فَلَمَّا جَاء سُلَيْمَانَ قَالَ أَتُمِدُّونَنِ بِمَالٍ فَمَا آتَانِيَ اللَّهُ خَيْرٌ مِّمَّا آتَاكُم بَلْ أَنتُم بِهَدِيَّتِكُمْ تَفْرَحُونَ

و چون [فرستاده] نزد سليمان آمد [سليمان] گفت آيا مرا به مالى كمك می دهيد آنچه خدا به من عطا كرده بهتر است از آنچه به شما داده است [نه] بلكه شما به ارمغان خود شادمانى می نماييد

but when he came to solomon, he said: `is it wealth that you would give me, when allah has given me that which is better than he has given to you? no, but instead you rejoice in your gift!

ارْجِعْ إِلَيْهِمْ فَلَنَأْتِيَنَّهُمْ بِجُنُودٍ لَّا قِبَلَ لَهُم بِهَا وَلَنُخْرِجَنَّهُم مِّنْهَا أَذِلَّةً وَهُمْ صَاغِرُونَ

به سوى آنان بازگرد كه قطعا سپاهيانى بر [سر] ايشان می آوريم كه در برابر آنها تاب ايستادگى نداشته باشند و از آن [ديار] به خوارى و زبونى بيرونشان می كنيم

go back then, we shall surely come against them with soldiers of which they have no power to oppose, and we shall drive them from there abased and humiliated. `

قَالَ يَا أَيُّهَا المَلَأُ أَيُّكُمْ يَأْتِينِي بِعَرْشِهَا قَبْلَ أَن يَأْتُونِي مُسْلِمِينَ

[سپس] گفت اى سران [كشور] كدام يك از شما تخت او را پيش از آنكه مطيعانه نزد من آيند براى من می آورد

and he said: `o council, which of you will bring me her throne, before they come to me, muslims (submissive to allah)? `

قَالَ عِفْريتٌ مِّنَ الْجِنِّ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن تَقُومَ مِن مَّقَامِكَ وَإِنِّي عَلَيْهِ لَقَوِيٌّ أَمِينٌ

عفريتى از جن گفت من آن را پيش از آنكه از مجلس خود برخيزى براى تو می آورم و بر اين [كار] سخت توانا و مورد اعتمادم

an efreet (an extremely strong jinn) among the jinn replied: `i will bring it to you before you rise from your place; i have the strength and am trustworthy. `

قَالَ الَّذِي عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِندَهُ قَالَ هَذَا مِن فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَنِي أَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ وَمَن شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَرِيمٌ

كسى كه نزد او دانشى از كتاب [الهى] بود گفت من آن را پيش از آنكه چشم خود را بر هم زنى برايت می آورم پس چون [سليمان] آن [تخت] را نزد خود مستقر ديد گفت اين از فضل پروردگار من است تا مرا بيازمايد كه آيا سپاسگزارم يا ناسپاسى می كنم و هر كس سپاس گزارد تنها به سود خويش سپاس می گزارد و هر كس ناسپاسى كند بی گمان پروردگارم بی نياز و كريم است

but he who had knowledge of the book, said: `i will bring it to you before your glance comes back to you. ` and when he saw it set before him, he (solomon) said: `this is a favor from my lord that he might test me whether i am thankful or ungrateful. whosoever gives thanks gives thanks only for his (own soul`s) good, but he who is ungrateful, truly my lord is rich and generous. `

قَالَ نَكِّرُوا لَهَا عَرْشَهَا نَنظُرْ أَتَهْتَدِي أَمْ تَكُونُ مِنَ الَّذِينَ لَا يَهْتَدُونَ

گفت تخت [ملكه] را برايش ناشناس گردانيد تا ببينيم آيا پى می برد يا از كسانى است كه پى نمی برند

(then) he said: `let her throne be disguised, so that we can see whether she is guided or if she is among those who are not guided. `

فَلَمَّا جَاءتْ قِيلَ أَهَكَذَا عَرْشُكِ قَالَتْ كَأَنَّهُ هُوَ وَأُوتِينَا الْعِلْمَ مِن قَبْلِهَا وَكُنَّا مُسْلِمِينَ

پس وقتى [ملكه] آمد [بدو] گفته شد آيا تخت تو همين گونه است گفت گويا اين همان است و پيش از اين ما آگاه شده و از در اطاعت درآمده بوديم

and when she came she was asked: `is your throne like this? ` and she replied: `it looks like it. ` and we were given the knowledge before her, and were muslims.

وَصَدَّهَا مَا كَانَت تَّعْبُدُ مِن دُونِ اللَّهِ إِنَّهَا كَانَتْ مِن قَوْمٍ كَافِرِينَ

و [در حقيقت قبلا] آنچه غير از خدا می پرستيد مانع [ايمان] او شده بود و او از جمله گروه كافران بود

that which she worshipped, other than allah, had prevented her, for she came from an unbelieving nation.

قِيلَ لَهَا ادْخُلِي الصَّرْحَ فَلَمَّا رَأَتْهُ حَسِبَتْهُ لُجَّةً وَكَشَفَتْ عَن سَاقَيْهَا قَالَ إِنَّهُ صَرْحٌ مُّمَرَّدٌ مِّن قَوَارِيرَ قَالَتْ رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي وَأَسْلَمْتُ مَعَ سُلَيْمَانَ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

به او گفته شد وارد ساحت كاخ [پادشاهى] شو و چون آن را ديد بركه اى پنداشت و ساقهايش را نمايان كرد [سليمان] گفت اين كاخى مفروش از آبگينه است [ملكه] گفت پروردگارا من به خود ستم كردم و [اينك] با سليمان در برابر خدا پروردگار جهانيان تسليم شدم

it was said to her: `enter the pavilion. ` and when she saw it, she thought it was a pool of water, and bared her legs. but he said: `it is a pavilion smoothed with crystal. ` she said: `my lord, i have wronged myself, and i become a muslim (submissive) with solomon to allah, lord of the worlds. `