بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

In the name of Allah, Most Gracious, Most Merciful

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَلَهُ الْحَمْدُ فِي الْآخِرَةِ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ

سپاس خدايى را كه آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن اوست و در آخرت [نيز] سپاس از آن اوست و هم اوست سنجيده كار آگاه

praise is for allah, to whom belongs all that is in the heavens and the earth! and the praise belongs to him in the everlasting life. he is the wise, the knower.

يَعْلَمُ مَا يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَمَا يَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا يَنزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا يَعْرُجُ فِيهَا وَهُوَ الرَّحِيمُ الْغَفُورُ

آنچه در زمين فرو می رود و آنچه از آن بر می آيد و آنچه از آسمان فرو می شود و آنچه در آن بالا می رود [همه را] می داند و اوست مهربان آمرزنده

he knows all that penetrates the earth and all that comes forth from it, all that comes down from heaven and all that ascends to it. he is the most merciful, the forgiver.

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَأْتِينَا السَّاعَةُ قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتَأْتِيَنَّكُمْ عَالِمِ الْغَيْبِ لَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَلَا أَصْغَرُ مِن ذَلِكَ وَلَا أَكْبَرُ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ

و كسانى كه كافر شدند گفتند رستاخيز براى ما نخواهد آمد بگو چرا سوگند به پروردگارم كه حتما براى شما خواهد آمد [همان] داناى نهان[ها] كه هموزن ذره اى نه در آسمانها و نه در زمين از وى پوشيده نيست و نه كوچكتر از آن و نه بزرگتر از آن است مگر اينكه در كتابى روشن [درج شده] است

the unbelievers say: `the hour will never come to us. ` say: `by my lord, yes, it is surely coming to you! by him who knows the unseen, not even the weight of an atom in heavens and earth escapes him; neither is there anything smaller than that, nor greater except that it is in a clear book,

لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِكَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ

تا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند به پاداش رساند آنانند كه آمرزش و روزى خوش برايشان خواهد بود

in order that he recompenses those who believe and do good works; theirs shall be forgiveness and a generous provision.

وَالَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مِّن رِّجْزٍ أَلِيمٌ

و كسانى كه در [ابطال] آيات ما كوشش می ورزند كه ما را درمانده كنند برايشان عذابى از بلايى دردناك باشد

but those who labor against our verses (thinking they are) frustrating (our messengers), theirs shall be the painful punishment of anger. `

وَيَرَى الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِي أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ هُوَ الْحَقَّ وَيَهْدِي إِلَى صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ

و كسانى كه از دانش بهره يافته اند می دانند كه آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده حق است و به راه آن عزيز ستوده[صفات] راهبرى می كند

those to whom the knowledge has been given can see that what has been sent down to you from your lord is the truth, guiding to the path of the almighty, the praised.

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ نَدُلُّكُمْ عَلَى رَجُلٍ يُنَبِّئُكُمْ إِذَا مُزِّقْتُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّكُمْ لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ

و كسانى كه كفر ورزيدند گفتند آيا مردى را به شما نشان دهيم كه شما را خبر می دهد كه چون كاملا متلاشى شديد [باز] قطعا در آفرينشى جديد خواهيد بود

the unbelievers say: `shall we direct you to a man who will tell you that when you have been utterly torn into pieces you will be raised in a new creation?`

أَفْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَم بِهِ جِنَّةٌ بَلِ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ فِي الْعَذَابِ وَالضَّلَالِ الْبَعِيدِ

آيا [اين مرد] بر خدا دروغى بسته يا جنونى در اوست [نه] بلكه آنان كه به آخرت ايمان ندارند در عذاب و گمراهى دور و درازند

what, has he forged a lie about allah, or is he mad! ` no, those who do not believe in the everlasting life are in the punishment and in far error.

أَفَلَمْ يَرَوْا إِلَى مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُم مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِن نَّشَأْ نَخْسِفْ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ نُسْقِطْ عَلَيْهِمْ كِسَفًا مِّنَ السَّمَاءِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِّكُلِّ عَبْدٍ مُّنِيبٍ

آيا به آنچه از آسمان و زمين در دسترسشان و پشت سرشان است ننگريسته اند اگر بخواهيم آنان را در زمين فرو می بريم يا پاره سنگهايى از آسمان بر سرشان می افكنيم قطعا در اين [تهديد] براى هر بنده توبه كارى عبرت است

have they not seen what is before them and behind them in heaven and earth? if we willed, we would make the earth swallow them up, or we would let lumps from heaven fall down on them. surely, there is a sign in this for every penitent worshiper.

وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ

و به راستى داوود را از جانب خويش مزيتى عطا كرديم [و گفتيم] اى كوهها با او [در تسبيح خدا] همصدا شويد و اى پرندگان [هماهنگى كنيد] و آهن را براى او نرم گردانيديم

we gave david bounty from us. `o mountains, and birds, echo (the praise of allah) with him. ` and we softened iron for him,

أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ

[كه] زره هاى فراخ بساز و حلقه ها را درست اندازه گيرى كن و كار شايسته كنيد زيرا من به آنچه انجام می دهيد بينايم

(saying): `make large coats of mail and measure their links well. do good deeds, for surely i see the things you do. `

وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ وَمِنَ الْجِنِّ مَن يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَمَن يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ

و باد را براى سليمان [رام كرديم] كه رفتن آن بامداد يك ماه و آمدنش شبانگاه يك ماه [راه] بود و معدن مس را براى او ذوب [و روان] گردانيديم و برخى از جن به فرمان پروردگارشان پيش او كار می كردند و هر كس از آنها از دستور ما سر برمی تافت از عذاب سوزان به او می چشانيديم

to solomon the morning course of the wind was a month`s journey, and its evening course was also a month`s journey. we caused copper to be (as a) molten spring for him. and the jinn, some served him by the permission of his lord. but as for those amongst them that swerved away from our command, we shall let them taste the punishment of the blaze (the fire).

يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَاءُ مِن مَّحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَّاسِيَاتٍ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا وَقَلِيلٌ مِّنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ

[آن متخصصان] براى او هر چه می خواست از نمازخانه ها و مجسمه ها و ظروف بزرگ مانند حوضچه ها و ديگهاى چسبيده به زمين می ساختند اى خاندان داوود شكرگزار باشيد و از بندگان من اندكى سپاسگزارند

they made for him whatever he wanted, arches, statues, bowls as basins, and fixed cauldrons. (we said:) `give thanks, house of david and work. ` yet only a few of my worshipers are thankful.

فَلَمَّا قَضَيْنَا عَلَيْهِ الْمَوْتَ مَا دَلَّهُمْ عَلَى مَوْتِهِ إِلَّا دَابَّةُ الْأَرْضِ تَأْكُلُ مِنسَأَتَهُ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ الْجِنُّ أَن لَّوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ الْغَيْبَ مَا لَبِثُوا فِي الْعَذَابِ الْمُهِينِ

پس چون مرگ را بر او مقرر داشتيم جز جنبنده اى خاكى [=موريانه] كه عصاى او را [به تدريج] می خورد [آدميان را] از مرگ او آگاه نگردانيد پس چون [سليمان] فرو افتاد براى جنيان روشن گرديد كه اگر غيب می دانستند در آن عذاب خفت آور [باقى] نمی ماندند

and when we decreed (solomon`s) death, they had no indication that he was dead until (they saw a termite), a crawler of the earth eating away his staff. and when he fell down, the jinn realized that had they known the unseen, they would not have continued in their humiliating punishment.

لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ جَنَّتَانِ عَن يَمِينٍ وَشِمَالٍ كُلُوا مِن رِّزْقِ رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ

قطعا براى [مردم] سبا در محل سكونتشان نشانه [رحمتى] بود دو باغستان از راست و چپ [به آنان گفتيم] از روزى پروردگارتان بخوريد و او را شكر كنيد شهرى است خوش و خدايى آمرزنده

for sheba there was indeed a sign. in their dwelling place there were two gardens, on the right and left side. (we said): `eat of your lord`s provisions and give thanks to him, a good land, and a lord who is the forgiving. `

فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُم بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَى أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِّن سِدْرٍ قَلِيلٍ

پس روى گردانيدند و بر آن سيل [سد] ع رم را روانه كرديم و دو باغستان آنها را به دو باغ كه ميوه هاى تلخ و شوره گز و نوعى از كنار تنك داشت تبديل كرديم

but they turned away. so we sent against them the flood (at the city) of arim, and exchanged their gardens with two others bearing bitter fruit and tamarisks, and here and there a few lotus trees.

ذَلِكَ جَزَيْنَاهُم بِمَا كَفَرُوا وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ

اين [عقوبت] را به [سزاى] آنكه كفران كردند به آنان جزا داديم و آيا جز ناسپاس را به مجازات می رسانيم

as such we recompensed them for their disbelief; do we recompense any except the unbelievers?

وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ

و ميان آنان و ميان آبادانيهايى كه در آنها بركت نهاده بوديم شهرهاى متصل به هم قرار داده بوديم و در ميان آنها مسافت را به اندازه مقرر داشته بوديم در اين [راه]ها شبان و روزان آسوده خاطر بگرديد

between them and the villages which we had blessed, we placed easily visible villages, and we spaced the journey between them exactly. (we said): `travel through them by day and night in safety. `

فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ

تا گفتند پروردگارا ميان [منزلهاى] سفرهايمان فاصله انداز و بر خويشتن ستم كردند پس آنها را [براى آيندگان موضوع] حكايتها گردانيديم و سخت تارومارشان كرديم قطعا در اين [ماجرا] براى هر شكيباى سپاسگزارى عبرتهاست

but they said: `lord, make the stages between our journeys longer, ` so they wronged themselves; so we made them news and we tore them utterly into pieces. surely, there are signs in this for every one who is patient, thankful.

وَلَقَدْ صَدَّقَ عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقًا مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ

و قطعا شيطان گمان خود را در مورد آنها راست يافت و جز گروهى از مؤمنان [بقيه] از او پيروى كردند

iblis` made his guess true to them; and all except for a party of believers followed him.

وَمَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِم مِّن سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَن يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي شَكٍّ وَرَبُّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ

و [شيطان] را بر آنان تسلطى نبود جز آنكه كسى را كه به آخرت ايمان دارد از كسى كه در باره آن در ترديد است باز شناسيم و پروردگار تو بر هر چيزى نگاهبان است

yet he had no authority over them except that we would know who believed in the everlasting life, from he who doubted. your lord is the watcher over all things.

قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُم مِّن دُونِ اللَّهِ لَا يَمْلِكُونَ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَمَا لَهُمْ فِيهِمَا مِن شِرْكٍ وَمَا لَهُ مِنْهُم مِّن ظَهِيرٍ

بگو كسانى را كه جز خدا [معبود خود] پنداشته ايد بخوانيد هموزن ذره اى نه در آسمانها و نه در زمين مالك نيستند و در آن دو شركتى ندارند و براى وى از ميان آنان هيچ پشتيبانى نيست

say: `call on those whom you assert, other than allah. they do not possess as much as the weight of an atom in the heavens or earth, nor do they have a partnership in either, neither does he have supporters among them. `

وَلَا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ عِندَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ حَتَّى إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمْ قَالُوا مَاذَا قَالَ رَبُّكُمْ قَالُوا الْحَقَّ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ

و شفاعتگرى در پيشگاه او سود نمی بخشد مگر براى آن كس كه به وى اجازه دهد تا چون هراس از دلهايشان برطرف شود می گويند پروردگارتان چه فرمود مى گويند حقيقت و هموست بلندمرتبه و بزرگ

intercession with him will not help, except for him to whom he gives permission. when terror is lifted from their hearts, they shall say: `what did your lord say? ` `the truth, ` they shall answer. `he is the most high, the great. `

قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ وَإِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلَى هُدًى أَوْ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ

بگو كيست كه شما را از آسمانها و زمين روزى می دهد بگو خدا و در حقيقت يا ما يا شما بر هدايت يا گمراهى آشكاريم

say: `who provides for you from the heavens and earth? ` say: `allah. ` surely, either we or you are rightly guided or in clear error.

قُل لَّا تُسْأَلُونَ عَمَّا أَجْرَمْنَا وَلَا نُسْأَلُ عَمَّا تَعْمَلُونَ

بگو [شما] از آنچه ما مرتكب شده ايم بازخواست نخواهيد شد و [ما نيز] از آنچه شما انجام می دهيد بازخواست نخواهيم شد

say: `you will not to be questioned about our sins, neither will we be questioned for your actions. `

قُلْ يَجْمَعُ بَيْنَنَا رَبُّنَا ثُمَّ يَفْتَحُ بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَهُوَ الْفَتَّاحُ الْعَلِيمُ

بگو پروردگارمان ما و شما را جمع خواهد كرد سپس ميان ما به حق داورى مى كند و اوست داور دانا

say: `our lord will bring us all together, then, with truth, he will rightly judge between us. he is the opener, the knower.

قُلْ أَرُونِي الَّذِينَ أَلْحَقْتُم بِهِ شُرَكَاء كَلَّا بَلْ هُوَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

بگو كسانى را كه [به عنوان] شريك به او ملحق گردانيده ايد به من نشان دهيد چنين نيست بلكه اوست خداى عزيز حكيم

say: `show me those whom you joined with him as associates; no, indeed; rather he is allah, the almighty, the wise.

وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا كَافَّةً لِّلنَّاسِ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ

و ما تو را جز [به سمت] بشارتگر و هشداردهنده براى تمام مردم نفرستاديم ليكن بيشتر مردم نمی دانند

we did not send you (prophet muhammad) for all mankind except to bring them glad tidings and to warn, but most people do not know.

وَيَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

و می گويند اگر راست می گوييد اين وعده چه وقت است

they ask: `when, if what you say is true, will this promise come? `

قُل لَّكُم مِّيعَادُ يَوْمٍ لَّا تَسْتَأْخِرُونَ عَنْهُ سَاعَةً وَلَا تَسْتَقْدِمُونَ

بگو ميعاد شما روزى است كه نه ساعتى از آن پس توانيد رفت و نه پيشى توانيد جست

say: `you are promised a day. you can neither hold it back, nor can you hasten it by a single hour. `

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَن نُّؤْمِنَ بِهَذَا الْقُرْآنِ وَلَا بِالَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ مَوْقُوفُونَ عِندَ رَبِّهِمْ يَرْجِعُ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ الْقَوْلَ يَقُولُ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا لَوْلَا أَنتُمْ لَكُنَّا مُؤْمِنِينَ

و كسانى كه كافر شدند گفتند نه به اين قرآن و نه به آن [توراتى] كه پيش از آن است هرگز ايمان نخواهيم آورد و اى كاش بيدادگران را هنگامى كه در پيشگاه پروردگارشان ازداشت شده اند می ديدى [كه چگونه] برخى از آنان با برخى [ديگر جدل و] گفتگو می كنند كسانى كه زيردست بودند به كسانى كه [رياست و] برترى داشتند می گويند اگر شما نبوديد قطعا ما مؤمن بوديم

the unbelievers say: `we will not believe in this koran, nor in (the books) that were before it. ` if you could only see the harmdoers when they are brought before their lord! they will argue against each other. those who had been abased will say to those who were proud: `but for you, we would have been believers. `

قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا لِلَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا أَنَحْنُ صَدَدْنَاكُمْ عَنِ الْهُدَى بَعْدَ إِذْ جَاءكُم بَلْ كُنتُم مُّجْرِمِينَ

كسانى كه [رياست و] برترى داشتند به كسانى كه زيردست بودند می گويند مگر ما بوديم كه شما را از هدايت پس از آنكه به سوى شما آمد بازداشتيم [نه] بلكه خودتان گناهكار بوديد

then, those who were proud will say to those who were abased, `was it we who barred you from the guidance after it had come to you? no, you yourselves were sinners. `

وَقَالَ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا بَلْ مَكْرُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ إِذْ تَأْمُرُونَنَا أَن نَّكْفُرَ بِاللَّهِ وَنَجْعَلَ لَهُ أَندَادًا وَأَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَجَعَلْنَا الْأَغْلَالَ فِي أَعْنَاقِ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ يُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ

و كسانى كه زيردست بودند به كسانى كه [رياست و] برترى داشتند می گويند [نه] بلكه نيرنگ شب و روز [شما بود] آنگاه كه ما را وادار می كرديد كه به خدا كافر شويم و براى او همتايانى قرار دهيم و هنگامى كه عذاب را ببينند پشيمانى خود را آشكار كنند و در گردنهاى كسانى كه كافر شده اند غلها می نهيم آيا جز به سزاى آنچه انجام می دادند می رسند

those that were abased will say to those who were proud: `rather, it was scheming night and day, when you ordered us to disbelieve in allah and set up equals to him. ` and they will regret in secret when they see the punishment and we put (iron) fetters on the necks of the unbelievers. shall they be recompensed except for what they were doing?

وَمَا أَرْسَلْنَا فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتْرَفُوهَا إِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُم بِهِ كَافِرُونَ

و [ما] در هيچ شهرى هشداردهنده اى نفرستاديم جز آنكه خوشگذرانان آنها گفتند ما به آنچه شما بدان فرستاده شده ايد كافريم

we never sent a warner to a village except that those (who lived) in luxury said: `we disbelieve in the message you have been sent with! `

وَقَالُوا نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوَالًا وَأَوْلَادًا وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ

و گفتند ما دارايى و فرزندانمان از همه بيشتر است و ما عذاب نخواهيم شد

and they said: `we have been given an abundance of wealth and children we shall never be punished! `

قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ وَيَقْدِرُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ

بگو پروردگار من است كه روزى را براى هر كس كه بخواهد گشاده يا تنگ مى گرداند ليكن بيشتر مردم نمی دانند

say: `my lord outspreads and withholds his provision to whomsoever he will. but most people do not know. `

وَمَا أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُم بِالَّتِي تُقَرِّبُكُمْ عِندَنَا زُلْفَى إِلَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُوْلَئِكَ لَهُمْ جَزَاء الضِّعْفِ بِمَا عَمِلُوا وَهُمْ فِي الْغُرُفَاتِ آمِنُونَ

و اموال و فرزندانتان چيزى نيست كه شما را به پيشگاه ما نزديك گرداند مگر كسانى كه ايمان آورده و كار شايسته كرده باشند پس براى آنان دو برابر آنچه انجام داده اند پاداش است و آنها در غرفه ها[ى بهشتى] آسوده خاطر خواهند بود

it is neither your riches nor your children that shall bring you close in nearness to us, except he who believes and does good work. for those their awaits a double recompense for their deeds, they shall live in safety in their lofty chambers.

وَالَّذِينَ يَسْعَوْنَ فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُوْلَئِكَ فِي الْعَذَابِ مُحْضَرُونَ

و كسانى كه در [ابطال] آيات ما می كوشند كه [ما را به خيال خود] درمانده كنند آنانند كه در عذاب احضار می شوند

but those who labor to negate our verses shall be arraigned in to the punishment.

قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ لَهُ وَمَا أَنفَقْتُم مِّن شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ

بگو در حقيقت پروردگار من است كه روزى را براى هر كس از بندگانش كه بخواهد گشاده يا براى او تنگ می گرداند و هر چه را انفاق كرديد عوضش را او می دهد و او بهترين روزى دهندگان است

say: `my lord outspreads and withholds his provision to whomsoever he will of his worshipers. whatsoever you expend he will replace it. he is the best of providers. `

وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا ثُمَّ يَقُولُ لِلْمَلَائِكَةِ أَهَؤُلَاء إِيَّاكُمْ كَانُوا يَعْبُدُونَ

و [ياد كن] روزى را كه همه آنان را محشور می كند آنگاه به فرشتگان می فرمايد آيا اينها بودند كه شما را می پرستيدند

on the day when he gathers them all together, he will say to the angels: `was it you that these worshipped? `

قَالُوا سُبْحَانَكَ أَنتَ وَلِيُّنَا مِن دُونِهِم بَلْ كَانُوا يَعْبُدُونَ الْجِنَّ أَكْثَرُهُم بِهِم مُّؤْمِنُونَ

می گويند منزهى تو سرپرست ما تويى نه آنها بلكه جنيان را می پرستيدند بيشترشان به آنها اعتقاد داشتند

`exaltations to you! ` they will answer. `you are our guardian other than them! no, rather they worshipped the jinn, and it was them which most believed. `

فَالْيَوْمَ لَا يَمْلِكُ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ نَّفْعًا وَلَا ضَرًّا وَنَقُولُ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذَابَ النَّارِ الَّتِي كُنتُم بِهَا تُكَذِّبُونَ

اكنون براى يكديگر سود و زيانى نداريد و به كسانى كه ستم كرده اند می گوييم بچشيد عذاب آتشى را كه آن را دروغ می شمرديد

therefore, today none of you shall have the power to either benefit or harm one another. ` to the evildoers we shall say: `taste the punishment of the fire, which you belied! `

وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ قَالُوا مَا هَذَا إِلَّا رَجُلٌ يُرِيدُ أَن يَصُدَّكُمْ عَمَّا كَانَ يَعْبُدُ آبَاؤُكُمْ وَقَالُوا مَا هَذَا إِلَّا إِفْكٌ مُّفْتَرًى وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلْحَقِّ لَمَّا جَاءهُمْ إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُّبِينٌ

و چون آيات تابناك ما بر آنان خوانده می شود می گويند اين جز مردى نيست كه می خواهد شما را از آنچه پدرانتان می پرستيدند باز دارد و [نيز] می گويند اين جز دروغى بربافته نيست و كسانى كه به حق چون به سويشان آمد كافر شدند می گويند اين جز افسونى آشكار نيست

when our clear verses, are recited to them, they say: `this is nothing but a man whose wish is to prevent you from that which your fathers used to worship. `and they say: `this is nothing but a forged lie. ` and those who disbelieve say of the truth when it reaches them: `this is nothing but clear sorcery.?

وَمَا آتَيْنَاهُم مِّن كُتُبٍ يَدْرُسُونَهَا وَمَا أَرْسَلْنَا إِلَيْهِمْ قَبْلَكَ مِن نَّذِيرٍ

و ما كتابهايى به آنان نداده بوديم كه آن را بخوانند و پيش از تو هشداردهنده اى به سويشان نفرستاده بوديم

yet we have not given them any books to study, nor, before you, have we sent them a warner.

وَكَذَّبَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَمَا بَلَغُوا مِعْشَارَ مَا آتَيْنَاهُمْ فَكَذَّبُوا رُسُلِي فَكَيْفَ كَانَ نَكِيرِ

و كسانى كه پيش از اينان بودند [نيز] تكذيب كردند در حالى كه اينان به ده يك آنچه بديشان داده بوديم نرسيده اند [آرى] فرستادگان مرا دروغ شمردند پس چگونه بود كيفر من

those who have gone before them belied, yet they did not reach a tenth of what we gave them; yet they belied my messengers. and how was (my) rejection (their destruction)!

قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُم بِوَاحِدَةٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا مَا بِصَاحِبِكُم مِّن جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِيرٌ لَّكُم بَيْنَ يَدَيْ عَذَابٍ شَدِيدٍ

بگو من فقط به شما يك اندرز می دهم كه دو دو و به تنهايى براى خدا به پا خيزيد سپس بينديشيد كه رفيق شما هيچ گونه ديوانگى ندارد او شما را از عذاب سختى كه در پيش است جز هشداردهنده اى [بيش] نيست

say: `i give you only one admonition, that you stand before allah either two by two, or one by one and reflect. there is no madness is in your companion. he (prophet muhammad) is only a warner to you, before a terrible punishment. `

قُلْ مَا سَأَلْتُكُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ

بگو هر مزدى كه از شما خواستم آن از خودتان مزد من جز بر خدا نيست و او بر هر چيزى گواه است

say: `i ask no wage of you; that shall be yours. my wage is only upon allah and he is witness over everything. `

قُلْ إِنَّ رَبِّي يَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَّامُ الْغُيُوبِ

بگو بی گمان پروردگارم حقيقت را القا می كند [اوست] داناى نهانها

say: `my lord hurls the truth the knower of the unseen. `

قُلْ جَاء الْحَقُّ وَمَا يُبْدِئُ الْبَاطِلُ وَمَا يُعِيدُ

بگو حق آمد و [ديگر] باطل از سر نمی گيرد و برنمی گردد

say: `truth has come. falsehood has vanished and shall return no more.`

قُلْ إِن ضَلَلْتُ فَإِنَّمَا أَضِلُّ عَلَى نَفْسِي وَإِنِ اهْتَدَيْتُ فَبِمَا يُوحِي إِلَيَّ رَبِّي إِنَّهُ سَمِيعٌ قَرِيبٌ

بگو اگر گمراه شوم فقط به زيان خود گمراه شده ام و اگر هدايت يابم [اين از بركت] چيزى است كه پروردگارم به سويم وحى می كند كه اوست شنواى نزديك

say: `if i go astray, then i go astray only against myself; if i am guided it is because of that which my lord has revealed to me. he is the hearer, and the near. `

وَلَوْ تَرَى إِذْ فَزِعُوا فَلَا فَوْتَ وَأُخِذُوا مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ

و اى كاش می ديدى هنگامى را كه [كافران] وحشت زده اند [آنجا كه راه] گريزى نمانده است و از جايى نزديك گرفتار آمده اند

if you could only see when they (the unbelievers) are seized with terror, and there is no escape. they shall be seized from a nearby place,

وَقَالُوا آمَنَّا بِهِ وَأَنَّى لَهُمُ التَّنَاوُشُ مِن مَكَانٍ بَعِيدٍ

و می گويند به او ايمان آورديم و چگونه از جايى [چنين] دور دست يافتن [به ايمان] براى آنان ميسر است

and say: `we believe in it. ` but how can they reach from a place that is distant,

وَقَدْ كَفَرُوا بِهِ مِن قَبْلُ وَيَقْذِفُونَ بِالْغَيْبِ مِن مَّكَانٍ بَعِيدٍ

و حال آنكه پيش از اين منكر او شدند و از جايى دور به ناديده [تير تهمت] می افكندند

since they disbelieved in it before, guessing at the unseen from a distant place?

وَحِيلَ بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ مَا يَشْتَهُونَ كَمَا فُعِلَ بِأَشْيَاعِهِم مِّن قَبْلُ إِنَّهُمْ كَانُوا فِي شَكٍّ مُّرِيبٍ

و ميان آنان و ميان آنچه [به آرزو] می خواستند حايلى قرار می گيرد همان گونه كه از ديرباز با امثال ايشان چنين رفت زيرا آنها [نيز] در دودلى سختى بودند

and a barrier is set between them and that which they desire, as it was done before with their like; they were in suspicious doubt. `