بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

به نام خدا که رحمتش بی اندازه است و مهربانی اش همیشگی.

به نام خداوند بخشنده مهربان

In the name of Allah, Most Gracious, Most Merciful

شروع الله کا نام لے کر جو بڑا مہربان نہایت رحم والا ہے.

لَا أُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيَامَةِ

به روز قیامت سوگند می خورم،

چنین نیست (که کافران پنداشتند) قسم به روز (بزرگ) قیامت.

no! i swear by the day of resurrection,

وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ

و به نفس سرزنش گر قسم می خورم.

و قسم به نفس پر حسرت و ملامت (یعنی نفس انسان که در قیامت خود را بر تقصیر و گناه بسیار ملامت کند و حسرت خورد) . [جواب قسم محذوف است، یعنی به اینها سوگند می‌خورم که آدمیان را در روز قیامت برخواهم انگیخت. (م) ژ)]

no! i swear by the reproachful soul!

أَيَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَلَّن نَجْمَعَ عِظَامَهُ

آیا انسان گمان می کند که ما هرگز استخوان هایش را جمع نخواهیم کرد؟

آیا آدمی پندارد که ما دیگر ابدا استخوانهای (پوسیده) او را باز جمع نمی‌کنیم؟

what, does the human think we shall never gather his bones?

بَلَى قَادِرِينَ عَلَى أَن نُّسَوِّيَ بَنَانَهُ

چرا در حالی که تواناییم که [خطوط] سر انگشتانش را درست و نیکو بازسازی کنیم،

بلی (استخوانهای او را جمع می‌کنیم) در حالی که ما قادریم که سرانگشتان او را هم منظم درست گردانیم.

indeed yes, we are able to shape his fingerstips yet again!

بَلْ يُرِيدُ الْإِنسَانُ لِيَفْجُرَ أَمَامَهُ

[نه اینکه به گمان او قیامتی در کار نباشد] بلکه انسان می خواهد [با دست و پا زدن در شک و تردید] فرارویش را [از اعتقاد به قیامت که بازدارنده ای قوی است] باز کند [تا برای ارتکاب هر گناهی آزاد باشد!]

بلکه انسان می‌خواهد آنچه (از عمرش) در پیش است همه را به فجور و هوای نفس گذراند.

rather, the human desires to continue in his immorality,

يَسْأَلُ أَيَّانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ

[با حالتی آمیخته با تردید] می پرسد: روز قیامت چه وقت است؟

(که دایم با شک و انکار) می‌پرسد کی روز قیامت (و حساب) خواهد بود؟

`when will the day of resurrection be? ` he asks,

فَإِذَا بَرِقَ الْبَصَرُ

پس هنگامی [است] که چشم [از سختی و هولناکی آن] خیره شود،

(بگو) روزی که چشمهای خلقان (از وحشت و هول) خیره بماند.

but when the sight is dazed

وَخَسَفَ الْقَمَرُ

و ماه تاریک و بی نور گردد،

و ماه تابان تاریک شود.

and the moon eclipsed,

وَجُمِعَ الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ

و خورشید و ماه به هم جمع شوند.

و میان خورشید و ماه جمع گردد (و هر دو بی‌نور شوند).

when the sun and moon are gathered together

يَقُولُ الْإِنسَانُ يَوْمَئِذٍ أَيْنَ الْمَفَرُّ

آن روز انسان گوید: گریزگاه کجاست؟

در آن روز انسان گوید: (ای وای از سختی عذاب) کجا مفرّ و پناهی خواهد بود؟

on that day the human will ask: `to (which place) shall i flee? `

كَلَّا لَا وَزَرَ

این چنین نیست، هرگز پناهگاهی وجود ندارد.

هرگز مفرّ و پناهگاهی نیست.

no, there shall be no (place of) refuge.

إِلَى رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمُسْتَقَرُّ

آن روزقرارگاه [نهایی] فقط به سوی پروردگار توست.

آن روز جز درگاه خدا آرامگاهی هیچ نیست.

for on that day the refuge shall be to your lord.

يُنَبَّأُ الْإِنسَانُ يَوْمَئِذٍ بِمَا قَدَّمَ وَأَخَّرَ

آن روز است که انسان را به اعمالی که از دیرباز یا پس از آن انجام داده، آگاه می کنند.

آن روز آدمی به (نتیجه) هر نیک و بدی که در مقدّم و مؤخّر عمر کرده آگاه خواهد شد.

on that day the human shall be informed of his former and latter deeds.

بَلِ الْإِنسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ

بلکه انسان خود به وضع خویش بیناست.

بلکه انسان خود بر (نیک و بد) خویش به خوبی بیناست.

he shall be a clear proof against himself,

وَلَوْ أَلْقَى مَعَاذِيرَهُ

و هر چند [برای توجیه گناهانش] بهانه ها بتراشد

هر چند (پرده‌های) عذر (بر چشم بصیرت) خود بیفکند.

even though he offers his excuses.

لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ

[پیش از پایان یافتن وحی به وسیله جبرئیل] زبانت را به حرکت در نیاور تا در خواندن آن شتاب ورزی.

(ای رسول در حال وحی) با شتاب و عجله زبان به قرائت قرآن مگشای.

do not move your tongue with it (the revelation) to hasten it.

إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ

بی تردید گردآوردن و [به هم پیوند دادن آیات که بر تو وحی می شود و چگونگی] قرائتش بر عهده ماست،

که ما خود قرآن را مجموع و محفوظ داشته و بر تو فرا خوانیم.

it`s gathering and reciting is upon us.

فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ

پس هنگامی که آن را [به طور کامل] خواندیم، [به همان صورت] خواندنش را دنبال کن.

و آن‌گاه که بر خواندیم تو پیرو قرآن آن باش.

when we recite it, follow its recitation.

ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ

سپس توضیح و بیانش نیز بر عهده ماست.

پس از آن بر ماست که (حقایق) آن را بر تو بیان کنیم.

it`s explanation is upon us.

كَلَّا بَلْ تُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ

[اینکه می پندارید قیامتی در کار نیست] این چنین نیست، بلکه شما عاشق ایندنیای زودگذر هستید،

هرگز، بلکه شما (کافران لجوج) تمام دنیای نقد عاجل را دوست دارید.

yet you love this hasty world

وَتَذَرُونَ الْآخِرَةَ

و همواره آخرت را [برای این عشق بی پایه] رها می کنید.

و به کلی کار آخرت را واگذارید.

and are heedless of the everlasting life.

وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ نَّاضِرَةٌ

در آن روز چهره هایی شاداب است؛

آن روز رخسار طایفه‌ای (از شادی) بر افروخته و نورانی است.

on that day there shall be radiant faces,

إِلَى رَبِّهَا نَاظِرَةٌ

[با دیده دل] به پروردگارش نظر می کند

و به چشم قلب جمال حق را مشاهده می‌کنند.

gazing towards their lord.

وَوُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ بَاسِرَةٌ

و چهره هایی عبوس و درهم کشیده است؛

و رخسار گروهی دیگر عبوس و غمگین است.

and on that day there shall be scowling faces,

تَظُنُّ أَن يُفْعَلَ بِهَا فَاقِرَةٌ

چون یقین دارند که در معرض عذابی کمرشکن قرار خواهند گرفت.

که می‌دانند حادثه ناگواری در پیش است که پشت آنها را می‌شکند.

so they might think the calamity had been inflicted upon them.

كَلَّا إِذَا بَلَغَتْ التَّرَاقِيَ

این چنین نیست [که می پندارد] ، هنگامی که جان به گلوگاه رسد،

چنین نیست (که منکران قیامت پنداشتند. باش تا) آن گاه که جانشان به گلو رسد.

but, when (the soul) reaches the collar bone

وَقِيلَ مَنْ رَاقٍ

و [کسان بیمار] گویند: درمان کننده این بیمار کیست؟

و (اهلش) گویند: کیست که چاره درد این بیمار تواند کرد؟

and it is said: `who is a healing chanter? `

وَظَنَّ أَنَّهُ الْفِرَاقُ

و [بیمار] یقین می کند [که با رسیدن جان به گلوگاه] زمان جدایی [از دنیا، ثروت، زن و فرزند] فرا رسیده است!

و بیمار خود یقین به مفارقت از دنیا کند (که ملک موت را به چشم ببیند).

and when he thinks it is the time of departure

وَالْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاقِ

و [از سختی جان کندن] ساق به ساق به هم پیچد؛

و ساقهای پا (از شدت غم عقبی و حسرت دنیا) به هم در پیچد.

and when leg is intertwined with leg,

إِلَى رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمَسَاقُ

آن روز، روز سوق و مسیر به سوی پروردگار توست.

در آن روز خلق را به سوی خدا خواهند کشید.

upon that day the driving shall be to your lord.

فَلَا صَدَّقَ وَلَا صَلَّى

[در آن حال فرشتگان می گویند: این به کام مرگ افتاده] نه [دعوت پیامبر را] باور کرد، و نه نماز خواند؛

پس (آن روز وای بر آن که چون ابو جهل) حق را تصدیق نکرد و نماز (و طاعتش) بجا نیاورد.

because, he neither believed nor prayed;

وَلَكِن كَذَّبَ وَتَوَلَّى

بلکه [در میان اجتماعات] تکذیب کرد و روی گرداند؛

بلکه (خدا را) تکذیب کرد و (از حکمش) رو بگردانید.

he belied the truth and turned away;

ثُمَّ ذَهَبَ إِلَى أَهْلِهِ يَتَمَطَّى

سپس متکبرانه و خرامان به سوی کسانش رفت.

و آن گاه با تکبر و نخوت به سوی اهل خویش روی آورد.

then went arrogantly to his household.

أَوْلَى لَكَ فَأَوْلَى

[و گویند: با این وضعی که داری، عذاب دوزخ] برای تو شایسته تر است، شایسته تر!

(به وی خطاب شود) وای (بر زندگی) و (صد) وای بر (مرگ) تو.

near to you and nearer,

ثُمَّ أَوْلَى لَكَ فَأَوْلَى

باز هم شایسته تر است شایسته تر.

پس (از مرگ هم) وای (بر برزخ) و (صد) وای بر (روز محشر) تو.

then nearer to you and nearer!

أَيَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَن يُتْرَكَ سُدًى

آیا انسان گمان می کند بیهوده و مهمل [و بدون تکلیف و مسؤولیت] رها می شود؟!

آیا آدمی می‌پندارد که او را مهمل (از تکلیف و ثواب و عقاب) گذارند (و غرضی در خلقتش منظور ندارند).

does the human think he will be left to roam at will?

أَلَمْ يَكُ نُطْفَةً مِّن مَّنِيٍّ يُمْنَى

آیا نطفه ای از منی که در رحم ریخته می شود نبود؟

آیا آدمی قطره آب نطفه نبود که (در رحم) ریزند؟

what, was he not an ejaculated drop (of sperm)?

ثُمَّ كَانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى

سپس علقه شد و خدا او را آفرید و اندامش را درست و نیکو ساخت،

و پس از نطفه خون بسته شد و آن گاه (خدایش به این صورت زیبای حیرت انگیز) آفرید و آراسته ساخت.

then he was a clot of blood, then he created and formed him

فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَالْأُنثَى

و از او دو زوج به وجود آورد یکی نر و دیگر ماده،

پس آن گاه از او دو صنف نر و ماده پدید آورد.

and made from him two kinds, male and female.

أَلَيْسَ ذَلِكَ بِقَادِرٍ عَلَى أَن يُحْيِيَ الْمَوْتَى

آیا چنین نیرومند آگاهی توانا نیست که مردگان را زنده کند؟

آیا چنین خدای (با قدرت و حکمت) باز نتواند مردگان را زنده گرداند؟

what, is he then unable to revive the dead?