بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

In the name of Allah, Most Gracious, Most Merciful

تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيرًا

بزرگ [و خجسته] است كسى كه بر بنده خود فرقان [=كتاب جداسازنده حق از باطل] را نازل فرمود تا براى جهانيان هشداردهنده اى باشد

blessed is he who has sent down the criterion to his worshiper (prophet muhammad), that he is a warner to all mankind;

الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُن لَّهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَخَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْدِيرًا

همان كس كه فرمانروايى آسمانها و زمين از آن اوست و فرزندى اختيار نكرده و براى او شريكى در فرمانروايى نبوده است و هر چيزى را آفريده و بدان گونه كه درخور آن بوده اندازه گيرى كرده است

to whom the kingdom of the heavens and the earth belongs, who has not taken a son, nor does he have an associate in the kingdom, and he created everything, then he ordained it very precisely.

وَاتَّخَذُوا مِن دُونِهِ آلِهَةً لَّا يَخْلُقُونَ شَيْئًا وَهُمْ يُخْلَقُونَ وَلَا يَمْلِكُونَ لِأَنفُسِهِمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا وَلَا يَمْلِكُونَ مَوْتًا وَلَا حَيَاةً وَلَا نُشُورًا

و به جاى او خدايانى براى خود گرفته اند كه چيزى را خلق نمی كنند و خود خلق شده اند و براى خود نه زيانى را در اختيار دارند و نه سودى را و نه مرگى را در اختيار دارند و نه حياتى و نه رستاخيزى را

yet they worship, other than him, gods which cannot create anything and were themselves created. they own neither harm nor benefit for themselves, neither do they own death nor life, nor a resurrection.

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا إِفْكٌ افْتَرَاهُ وَأَعَانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ فَقَدْ جَاؤُوا ظُلْمًا وَزُورًا

و كسانى كه كفر ورزيدند گفتند اين [كتاب] جز دروغى كه آن را بربافته [چيزى] نيست و گروهى ديگر او را بر آن يارى كرده اند و قطعا [با چنين نسبتى] ظلم و بهتانى به پيش آوردند

the unbelievers say: `this is but a falsehood he has forged ? another nation has helped him. ` so they have come with wrong and falsehood.

وَقَالُوا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ اكْتَتَبَهَا فَهِيَ تُمْلَى عَلَيْهِ بُكْرَةً وَأَصِيلًا

و گفتند افسانه هاى پيشينيان است كه آنها را براى خود نوشته و صبح و شام بر او املا می شود

they say: `he has written tales of the ancients, they are recited to him at dawn and at the evening. `

قُلْ أَنزَلَهُ الَّذِي يَعْلَمُ السِّرَّ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا

بگو آن را كسى نازل ساخته است كه راز نهانها را در آسمانها و زمين می داند و هموست كه همواره آمرزنده مهربان است

say: `it was sent down by him who knows the secrets of heavens and earth. he is forgiving, the most merciful.

وَقَالُوا مَالِ هَذَا الرَّسُولِ يَأْكُلُ الطَّعَامَ وَيَمْشِي فِي الْأَسْوَاقِ لَوْلَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مَلَكٌ فَيَكُونَ مَعَهُ نَذِيرًا

و گفتند اين چه پيامبرى است كه غذا می خورد و در بازارها راه می رود چرا فرشته اى به سوى او نازل نشده تا همراه وى هشداردهنده باشد

they also say: `how is it that this messenger eats food and walks about the markets? why has no angel been sent down with him to warn us?

أَوْ يُلْقَى إِلَيْهِ كَنزٌ أَوْ تَكُونُ لَهُ جَنَّةٌ يَأْكُلُ مِنْهَا وَقَالَ الظَّالِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَّسْحُورًا

يا گنجى به طرف او افكنده نشده يا باغى ندارد كه از [بار و ب ر] آن بخورد و ستمكاران گفتند جز مردى افسون شده را دنبال نمی كنيد

or, why has no treasure been thrown to him, or a garden for him to eat from? ` and the harmdoers say: `the man you follow is surely bewitched. `

انظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثَالَ فَضَلُّوا فَلَا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا

بنگر چگونه براى تو مثلها زدند و گمراه شدند در نتيجه نمی توانند راهى بيابند

see how they strike examples for you, surely they have gone astray and are unable to find a way.

تَبَارَكَ الَّذِي إِن شَاء جَعَلَ لَكَ خَيْرًا مِّن ذَلِكَ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَيَجْعَل لَّكَ قُصُورًا

بزرگ [و خجسته] است كسى كه اگر بخواهد بهتر از اين را براى تو قرار می دهد باغهايى كه جويبارها از زير [درختان] آن روان خواهد بود و براى تو كاخها پديد می آورد

blessed be he who, if he wills, can assign you better things than these; gardens underneath which rivers flow, and he shall assign for you palaces.

بَلْ كَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ وَأَعْتَدْنَا لِمَن كَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِيرًا

[نه] بلكه [آنها] رستاخيز را دروغ خواندند و براى هر كس كه رستاخيز را دروغ خواند آتش سوزان آماده كرده ايم

no, they belied the hour. we have prepared for him who belied the hour a blaze.

إِذَا رَأَتْهُم مِّن مَّكَانٍ بَعِيدٍ سَمِعُوا لَهَا تَغَيُّظًا وَزَفِيرًا

چون [دوزخ] از فاصله اى دور آنان را ببيند خشم و خروشى از آن می شنوند

when it sees them from a far off place, they shall hear it raging and sighing.

وَإِذَا أُلْقُوا مِنْهَا مَكَانًا ضَيِّقًا مُقَرَّنِينَ دَعَوْا هُنَالِكَ ثُبُورًا

و چون آنان را در تنگنايى از آن به زنجير كشيده بيندازند آنجاست كه مرگ [خود] را می خواهند

and when, chained in (iron) fetters, they are cast into some narrow space of the fire, they will call out for destruction.

لَا تَدْعُوا الْيَوْمَ ثُبُورًا وَاحِدًا وَادْعُوا ثُبُورًا كَثِيرًا

امروز يك بار هلاك [خود] را مخواهيد و بسيار هلاك [خود] را بخواهيد

`do not call out today for one destruction; call out for many destructions. `

قُلْ أَذَلِكَ خَيْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ كَانَتْ لَهُمْ جَزَاء وَمَصِيرًا

بگو آيا اين [عقوبت] بهتر است يا بهشت جاويدان كه به پرهيزگاران وعده داده شده است كه پاداش و سرانجام آنان است

say: `is that better, or the garden of eternity which the cautious have been promised? it is their recompense and their arrival! `

لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَاؤُونَ خَالِدِينَ كَانَ عَلَى رَبِّكَ وَعْدًا مَسْؤُولًا

جاودانه هر چه بخواهند در آنجا دارند پروردگار تو مسؤول [تحقق] اين وعده است

living there for ever, they shall find in it all that they desire. that is a promise binding upon your lord, and to be asked of him.

وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَأَنتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبَادِي هَؤُلَاء أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ

و روزى كه آنان را با آنچه به جاى خدا می پرستند محشور می كند پس می فرمايد آيا شما اين بندگان مرا به بيراهه كشانديد يا خود گمراه شدند

on the day when he gathers them with all that they worship, other than allah, he will say: `was it you who misled my worshipers, or did they themselves go astray? `

قَالُوا سُبْحَانَكَ مَا كَانَ يَنبَغِي لَنَا أَن نَّتَّخِذَ مِن دُونِكَ مِنْ أَوْلِيَاء وَلَكِن مَّتَّعْتَهُمْ وَآبَاءهُمْ حَتَّى نَسُوا الذِّكْرَ وَكَانُوا قَوْمًا بُورًا

می گويند منزهى تو ما را نسزد كه جز تو دوستى براى خود بگيريم ولى تو آنان و پدرانشان را برخوردار كردى تا [آنجا كه] ياد [تو] را فراموش كردند و گروهى هلاك شده بودند

they will answer: `exaltations to you. we should not have taken others for a guardian, but you gave them and their fathers enjoyment until they forgot your remembrance and they were a destroyed nation. `

فَقَدْ كَذَّبُوكُم بِمَا تَقُولُونَ فَمَا تَسْتَطِيعُونَ صَرْفًا وَلَا نَصْرًا وَمَن يَظْلِم مِّنكُمْ نُذِقْهُ عَذَابًا كَبِيرًا

قطعا [خدايانتان] در آنچه می گفتيد شما را تكذيب كردند در نتيجه نه می توانيد [عذاب را از خود] دفع كنيد و نه [خود را] يارى نماييد و هر كس از شما شرك ورزد عذابى سهمگين به او می چشانيم

so they belie what you say, and you can neither turn it aside, nor find any help. those of you who have done evil, we let them taste a great punishment.

وَما أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَيَمْشُونَ فِي الْأَسْوَاقِ وَجَعَلْنَا بَعْضَكُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَكَانَ رَبُّكَ بَصِيرًا

و پيش از تو پيامبران [خود] را نفرستاديم جز اينكه آنان [نيز] غذا می خوردند و در بازارها راه می رفتند و برخى از شما را براى برخى ديگر [وسيله] آزمايش قرار داديم آيا شكيبايى می كنيد و پروردگار تو همواره بيناست

we did not send messengers before you but that they ate food and walked about in the markets, we have appointed some of you to be a trial for others. will you endure? your lord is the seer.

وَقَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءنَا لَوْلَا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْمَلَائِكَةُ أَوْ نَرَى رَبَّنَا لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا فِي أَنفُسِهِمْ وَعَتَوْ عُتُوًّا كَبِيرًا

و كسانى كه به لقاى ما اميد ندارند گفتند چرا فرشتگان بر ما نازل نشدند يا پروردگارمان را نمی بينيم قطعا در مورد خود تكبر ورزيدند و سخت سركشى كردند

those who do not hope to meet us ask: `why have no angels been sent to us? why can we not see our lord? ` how proud they are within themselves, and have become greatly disdainful.

يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلَائِكَةَ لَا بُشْرَى يَوْمَئِذٍ لِّلْمُجْرِمِينَ وَيَقُولُونَ حِجْرًا مَّحْجُورًا

روزى كه فرشتگان را ببينند آن روز براى گناهكاران بشارتى نيست و می گويند دور و ممنوع [آيد از رحمت خدا]

on the day when they behold the angels, there will be no glad tidings for the sinners. they will say: `a refuge which is forbidden! `

وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاء مَّنثُورًا

و به هر گونه كارى كه كرده اند می پردازيم و آن را [چون] گ ردى پراكنده می سازيم

then we shall advance upon the work which they have done and render it as scattered dust.

أَصْحَابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُّسْتَقَرًّا وَأَحْسَنُ مَقِيلًا

آن روز جايگاه اهل بهشت بهتر و استراحتگاهشان نيكوتر است

on that day, the companions of paradise (will have) a better abode and a finer restingplace.

وَيَوْمَ تَشَقَّقُ السَّمَاء بِالْغَمَامِ وَنُزِّلَ الْمَلَائِكَةُ تَنزِيلًا

و روزى كه آسمان با ابرى سپيد از هم می شكافد و فرشتگان نزول يابند

on that day, the heaven is split asunder with clouds and the angels are sent down in majesty,

الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمَنِ وَكَانَ يَوْمًا عَلَى الْكَافِرِينَ عَسِيرًا

آن روز فرمانروايى بحق از آن [خداى] رحمان است و روزى است كه بر كافران بسى دشوار است

the true kingdom on that day shall belong to the merciful a harsh day for the unbelievers.

وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا

و روزى است كه ستمكار دستهاى خود را می گزد [و] می گويد اى كاش با پيامبر راهى برمی گرفتم

upon that day the harmdoer shall bite his hands, and say: `would that i had taken a path with the messenger!

يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا

اى واى كاش فلانى را دوست [خود] نگرفته بودم

would that i had never chosen soandso for my companion!

لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولًا

او [بود كه] مرا به گمراهى كشانيد پس از آنكه قرآن به من رسيده بود و شيطان همواره فروگذارنده انسان است

he led me astray from the remembrance after it had reached me, satan is ever the foresaker of humans. `

وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا

و پيامبر [خدا] گفت پروردگارا قوم من اين قرآن را رها كردند

the messenger says: `o my lord, my people have taken this koran while deserting it. `

وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِّنَ الْمُجْرِمِينَ وَكَفَى بِرَبِّكَ هَادِيًا وَنَصِيرًا

و اين گونه براى هر پيامبرى دشمنى از گناهكاران قرار داديم و همين بس كه پروردگارت راهبر و ياور توست

to every prophet we have appointed an enemy among the harmdoers; your lord is sufficient for you, a guide and a helper.

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً كَذَلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلًا

و كسانى كه كافر شدند گفتند چرا قرآن يكجا بر او نازل نشده است اين گونه [ما آن را به تدريج نازل كرديم] تا قلبت را به وسيله آن استوار گردانيم و آن را به آرامى [بر تو] خوانديم

the unbelievers ask: `why was the koran not sent down to him all at once? ` as such we strengthen your heart thereby, and we have recited it very distinctly.

وَلَا يَأْتُونَكَ بِمَثَلٍ إِلَّا جِئْنَاكَ بِالْحَقِّ وَأَحْسَنَ تَفْسِيرًا

و براى تو مثلى نياوردند مگر آنكه [ما] حق را با نيكوترين بيان براى تو آورديم

they do not bring to you any parable but that which we bring to you is the truth and better in explanation.

الَّذِينَ يُحْشَرُونَ عَلَى وُجُوهِهِمْ إِلَى جَهَنَّمَ أُوْلَئِكَ شَرٌّ مَّكَانًا وَأَضَلُّ سَبِيلًا

كسانى كه به رو درافتاده به سوى جهنم رانده می شوند آنان بدترين جاى و گم ترين راه را دارند

those who will be gathered into gehenna (hell) upon their faces shall be in the worst in place, and have gone further astray from the path.

وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَا مَعَهُ أَخَاهُ هَارُونَ وَزِيرًا

و به يقين [ما] به موسى كتاب [آسمانى] عطا كرديم و برادرش هارون را همراه او دستيار[ش] گردانيديم

we gave the book to moses and gave him his brother aaron as a minister.

فَقُلْنَا اذْهَبَا إِلَى الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَدَمَّرْنَاهُمْ تَدْمِيرًا

پس گفتيم هر دو به سوى قومى كه نشانه هاى ما را به دروغ گرفتند برويد پس [ما] آنان را به سختى هلاك نموديم

(then) we said: `go to the nation who have belied our signs. ` and we utterly destroyed them.

وَقَوْمَ نُوحٍ لَّمَّا كَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغْرَقْنَاهُمْ وَجَعَلْنَاهُمْ لِلنَّاسِ آيَةً وَأَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ عَذَابًا أَلِيمًا

و قوم نوح را آنگاه كه پيامبران [خدا] را تكذيب كردند غرقشان ساختيم و آنان را براى [همه] مردم عبرتى گردانيديم و براى ستمكاران عذابى پر درد آماده كرده ايم

the nation of noah, we drowned them when they belied their messenger, and made of them a sign to the nation. for the harmdoers we have prepared a painful punishment

وَعَادًا وَثَمُودَ وَأَصْحَابَ الرَّسِّ وَقُرُونًا بَيْنَ ذَلِكَ كَثِيرًا

و [نيز] عاديان و ثموديان و اصحاب رس و نسلهاى بسيارى ميان اين [جماعتها] را [هلاك كرديم]

also to aad and thamood and the nation of errass and many generations in between;

وَكُلًّا ضَرَبْنَا لَهُ الْأَمْثَالَ وَكُلًّا تَبَّرْنَا تَتْبِيرًا

و براى همه آنان مثلها زديم و همه را زير و ز ب ر كرديم

to each of them we gave examples, and each of them we utterly ruined.

وَلَقَدْ أَتَوْا عَلَى الْقَرْيَةِ الَّتِي أُمْطِرَتْ مَطَرَ السَّوْءِ أَفَلَمْ يَكُونُوا يَرَوْنَهَا بَلْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ نُشُورًا

و قطعا بر شهرى كه باران بلا بر آن بارانده شد گذشته اند مگر آن را نديده اند [چرا] ولى اميد به زنده شدن ندارند

they have surely passed by the village which was rained upon by evil rain (of stones); what, have they never seen it? no, they look for no resurrection.

وَإِذَا رَأَوْكَ إِن يَتَّخِذُونَكَ إِلَّا هُزُوًا أَهَذَا الَّذِي بَعَثَ اللَّهُ رَسُولًا

و چون تو را ببينند جز به ريشخندت نگيرند [كه] آيا اين همان كسى است كه خدا او را به رسالت فرستاده است

whenever they see you, they mock you (saying): `is this whom allah has sent as a messenger?

إِن كَادَ لَيُضِلُّنَا عَنْ آلِهَتِنَا لَوْلَا أَن صَبَرْنَا عَلَيْهَا وَسَوْفَ يَعْلَمُونَ حِينَ يَرَوْنَ الْعَذَابَ مَنْ أَضَلُّ سَبِيلًا

چيزى نمانده بود كه ما را از خدايانمان اگر بر آن ايستادگى نمی كرديم منحرف كند و هنگامى كه عذاب را می بينند به زودى خواهند دانست چه كسى گمراه تر است

he would have mislead us from our gods, if we had not been steadfast to them. ` but they shall know who is further astray from the path when they see the punishment.

أَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ أَفَأَنتَ تَكُونُ عَلَيْهِ وَكِيلًا

آيا آن كس كه هواى [نفس] خود را معبود خويش گرفته است ديدى آيا [می توانى] ضامن او باشى

have you seen him who has made gods of his own desires? would you be a guardian over him?

أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلًا

يا گمان دارى كه بيشترشان می شنوند يا می انديشند آنان جز مانند ستوران نيستند بلكه گمراه ترند

do you think that most of them can hear or understand? they are like cattle, no, they are further astray from the path.

أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاء لَجَعَلَهُ سَاكِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا

آيا نديده اى كه پروردگارت چگونه سايه را گسترده است و اگر می خواست آن را ساكن قرار می داد آنگاه خورشيد را بر آن دليل گردانيديم

do you not see how your lord stretches the shadow? had it been his will, he could have made it constant. then he appointed the sun to be a guide to it;

ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا

سپس آن [سايه] را اندك اندك به سوى خود بازمی گيريم

thereafter we seize it to us withdrawing it gently.

وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا وَجَعَلَ النَّهَارَ نُشُورًا

و اوست كسى كه شب را براى شما پوششى قرار داد و خواب را [مايه] آرامشى و روز را زمان برخاستن [شما] گردانيد

it is he who has appointed the night a mantle for you and sleep for a rest. the day he has appointed for rising.

وَهُوَ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا

و اوست آن كس كه بادها را نويدى پيشاپيش رحمت خويش [=باران] فرستاد و از آسمان آبى پاك فرود آورديم

it is he who loosens the winds, bearing glad tidings before the hands of his mercy, and we have sent down pure water from the heaven,

لِنُحْيِيَ بِهِ بَلْدَةً مَّيْتًا وَنُسْقِيَهُ مِمَّا خَلَقْنَا أَنْعَامًا وَأَنَاسِيَّ كَثِيرًا

تا به وسيله آن سرزمينى پژمرده را زنده گردانيم و آن را به آنچه خلق كرده ايم از دامها و انسانهاى بسيار بنوشانيم

so, that with it we revive dead lands and provide drink for the cattle and the human we created.

وَلَقَدْ صَرَّفْنَاهُ بَيْنَهُمْ لِيَذَّكَّرُوا فَأَبَى أَكْثَرُ النَّاسِ إِلَّا كُفُورًا

و قطعا آن [پند] را ميان آنان گوناگون ساختيم تا توجه پيدا كنند و[لى ] بيشتر مردم جز ناسپاسى نخواستند

we have indeed turned it about them, so that they remember; yet most people refuse all except disbelief.

وَلَوْ شِئْنَا لَبَعَثْنَا فِي كُلِّ قَرْيَةٍ نَذِيرًا

و اگر می خواستيم قطعا در هر شهرى هشداردهنده اى برمی انگيختيم

had it been our will, we could have raised a warner in every village.

فَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَجَاهِدْهُم بِهِ جِهَادًا كَبِيرًا

پس از كافران اطاعت مكن و با [الهام گرفتن از] قرآن با آنان به جهادى بزرگ بپرداز

so do not obey the unbelievers, but struggle mightily with it (the koran).

وَهُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَّحْجُورًا

و اوست كسى كه دو دريا را موج زنان به سوى هم روان كرد اين يكى شيرين [و] گوارا و آن يكى شور [و] تلخ است و ميان آن دو مانع و حريمى استوار قرار داد

it was he who let forth the two seas, this one is palatably sweet and this salt, a bitter taste, and he set a barrier between them, and a refuge which is forbidden.

وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْمَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَصِهْرًا وَكَانَ رَبُّكَ قَدِيرًا

و اوست كسى كه از آب بشرى آفريد و او را [داراى خويشاوندى] نسبى و دامادى قرار داد و پروردگار تو همواره تواناست

and it is he who created the human from water and gave him kindred of blood and of marriage. your lord is the powerful.

وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنفَعُهُمْ وَلَا يَضُرُّهُمْ وَكَانَ الْكَافِرُ عَلَى رَبِّهِ ظَهِيرًا

و غير از خدا چيزى را می پرستند كه نه سودشان می دهد و نه زيانشان می رساند و كافر همواره در برابر پروردگار خود همپشت [شيطان] است

yet they (the unbelievers) worship, other than allah, that which can neither benefit nor harm them. surely, the unbeliever is ever a partisan against his lord.

وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا

و تو را جز بشارتگر و بيم دهنده نفرستاديم

we did not send you but as a bearer of glad tidings and as a warner.

قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَاء أَن يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا

بگو بر اين [رسالت] اجرى از شما طلب نمی كنم جز اينكه هر كس بخواهد راهى به سوى پروردگارش [در پيش] گيرد

say: `i demand of you no wage for this except for he who wishes to take the path to his lord. `

وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَكَفَى بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا

و بر آن زنده كه نمی ميرد توكل كن و به ستايش او تسبيح گوى و همين بس كه او به گناهان بندگانش آگاه است

put your trust in the all living who never dies, and exalt with his praise, he is sufficiently aware of his worshipers` sins.

الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمَنُ فَاسْأَلْ بِهِ خَبِيرًا

همان كسى كه آسمانها و زمين و آنچه را كه ميان آن دو است در شش روز آفريد آنگاه بر عرش استيلا يافت رحمتگر عام [اوست] در باره وى از خبره اى بپرس [كه می داند]

(it is) he who, in six days created the heavens and the earth and all that lies between them, and then he willed to the throne. the merciful; ask about him from he who knows him.

وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمَنِ قَالُوا وَمَا الرَّحْمَنُ أَنَسْجُدُ لِمَا تَأْمُرُنَا وَزَادَهُمْ نُفُورًا

و چون به آنان گفته شود [خداى] رحمان را سجده كنيد می گويند رحمان چيست آيا براى چيزى كه ما را [بدان] فرمان می دهى سجده كنيم و بر رميدنشان می افزايد

when it is said to them: `prostrate yourselves before the merciful`, they ask: `and what is the merciful? shall we prostrate ourselves to whatever you bid us? ` and it increases their aversion.

تَبَارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّمَاء بُرُوجًا وَجَعَلَ فِيهَا سِرَاجًا وَقَمَرًا مُّنِيرًا

[فرخنده و] بزرگوار است آن كسى كه در آسمان برجهايى نهاد و در آن چراغ و ماهى نوربخش قرار داد

blessed be he who has set the constellations in the heaven, and set amongst them a sun, and an illuminating moon.

وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَةً لِّمَنْ أَرَادَ أَن يَذَّكَّرَ أَوْ أَرَادَ شُكُورًا

و اوست كسى كه براى هر كس كه بخواهد عبرت گيرد يا بخواهد سپاسگزارى نمايد شب و روز را جانشين يكديگر گردانيد

it is he who has made the night and day follow each other for those whom he desires to remember or he desires to be thankful.

وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا

و بندگان خداى رحمان كسانی اند كه روى زمين به نرمى گام برمی دارند و چون نادانان ايشان را طرف خطاب قرار دهند به ملايمت پاسخ می دهند

the worshipers of the merciful are those who walk humbly on the earth, and when the ignorant address them say: `peace, `

وَالَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِيَامًا

و آنانند كه در حال سجده يا ايستاده شب را به روز می آورند

who pass the night prostrating and standing to their lord.

وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا كَانَ غَرَامًا

و كسانی اند كه می گويند پروردگارا عذاب جهنم را از ما بازگردان كه عذابش سخت و دايمى است

who say: `our lord, turn from us the punishment of gehenna, for its punishment is the most terrible;

إِنَّهَا سَاءتْ مُسْتَقَرًّا وَمُقَامًا

و در حقيقت آن بد قرارگاه و جايگاهى است

it is an evil settling, and an evil residence, `

وَالَّذِينَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا

و كسانی اند كه چون انفاق كنند نه ولخرجى می كنند و نه تنگ می گيرند و ميان اين دو [روش] حد وسط را برمی گزينند

who when they spend are neither wasteful nor miserly, between that is a just stand,

وَالَّذِينَ لَا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ وَلَا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَا يَزْنُونَ وَمَن يَفْعَلْ ذَلِكَ يَلْقَ أَثَامًا

و كسانی اند كه با خدا معبودى ديگر نمی خوانند و كسى را كه خدا [خونش را] حرام كرده است جز به حق نمی كشند و زنا نمی كنند و هر كس اينها را انجام دهد سزايش را ريافت خواهد كرد

who do not call upon another god with allah, nor slay the soul which allah has forbidden except by right; who do not fornicate, for he who does this shall face punishment

يُضَاعَفْ لَهُ الْعَذَابُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَيَخْلُدْ فِيهِ مُهَانًا

براى او در روز قيامت عذاب دو چندان می شود و پيوسته در آن خوار می ماند

doubled for him on the day of resurrection is his punishment, and therein he shall live, humbled,

إِلَّا مَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُوْلَئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا

مگر كسى كه توبه كند و ايمان آورد و كار شايسته كند پس خداوند بديهايشان را به نيكيها تبديل می كند و خدا همواره آمرزنده مهربان است

except he who repents and believes and does good works those, allah will change their evil deeds into good deeds; allah is ever forgiving and merciful.

وَمَن تَابَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَإِنَّهُ يَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتَابًا

و هر كس توبه كند و كار شايسته انجام دهد در حقيقت به سوى خدا بازمی گردد

he who repents and does good works truly turns to allah in repentance,

وَالَّذِينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا

و كسانی اند كه گواهى دروغ نمی دهند و چون بر لغو بگذرند با بزرگوارى می گذرند

and those who do not bear false witness, and when they pass by idle talk, pass by with honor

وَالَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ يَخِرُّوا عَلَيْهَا صُمًّا وَعُمْيَانًا

و كسانی اند كه چون به آيات پروردگارشان تذكر داده شوند كر و كور روى آن نمی افتند

and who when they are reminded of the verses of their lord, they do not fall down deaf and blind.

وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا

و كسانی اند كه می گويند پروردگارا به ما از همسران و فرزندانمان آن ده كه مايه روشنى چشمان [ما] باشد و ما را پيشواى پرهيزگاران گردان

those who say: `lord give us of our wives and children what pleases our eyes and make us leaders to the fearful. `

أُوْلَئِكَ يُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا وَيُلَقَّوْنَ فِيهَا تَحِيَّةً وَسَلَامًا

اينانند كه به پاس آنكه صبر كردند غرفه[هاى بهشت را] پاداش خواهند يافت و در آنجا با سلام و درود مواجه خواهند شد

those shall be recompensed with the highest rank for their patience. there they shall receive a greeting, and peace!

خَالِدِينَ فِيهَا حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَمُقَامًا

در آنجا جاودانه خواهند ماند چه خوش قرارگاه و مقامى

there they shall live for ever; a fine dwelling place, and residence.

قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزَامًا

بگو اگر دعاى شما نباشد پروردگارم هيچ اعتنايى به شما نمی كند در حقيقت شما به تكذيب پرداخته ايد و به زودى [عذاب بر شما] لازم خواهد شد

say: `my lord cares little for you if it was not for your supplication, indeed you have belied (the messenger and the koran) so it (the punishment) will be fastened. `