سناتے ہیں

قَالَ أَبَشَّرْتُمُونِي عَلَى أَن مَّسَّنِيَ الْكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ

گفت: آیا با آنکه پیری به من رسید، مژده ام می دهید؟ به چه مژده می دهید؟

ابراهیم گفت: آیا مرا در این سن پیری مژده فرزند می‌دهید؟نشانه این مژده چیست؟

he said: `what is this, do you bring me glad tidings even though i am old? ` of what do you give me glad tidings? `

کہا مجھے اب بڑھاپے میں خوشخبری سناتے ہو سو کس چیز کی خوشخبری سناتے ہو

قَالُواْ بَشَّرْنَاكَ بِالْحَقِّ فَلاَ تَكُن مِّنَ الْقَانِطِينَ

گفتند: تو را به بشارتی درست و به حق [که واقع شدنی است] مژده دادیم؛ بنابراین از ناامیدان مباش.

گفتند: ما تو را به حق و حقیقت بشارت دادیم و تو هرگز نومید مباش.

they replied: `in truth we have given you glad tidings, do not be one of those who despair. `

انہوں نے کہا ہم نے تمہیں بھی سچی خوشخبری سنائی ہے سو تو نا امید نہ ہو

قَالَ وَمَن يَقْنَطُ مِن رَّحْمَةِ رَبِّهِ إِلاَّ الضَّآلُّونَ

گفت: چه کسی جز گمراهان از رحمت پروردگارش ناامید می شود؟!

ابراهیم گفت: به جز مردم گمراه چه کسی از لطف خدای خود نومید می‌شود؟

he replied: `and who despairs of the mercy of his lord, except those that are astray?

کہا اپنے رب کی رحمت سے نا امید تو گمراہ لوگ ہی ہوا کرتے ہیں

قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ

[سپس] گفت: ای فرستادگان! کار مهم شما چیست؟

آن گاه ابراهیم پرسش کرد که ای رسولان حق، باز گویید که بر چه کار مبعوث شده‌اید؟

he asked: `messengers, what is your errand? `

کہا اے فرشتو! پھر تمہارا کیا مقصد ہے

قَالُواْ إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمٍ مُّجْرِمِينَ

گفتند: ما به سوی قومی گنهکار فرستاده شده ایم [تا نابودشان کنیم.]

فرشتگان پاسخ دادند که ما بر هلاک قومی زشتکار فرستاده شده‌ایم.

they replied: `we are sent to sinful nation.

انہوں نے کہا ہم ایک نافرمان قوم کی طرف بھیجے گئے ہیں

إِلاَّ آلَ لُوطٍ إِنَّا لَمُنَجُّوهُمْ أَجْمَعِينَ

مگر خاندان لوط را که قطعاً همه آنان را نجات می دهیم،

(که آن قوم مجرم لوطند که به جرم عمل بد هلاک شوند) مگر اهل بیت لوط که همه آنها را از بلا نجات خواهیم داد.

except lot`s family, of whom we shall save all,

مگر لوط کے گھر والے کہ ہم ان سب کو بچا لیں گے

إِلاَّ امْرَأَتَهُ قَدَّرْنَا إِنَّهَا لَمِنَ الْغَابِرِينَ

مگر همسرش را که [به سبب روی گردانی اش از حق] مقدّر کرده ایم از بازماندگان [در شهر و نابودشوندگان] باشد.

جز زن لوط که آن هم (چون با بدان همدست است) چنین مقرر داشتیم که از بازماندگان باشد (و با زشتکاران هلاک شود).

but his wife. we decreed that she should be amongst those who remain behind.

مگر اس کی بیوی ہم نے فیصلہ کیا ہے کہ وہ پیچھے رہنے والو ں میں سے ہے

فَلَمَّا جَاء آلَ لُوطٍ الْمُرْسَلُونَ

پس هنگامی که فرستادگان خدا نزد خاندان لوط آمدند،

و چون فرشتگان بر لوط و خانواده او وارد شدند.

and when the envoys came to the family of lot,

پھر جب لوط کے گھر فرشتے پہنچے

قَالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ مُّنكَرُونَ

لوط گفت: بی تردید شما گروهی ناشناخته اید.

لوط با فرشتگان گفت: شما اشخاصی نا آشنایید!

he said to them: `i do not know you. `

کہا بے شک تم اجنبی لوگ ہو

قَالُواْ بَلْ جِئْنَاكَ بِمَا كَانُواْ فِيهِ يَمْتَرُونَ

گفتند: [نه، ما آشنا هستیم] با چیزی نزد تو آمده ایم که قومت همواره در آن تردید داشتند.

فرشتگان پاسخ دادند که ما بر انجام چیزی (یعنی وعده عذاب) که قومت در آن به شک و انکار بودند فرستاده شدیم.

`no, ` they replied: `we bring you (news) of that concerning which they were doubting.

انہوں نے کہا بلکہ ہم تیرے پاس وہ چیز لے کر آئے ہیں جس میں وہ جھگڑتے تھے

وَأَتَيْنَاكَ بَالْحَقِّ وَإِنَّا لَصَادِقُونَ

و ما واقعیتی قطعی و مسلّم را [که همان عذاب الهی است، جهت نابودی مردم] برای تو آورده ایم و یقیناً راستگوییم.

و به حق و راستی به سوی تو آمده‌ایم و آنچه گوییم صدق محض است.

we bring you the truth, and indeed we are truthful.

او رہم تیرے پاس پکی بات لائے ہیں اوربے شک ہم سچ کہتے ہیں

فَأَسْرِ بِأَهْلِكَ بِقِطْعٍ مِّنَ اللَّيْلِ وَاتَّبِعْ أَدْبَارَهُمْ وَلاَ يَلْتَفِتْ مِنكُمْ أَحَدٌ وَامْضُواْ حَيْثُ تُؤْمَرُونَ

پس [چون] پاره ای از شب [گذشت] خاندانت را کوچ ده و خودت دنبال آنان برو و هیچ یک از شما [به شهر] بازنگردد، و آنجا که مأمور هستید، بروید.

پس تو ای لوط، خانواده‌ات را در پاسی از شب از این دیار بیرون بر و خود از پی آنان روانه شو و هیچ یک از شما باز پس ننگرد بلکه بدان سو که مأمورید به سرعت روان شوید.

depart with your family in a part of the night and walk behind them and let none of you turn round. go to a place where you are commanded. `

پس تم اپنے گھر والوں کو کچھ رات رہے لے نکلو اور تو ان کے پیچھے چل اور تم میں سے کوئی مڑ کر نہ دیکھے اور چلے جاؤ جہاں تمہیں حکم ہے

وَقَضَيْنَا إِلَيْهِ ذَلِكَ الأَمْرَ أَنَّ دَابِرَ هَؤُلاء مَقْطُوعٌ مُّصْبِحِينَ

ما [کیفیت] این حادثه [بزرگ] را به او وحی کردیم که هنگامی که می رمان وارد صبح شوند، بنیادشان برکنده خواهد شد.

و بر او این فرمان را وحی کردیم که قومت تا آخرین افراد، صبحگاه هلاک می‌شوند.

and we made known to him this decree that the wrongdoers were to be utterly cut off in the morning.

اور ہم نے لوط کو قطعی طور پر یہ بات واضح کر دی تھی کہ صبح ہوتے ہی ان کی جڑ کاٹ دی جائے گی

وَجَاء أَهْلُ الْمَدِينَةِ يَسْتَبْشِرُونَ

و اهل شهر [با آگاه شدن از مهمانان لوط] شادی کنان [به خانه لوط] آمدند.

و (در آن شب که فرشتگان به شکل جوانهای زیبا به خانه لوط در آمدند) قوم لوط آگاه شده خوشحال (به خیال کامرانی به خانه او) آمدند.

the people of the city came to him rejoicing.

اور شہر والے خوشیاں کرتے ہوئے آئے

قَالَ إِنَّ هَؤُلاء ضَيْفِي فَلاَ تَفْضَحُونِ

لوط گفت: اینان مهمانان منند، آبروی مرا نبرید.

لوط به قوم خود گفت: این جوانان در منزل من مهمانند، مرا شرمسار مکنید.

he said: `these are my guests; do not shame me.

لوط نے کہا یہ لوگ میرے مہمان ہیں سو مجھے ذلیل نہ کرو

وَاتَّقُوا اللّهَ وَلاَ تُخْزُونِ

از خدا پروا کنید و مرا [نزد مهمانانم] خوار و بی مقدار نسازید.

و از خدا بترسید و مرا خجل مگردانید.

fear allah and do not disgrace me. `

اور الله سے ڈرو اور مجھے بے آبرو نہ کرو

قَالُوا أَوَلَمْ نَنْهَكَ عَنِ الْعَالَمِينَ

گفتند: مگر ما تو را [از مهمان کردن] مردمان نهی نکردیم؟

قوم گفتند: مگر ما تو را از (میزبانی و حمایت) عالمیان منع نکردیم؟

they replied: `have we not forbidden you (the people of) the worlds? `

انہوں نے کہا کیاہم نے تمہیں دنیا بھر کی حمایت سے منع نہیں کیا ہے

قَالَ هَؤُلاء بَنَاتِي إِن كُنتُمْ فَاعِلِينَ

[لوط] گفت: اگر می خواهید [کار درست و معقولی] انجام دهید، اینان دختران منند [که برای ازدواج مناسبند.]

لوط به قوم خود گفت: من این دخترانم را به نکاح شما می‌دهم تا اگر خیال عملی دارید انجام دهید.

he said: `here are my daughters; take them (in marriage), if you would be doing. `

کہا یہ میری بیٹیاں حاضر ہیں اگر تم کرنے والے ہو

لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفِي سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ

[ای پیامبر!] به جان تو سوگند، آنان در مستی خود فرو رفته و سرگردان بودند.

(ای محمد) به جان تو قسم که این مردم دنیا همیشه مست شهوات نفسانی و به حیرت و غفلت و گمراهی خواهند بود.

by your life, they wandered blindly in their dazzlement.

تیری جان کی قسم ہے وہ اپنی مستی میں اندھے ہو رہے تھے

فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ مُشْرِقِينَ

پس به هنگام طلوع آفتاب، صدایی [مرگبار و وحشتناک و غرّشی سهمگین] آنان را فرا گرفت.

باری، قوم لوط هنگام طلوع آفتاب به صیحه آسمانی همه هلاک شدند.

at sunrise a dreadful shout seized them.

پھر دن نکلتے ہی انہیں ہولناک آواز نے آ لیا

فَجَعَلْنَا عَالِيَهَا سَافِلَهَا وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِّن سِجِّيلٍ

در نتیجه آن شهر را زیر و رو کردیم و بر آنان سنگ هایی از جنس سنگِ گل باراندیم.

و شهر و دیار آنها را زیر و زبر ساخته و آن قوم را سنگباران عذاب کردیم.

we laid it (the city) upside down and rained stones of baked clay upon them.

پھر ہم نے ان بستیوں کو زیرو زبر کر دیا اور ان پر کنکر کے پتھر برسائے

إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِّلْمُتَوَسِّمِينَ

قطعاً در این [سرگذشت اَسفبار و حادثه عبرت آموز] نشانه هایی [از قدرت خدا و خواری و رسوایی می رمان] برای هوشمندان [که جستجوگر علل حوادث اند] وجود دارد.

و در این عذاب هوشمندان را عبرت و بصیرت بسیار است.

surely, in that there are signs for those who contemplate.

بے شک اس واقعہ میں اہلِ بصیرت کے لیے نشانیاں ہیں

وَإِنَّهَا لَبِسَبِيلٍ مُّقيمٍ

و آن [آثار و بقایای شهر ویران شده قوم لوط] بر سر راهی است که پابرجاست.

و این ویرانه اکنون بر سر راهی است بر قرار.

indeed, it is on a way which still exists.

اور بے شک یہ بستیاں سیدھے راستے پر واقع ہیں

إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّلْمُؤمِنِينَ

مسلماً در این [شهر ویران شده] برای مؤمنان نشانه ای [پندآموز] است.

همانا در این عقوبت بدکاران عالم، اهل ایمان را آیت و عبرتی است.

surely, in that there is a sign for those who believe.

بے شک اس میں ایمانداروں کے لیے نشانیاں ہیں

وَإِن كَانَ أَصْحَابُ الأَيْكَةِ لَظَالِمِينَ

و بی تردید اهل ایکه [قوم شعیب] ستمکار بودند.

و اهل شهر ایکه (قوم شعیب) هم بسیار مردم ستمکاری بودند.

the dwellers of the thicket were harmdoers.

اوربن کے لوگ بھی بدکار تھے

فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُّبِينٍ

در نتیجه از آنان انتقام گرفتیم، و [آثار] دو شهر نابود شده [قوم لوط و شعیب] بر سر جاده ای آشکار قرار دارد.

آنها را نیز به کیفر رسانیدیم، و این هر دو شهر (یعنی شهر سدوم و ایکه یا مدین که دیار قوم لوط و شعیب بود، برای اهل اعتبار) بر رهگذری آشکار قرار دارند.

on them, too, we took vengeance, and they are both on a clear roadway.

پھر ہم نےان سےبھی بدلہ لیا اور یہ دونوں بستیاں کھلے راستہ پر واقع ہیں

وَلَقَدْ كَذَّبَ أَصْحَابُ الحِجْرِ الْمُرْسَلِينَ

و به راستی اهل [دیار] حجر [که سرزمینی میان مدینه و شام است] پیامبران را تکذیب کردند.

و اصحاب حجر (قوم صالح) هم رسولان را به کلی تکذیب کردند.

and the dwellers of al hijr also belied the messengers.

او ربے شک حجر والوں نے رسولوں کو جھٹلایا تھا

وَآتَيْنَاهُمْ آيَاتِنَا فَكَانُواْ عَنْهَا مُعْرِضِينَ

و ما آیات و نشانه های خود را به آنان نشان دادیم، ولی از آنان روی گردان شدند.

و از آیاتی که ما بر آنان فرستادیم رو گردانیدند.

we brought them signs, but they turned away.

اور ہم نے انہیں اپنی نشانیاں بھی دی تھیں پر وہ ان سے روگردانی کرتے تھے

وَكَانُواْ يَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا آمِنِينَ

و همواره از کوه ها خانه ها می تراشیدند در حالی که [به خیال خود به سبب استحکام آن خانه ها] ایمن [از حوادث] بودند.

و در کوهها منزل می‌ساختند تا از خطر ایمن باشند.

they hewed their dwellings out of the mountains in safety.

او وہ لوگ پہاڑوں کو تراش کر گھر بناتے تھے کہ امن میں رہیں

فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ مُصْبِحِينَ

پس هنگامی که به صبح درآمدند، صدایی [مرگبار و وحشتناک و غرّشی سهمگین] آنان را فرا گرفت.

پس صبحگاهی صیحه عذاب (قهر ما) همه آنها را نابود کرد.

but the shout seized them in the morning,

پھر انہیں صبح کے وقت سخت آواز نے آ پکڑا

فَمَا أَغْنَى عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَكْسِبُونَ

و آنچه [از بناهای محکم و استواری که] فراهم می آوردند، عذاب خدا را از آنان دفع نکرد.

و به فراز کوه با همه ذخائر و ثروت از هلاک ایمن نگردیدند.

and that which they had earned did not help them.

پھر ان کے دنیاوی ہنر ان کے کچھ بھی کام نہ آئے

وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا إِلاَّ بِالْحَقِّ وَإِنَّ السَّاعَةَ لآتِيَةٌ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ

و آسمان ها و زمین و آنچه را میان آن دوتاست، جز به حق نیافریدیم، و بی تردید قیامت آمدنی است؛ پس [در برابر ناهنجاری های مردم] گذشتی کریمانه داشته باش.

و ما آسمانها و زمین و هر چه را که در بین آنهاست جز به حق (و برای مقصودی صحیح و حکمتی بزرگ) خلق نکرده‌ایم، و البته ساعت قیامت (که غرض و مقصود اصلی خلقت شماست) خواهد آمد، اکنون تو (ای رسول ما، از این منکران) نیکو در گذر (یعنی با خلق خوش آنها را به حق دعوت کن و اگر نپذیرند دلتنگ مباش).

we did not create the heavens and the earth, and what is between them except in truth. the hour is sure to come, therefore, forgive them with a gracious pardon.

اور ہم نے آسمانوں اور زمین اور ان کی درمیانی چیزوں کو بغیر حکمت کے پیدا نہیں کیا اور قیامت ضرور آنے والی ہے پر تو ان سے خوش خلقی کے ساتھ کنارہ کر

إِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْخَلاَّقُ الْعَلِيمُ

یقیناً پروردگارت همان آفریننده داناست.

محققا پروردگار تو آفریننده دانایی است (که بی‌مقصود خلق را نیافریده، البته هر کسی به نتیجه عملش خواهد رسید).

your lord is the creator, the knower.

بے شک تیار رب وہی پیدا کرنے والا جاننے والا ہے

وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِّنَ الْمَثَانِي وَالْقُرْآنَ الْعَظِيمَ

و به راستی که هفت آیه از مثانی [یعنی سوره حمد] و قرآن بزرگ را به تو عطا کردیم.

(ای محمد) همانا هفت آیت با ثنا (و دعا که قسمت بین خدا و عبد شده و در هر نماز دو بار خوانده می‌شود، یعنی سوره حمد) و این قرآن با عظمت را بر تو فرستادیم.

we have given you the seven dual (verses, al fatihah) and the mighty holy reading (koran).

اور ہم نے تمہیں سات آیتیں دیں جو (نماز میں) دہرائی جاتی ہیں اور قرآن عظمت والا دیا

لاَ تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّنْهُمْ وَلاَ تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ

بنابراین به امکانات مادی [و ثروت و اولادی] که برخی از گروه های آنان را از آن برخوردار کردیم، چشم مدوز، و بر آنان [به سبب اینکه پذیرای حق نیستند] اندوه مخور، وپر و بال [لطف و مهربانیِ] خود را برای مؤمنان فرو گیر.

توبه این ناقابل متاع دنیوی که به طایفه‌ای از مردم کافر دادیم البته چشم مدوز و بر اینان اندوه مخور و اهل ایمان را زیر پر و بال خود گیر (و با کمال حسن خلق بپروران).

do not stretch your eyes to that we have given pairs of them to enjoy, nor sorrow for them, and lower your wing to the believers.

اور تو اپنی آنکھ اٹھا کر بھی ان چیزوں کو نہ دیکھ جو ہم نے مختلف قسم کے کافروں کو استعمال کے لیے دے رکھی ہیں اور ان پر غم نہ کر اور اپنے بازو ایمان والوں کے لیے جھکا دے

وَقُلْ إِنِّي أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ

و [به اخلال گران در امر دین] بگو: بی تردید من بیم دهنده آشکارم.

و بگو: من همان رسولم که برای اندرز و ترسانیدن (خلق از عذاب قهر خدا) با دلیلی روشن آمده‌ام.

and say: `i am the plain warner. `

اور کہہ دو بے شک میں کھلم کھلا ڈرانے والا ہوں

كَمَا أَنزَلْنَا عَلَى المُقْتَسِمِينَ

[عذابی به سوی شما می فرستیم] همان گونه که بر تفرقه افکنان [در دین] فرستادیم.

آن گونه عذابی که بر کسانی که آیات خدا را قسمت کردند (یعنی یهود و نصاری) نازل نمودیم.

so we sent it down to the partitioners,

جیسا ہم نے (عذاب) ان بانٹنے والو ں پر بھیجا ہے

الَّذِينَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِينَ

همانان که قرآن را بخش بخش کردند [بخشی را پذیرفتند و از پذیرفتن بخشی دیگر روی گرداندند.]

آنان که قرآن را (به میل خود و غرض فاسد خویش) جزء جزء و پاره پاره کردند (بعضی را قبول و بعضی را رد کردند).

who have broken the koran into parts,

جنہوں نے قرآن کو ٹکڑے ٹکڑے کیا ہے

فَوَرَبِّكَ لَنَسْأَلَنَّهُمْ أَجْمَعِيْنَ

به پروردگارت سوگند، قطعاً از همه آنان بازخواست می کنیم.

قسم به خدای تو که از همه آنها سخت مؤاخذه خواهیم کرد.

so by your lord, we will question them all

پھر تیرے رب کی قسم ہے البتہ ہم ان سب سے سوال کریں گے

عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ

از اعمالی که همواره انجام می داده اند.

از آنچه می‌کرده‌اند.

about what they did.

اس چیز سے کہ وہ کرتے تھے

فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ

پس آنچه را به آن مأموری اظهار کن و از مشرکان روی بگردان.

پس تو آشکارا آنچه مأموری (به خلق) برسان و از مشرکان روی بگردان.

proclaim then, what you are commanded and turn away from the unbelievers.

سو تو کھول کر سنا دے جو تجھے حکم دیا گیا ہے اور مشرکوں کی پروا نہ کر

إِنَّا كَفَيْنَاكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ

که ما [شرّ] استهزا کنندگان را از تو بازداشته ایم.

همانا ما تو را از شر استهزا کنندگان محفوظ نمودیم.

we suffice you against those who mock,

بے شک ہم تیری طرف سے ٹھٹھا کرنے والوں کے لیے کافی ہیں

الَّذِينَ يَجْعَلُونَ مَعَ اللّهِ إِلهًا آخَرَ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ

همانان که با خدا معبود دیگری قرار می دهند، پس خواهند دانست [که مرتکب چه خطای بزرگی شده اند و مستحقّ چه عذابی هستند.]

آنان که با خدای یکتا خدایی دیگر قرار دهند، پس به زودی خواهند دانست.

and those who set up other gods with allah, indeed, they will soon know.

اور جو الله کے ساتھ دوسرا خدا مقرر کرتے ہیں سو عنقریب معلوم کر لیں گے

وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَ

ما می دانیم که تو از آنچه [مشرکان] می گویند، دلتنگ می شوی.

و ما محققا می‌دانیم که تو از آنچه امت (در طعنه و تکذیب تو) می‌گویند سخت دلتنگ می‌شوی.

indeed, we know your chest is straitened by that they say.

اور ہم جانتے ہیں کہ تیرا دل ان باتوں سے تنگ ہوتا ہے جو وہ کہتے ہیں

فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَكُن مِّنَ السَّاجِدِينَ

پس [برای دفع دلتنگی] پروردگارت را همراه با سپاس و ستایش تسبیح گوی و از سجده کنان باش.

پس به ذکر اوصاف کمال پروردگارت تسبیح گو و از نمازگزاران باش (تا به یاد خدا شاد خاطر شوی).

exalt with the praise of your lord and be one of those who prostrate.

سو تو اپنے رب کی تسبیح حمد کے ساتھ کیے جا اور سجدہ کرنے والوں میں سے ہو

وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ

و پروردگارت را تا هنگامی که تو را مرگ بیاید، بندگی کن.

و دایم به پرستش خدای خود مشغول باش تا یقین (ساعت مرگ و هنگام لقای ما) بر تو فرا رسد.

worship your lord till the certainty (death) comes to you.

اور اپنے رب کی عبادت کرتے رہو یہاں تک کہ تمہیں موت آجائے